Danıştay 10. Daire 2019/4685 Esas 2021/2693 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4685
Karar No : 2021/2693

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Motorlu Sürücüleri Kursu Ticaret ve Nakliyat Limited Şirketi
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla il merkezinde sürücü kursu olarak faaliyet gösteren davacı şirkete ait işletmede, sigorta denetmeni tarafından yapılan denetim sonucunda düzenlenen … tarih ve … sayılı rapora istinaden, 2008/09-2012/07 dönemine ilişkin olarak 5510 sayılı Kanun'un 86. maddesinde öngörülen asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin süresi içerisinde Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi gereğince 125.502,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin Muğla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine dair Muğla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı Komisyon kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Muğla il merkezinde sürücü kursu olarak faaliyet gösteren işletmede sigorta denetmeni tarafından yapılan denetim sonucunda düzenlenen … tarih ve … sayılı raporda; 2008, 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında davacı şirkete ait iş yerinde çalışanların bazılarının işe giriş bildirgelerinin süresinde bildirilmediği, bazılarının çalışma süresi ve kazançlarının eksik bildirildiğinin tespit edildiğinden bahisle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi gereğince 125.502,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine dair 2013/75 sayılı komisyon kararının tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, davacı şirket adına eksik kazanç bildirimi nedeniyle yapılan resen prim tahakkukuna karşı davacı şirket tarafından açılan davada, ... Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; sürücü kursu olarak işletilen iş yerinde Ek Prim Tahakkuku ve Prim İtiraz Komisyonunun 2013/11 sayılı kararı ve dayanağı … tarih ve … sayılı dava konusu resen prim tahakkukuna ilişkin işlemin iptaline karar verildiği, bu durumda; davacı şirkete ait işyerinde yapılan inceleme sonucunda re'sen prim tahakkuk edilmesine ilişkin işleme karşı açılan dava sonucunda eksik kazanç bildiriminin bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmesi karşısında, ilgili dönemlere ilişkin eksik kazanç bildirimi söz konusu olmayacağından davacı şirket hakkında tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin prim borcunun iptaline dair verdiği kararın kesinleşmediği, söz konusu Mahkeme kararının beklenmesi gerektiği, işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirketin, 2008/09-2012/07 dönemine ilişkin olarak 5510 sayılı Kanun'un 86. maddesinde öngörülen asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Kuruma vermediğinden bahisle anılan Kanun'un 102. maddesi uyarınca 125.502,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin Muğla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine dair Muğla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı Komisyon kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 86. maddesinde, "İşveren bir ay içinde 4 üncü ve 5 inci maddeye tabi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalıların; a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını, c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür." hükmü; 102. maddesinin 1. fıkrasının "c" bendinde; “86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;... 4) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır." hükmü, aynı maddenin 7. fıkrasında; idarî para cezalarının on yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğu, zamanaşımı süresinin, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlayacağı, 8. fıkrasında idari para cezaları hakkında, bu kanun ve 5502 sayılı Kanun'da hüküm bulunmayan hallerde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerinin uygulanacağı, 106/1. maddesinde; 17/7/1964 tarih ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 142 ve 143'üncü, ek 36'ncı, geçici 20'nci, geçici 81'inci ve geçici 87'nci maddeleri hariç diğer maddelerinin yürürlükten kaldırıldığı, "Yürürlük" başlıklı 108. maddesinde ise: bu Kanunun 86, 102, 106, ve 108. maddelerinin 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe gireceği kurala bağlanmıştır.
Mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesinin 1. fıkrasının a, b ve c bentlerinde; bu Kanun uyarınca verilmesi gereken belgeleri belirtilen sürede Kuruma vermeyenlere idari para cezası uygulanacağı hükme bağlanmış; aynı Kanun'un 29/07/2003 tarih ve 4958 sayılı Kanun hükmü ile değiştirilen 140. maddesinin 5. fıkrası ile de fiilin işlendiği günden itibaren beş yıl içinde tebliğ edilemeyen idari para cezalarının zamanaşımına uğrayacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; ...adlı kişinin fiilen çalışmadığı halde sigortalı olarak gösterildiği yönünde yapılan ihbar üzerine, Muğla il merkezinde sürücü kursu olarak faaliyet gösteren işletmede Sigorta Denetmeni tarafından yapılan denetim sonucunda düzenlenen … tarih ve … sayılı raporda özetle; "denetim konusu iş yerinin Milli Eğitim Müdürlüğü'ne tabi bir iş yeri olması nedeniyle Muğla İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile gerekli yazışmaların yapılarak iş yerinde 2008-2012 yılları arasında çalışan kişiler ile çalışan kişilere ilişkin çalışma izinlerinin tespit edildiği, Sürücü Kursunda çalışan kişilere Milli Eğitim Müdürlüğünce verilen çalışma izinleri ile davacı şirketin Kuruma bildirdiği sürelerin karşılaştırılması sonucunda aylık prim ve hizmet belgelerindeki kazançların eksik bildirildiğinin tespit edildiği, Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından gönderilen listedeki kişilerin incelenerek işe giriş, işten ayrılış ve aylık prim ve hizmet belgelerinin verilip verilmediğinin araştırılarak ona göre idari para cezası uygulanması gerektiği, Milli Eğitim Müdürlüğü'nden alınan sürücü kursu çalışanlarına ilişkin listede ...adlı kişinin olmadığı, anılan kişinin fiili olarak çalışmadığı ve Kurumun sağladığı haklardan haksız olarak yararlanmak istediği kanaatine varıldığı, sonuç olarak ... hakkında 22/10/2008-07/03/2012 dönemi için aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi gerektiği" hususlarının belirtilmesi üzerine; Muğla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemi ile 2008, 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında davacı şirkete ait işyerinde çalışanların bazılarının işe giriş bildirgelerinin süresinde bildirilmediği, bazılarının çalışma süresi ve kazançlarının eksik bildirildiğinin tespit edildiği ve 2008/09-2012/07 dönemine ilişkin olarak 5510 sayılı Kanun'un 86. maddesinde öngörülen asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin süresi içerisinde Kuruma verilmediğinden bahisle anılan Kanun'un 102. maddesi uyarınca 125.502,00 TL idari para cezası verildiği, bu işleme karşı yapılan itirazın 2013/75 sayılı Komisyon kararı ile reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacı şirket adına eksik kazanç bildirimi nedeniyle yapılan resen prim tahakkukuna karşı davacı şirket tarafından açılan davada, ... Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi'nin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararıyla; sürücü kursu olarak işletilen iş yerinde Ek Prim Tahakkuku ve Prim İtiraz Komisyonu'nun … sayılı kararı ve dayanağı … tarih ve … sayılı dava konusu resen prim tahakkukuna ilişkin işlemin iptaline karar verildiği, davalı idare tarafından anılan kararın temyiz edilmesi sonucu, Yargıtay ... Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, "davacı işveren nezdinde çalışması olup bildirimi yapılmayan dava dışı 25 sigortalı için ek aylık prim hizmet belgesinin süresinde verilmemesi sonucu resen tahakkuk ettirilen prim borcunun iptali için açılan davada verilecek hükmün, dava dışı 25 sigortalının da hak alanını ilgilendireceği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 124. maddesinde “…maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir. Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir…” hükmü uyarınca, ilgili 25 sigortalıya usulüne uygun şekilde husumet yöneltilerek, sigortalıların göstereceği bütün deliller toplandıktan sonra, tüm delillerin birlikte değerlendirilmesi sonucu hüküm kurulması gerektiği" gerekçesiyle bozulmasına karar verildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, idari para cezasına esas alınan denetim tutanağında şirket müdürü ... tarafından, 2012 Ocak ayına ilişkin bildirimin muhasebeciden kaynaklanan nedenlerle yasal süresinde verilmediğinin, 2011 Aralık ayına ait aylık prim ve hizmet belgesinde adı geçen kişilerin denetim tarihinde ders olmadığından iş yeri dışında olduğunun, …, … ve … adlı kişilerin kursiyerlere direksiyon dersi verdiğinin, ders saati kadar bildirim yapıldığınının ifade edildiği ve söz konusu tutanağın imzalandığı, davacı şirket adına eksik kazanç bildirimi nedeniyle yapılan resen prim tahakkukuna karşı açılan davanın derdest olduğu, bu davada verilecek kararın dava konusu işlemi etkileyeceği görüldüğünden anılan dava sonucunun beklenilmesi ve bu davada verilecek karar ile dinlenilen kişilerin ifadeleri bir bütün olarak değerlendirilerek, işe giriş tarihlerine yönelik yapılacak tespitlere göre aylık prim ve hizmet belgesi verilmemesine dair cezanın hukuka uygunluğunun belirlenmesi ve idari para cezasının zamanaşımına uğrayan kısmı olup olmadığı ortaya konularak bir karar verilmesi gerekirken bu hususlar araştırılmadan dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemlerinin iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.