Danıştay 13. Daire 2021/236 Esas 2021/1912 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/236
Karar No:2021/1912

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Taşımacılık Sınır Ticaret İthalat İhracat
Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Devlet Su İşleri 6. Bölge Müdürlüğü'nce 08/05/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen 2020/179916 ihale kayıt numaralı "Sürücüleriyle Birlikte Taşıt Kiralama" ihalesine ilişkin olarak davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair 29/07/2020 tarih ve 2020/UH.II-1299 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İdareye şikâyet başvurusu" başlıklı 55. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında, ilanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresinin ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer düzenlemelere yönelik başvuruların süresinin ise dokümanın satın alındığı tarihten başlayacağı; ilan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikâyetlerin birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabileceği kurala bağlanmışsa da, aynı Kanun'un "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesinde sayılan saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması gibi ilkelere aykırı hususların, ihale dokümanına itiraz edilmese dahi şikâyet, itirazen şikâyet başvuruları ve yargılama aşamalarında dikkate alınacağı;
Bakılan davada, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller'in "Genel Esaslar" başlıklı 6. maddesinde yer alan düzenleme gereğince şoför giderleri dâhil binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların hizmet alımı yöntemiyle ediniminde aylık kiralama bedelinin, taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini ve yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmaması gerektiği, ancak fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up araçların aylık kira bedellerinin, sözü edilen kuralın dışında tutulduğu görülmekte olup, iddiaya konu edilen otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca işin yürütülmesinde fiilen arazide çalıştırılacak olmasının, söz konusu aracın aynı zamanda "arazi binek" veya "pick-up" sayılacağı anlamına gelmediği dikkate alındığında, teklif kapsamında sunulan otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, "arazi binek" veya "pick-up" tipi olup olmadığı hususunun, teklif kapsamında sunulan araçların ruhsatları incelenerek, 237 sayılı Taşıt Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin tanım maddeleri ve ilgili diğer düzenlemeleri dikkate alınmak suretiyle Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller'in "Genel Esaslar" başlıklı 6. maddesi uyarınca kasko sınırlamasına tâbi olup olmadığı yönünden bir değerlendirme yapılması gerekirken, bu konuda herhangi bir inceleme yapılmadan, kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, anılan Esas ve Usuller kapsamına girmediği ve EK-4 tablosunun bu araca ilişkin olarak doldurulmak suretiyle sunulmasının istenilmediği gerekçesiyle aksi yönde tesis edilen dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı şirketçe ihale dokümanına yönelik şikâyet başvurusunda bulunulmadığı, öte yandan, dava konusu ihalede istekli olabilecek sıfatını haiz … Turizm Otomotiv Sağlık Danışmanlık Eğitim Ticaret Limited Şirketi tarafından itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş olup, 17/06/2020 tarih ve 2020/UH.II-1076 sayılı Kurul kararı ile bu başvurunun reddine karar verildiği, anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği; buradan hareketle, kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak 1 adet otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller kapsamına girmediği ve dolayısıyla EK-4 tablosunun bu araca ilişkin olarak ihaleye teklif veren istekliler tarafından doldurulmak suretiyle sunulmasının istenilmediği, elektronik ortamda gerçekleştirilen ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi dava dışı şirketler tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen EK-4 tablosunun ilgili doküman düzenlemesine uygun olarak idareye sunulduğu ve idarece kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri esas alınarak teklif değerlendirmesinin yapıldığı, bu kapsamda dava konusu Kurul kararının hukuka uygun olarak tesis edildiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, 4734 sayılı Kanun'da yer alan temel ilkelere aykırı olan ve kamu zararına neden olan olaylara ilişkin iddiaların, ihalenin her aşamasında ileri sürülebileceği, dava konusu Kurul kararında, ihale dokümanına yönelik şikâyette bulunulmadığı gerekçesiyle şirketlerince ileri sürülen iddiaların incelenmemesinde hukuka uygunluk bulunmadığı, şirketleri tarafından itirazen şikâyet başvurusuna konu yapılan hususların ihale dokümanına ilişkin olmadığı, tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin olduğu, dava dışı başka bir istekli tarafından ihale dokümanına yönelik aynı konuya ilişkin başvuruda bulunulduğu, bu nedenle tekrar şirketlerince başvuruda bulunulmasında hukukî yarar olmadığı, ihaleye katılan diğer isteklilerce teklif edilen araçların ruhsatlarının incelenmesinden, teklif edilen araçların otomobil olduğu ve kasko bedel sınırlamasına tabi araçlar olduğu, dava konusu Kurul kararında, otomobil cinsi 8+1 çok amaçlı taşıtın, hangi gerekçelerle Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller kapsamında istisna tutulduğunun belirtilmediği, isteklilerce sunulan tekliflerin kasko bedel sınırlamasına uygun olmamasının kamu zararına neden olacağı, anılan Esas ve Usuller'e aykırı olarak teklif sunan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak ihalenin şirketleri uhdesinde bırakılması gerektiği, bu kapsamda, İdare Mahkemesi'nce verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, davalı idare tarafından ileri sürülen hususların mesnetsiz olduğu, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Devlet Su İşleri 6. Bölge Müdürlüğü'nce 08/05/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen 2020/179916 ihale kayıt numaralı "Sürücüleriyle Birlikte Taşıt Kiralama" ihalesinin, 01/06/2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile dava dışı şirket uhdesinde bırakılmasına karar verilmiştir.
Davacı şirket tarafından, 02/07/2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Davacı şirketçe, idare tarafından otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın bir arazi aracı olarak değerlendirildiği ve bu araçların fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek araçları olduğu yanılgısıyla, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller'in 6. maddesinde belirtilen kasko değerine ilişkin sınırlamaya tabi tutulmadan ihalenin sonuçlandırıldığı, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması istenilen, Teknik Şartname'nin 3.18. maddesinde, aynı zamanda birim fiyat teklif cetvelinin 2. sırasında yer verilen ve ayrıca Teknik Şartname'de tanımı yapılarak teknik özellikleri belirtilen otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, arazi taşıtı olmadığı, ihale dokümanında, bu taşıtın arazi aracı olarak sunulmasına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı, araçların arazide çalışacak olmasının ve araçların arazi aracı olmasının birbirinden farklı olduğu, anılan Esas ve Usuller uyarınca ihalelerde değerlendirilmesi gereken arazi aracı olma özelliğinin ruhsatta, aracın arazi aracı olarak değerlendirilip değerlendirilmemesi ile ilgili olduğu, hiçbir istekli tarafından bu hususa uygun teklif verilmediğinden ve EK-4 belgesi sunulmadığından ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli ile diğer tüm isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, uygun olmayan tekliflerin kamu zararına yol açacağı iddialarına yer verilmiştir.

Dava konusu Kurul kararı ile 1 adet otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, anılan Esas ve Usuller kapsamına girmediği ve söz konusu kısıtlamaya tabi olmadığına ilişkin ihale dokümanında düzenleme yapıldığı, bu çerçevede, davacı şirket tarafından ihale dokümanına yönelik şikâyet başvurusunda bulunulmadığı, öte yandan, şikâyete konu ihalede istekli olabilecek sıfatını haiz … Turizm Otomotiv Sağlık Danışmanlık Eğitim Ticaret Ltd. Şti. tarafından itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş olup, Kurul'un 17/06/2020 tarih ve 2020/UH.II-1076 sayılı kararı ile başvurunun reddine karar verildiği, buradan hareketle, kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca, ihaleye teklif veren istekliler tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak 1 adet otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın anılan Esas ve Usuller kapsamına girmediği ve dolayısıyla EK-4 tablosunun bu araca ilişkin olarak doldurulmak suretiyle sunulmasının istenilmediği anlaşılmış olup, yapılan incelemede elektronik ortamda gerçekleştirilen ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen EK-4 tablosunun ilgili doküman düzenlemesine uygun olarak idareye sunulduğu ve idarece kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri esas alınarak teklif değerlendirmesinin yapıldığı, sonuç olarak, idare tarafından gerçekleştirilen işlemlerin hukuka uygun olduğundan bahisle başvurunun reddine karar verilmiştir.
Davacı şirket tarafından, söz konusu Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında, "İdareler, bu Kanun'a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur." kuralı yer almıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İhalelere yönelik başvurular" başlıklı 54. maddesinin birinci fıkrasında, "İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanun'da belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler." kuralına yer verilmiştir.

Anılan Kanun'un "İdareye şikâyet başvurusu" başlıklı 55. maddesinde,

"Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21. maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hâllerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.

İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikâyetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır. Şikâyet üzerine yapılan incelemede tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi hâlinde, gerekli düzeltme yapılarak 29. maddede belirtilen usule göre son başvuru veya ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere ertelenir. Ancak belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması hâlinde 26. maddeye göre işlem tesis edilir.

İdare, şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikâyetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.

Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dâhil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kurum'a itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilir.

..." kuralı yer almıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Tekliflerin değerlendirilmesi" başlıklı 58. maddesinde, "Teklifler; Kanun, bu Yönetmelik, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği ve tip şartnamelerde belirtilen esaslar çerçevesinde standart formlar kullanılarak değerlendirilir." kuralına yer verilmiştir.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

İdare Mahkemesi'nce, 4734 sayılı Kanun'un "Temel İlkeler" başlıklı 5. maddesinde sayılan saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması gibi ilkelere aykırı hususların, ihale dokümanına itiraz edilmese dahi şikâyet, itirazen şikâyet başvuruları ve yargılama aşamalarında dikkate alınacağı belirtilmiş ise de; bu durum genel olarak yok hükmünde olan veya hileye dayalı olarak tesis edilen hukuka aykırı düzenlemeler bakımından geçerli olduğundan, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması istenilen, Teknik Şartname'nin 3.18. maddesinde, aynı zamanda birim fiyat teklif cetvelinin 2. sırasında yer verilen ve ayrıca Teknik Şartname'de tanımı yapılarak teknik özellikleri belirtilen otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, bir arazi taşıtı olmadığı, ihale dokümanında bu çok amaçlı taşıtın bir arazi aracı olarak sunulmasına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı yönündeki iddia ise bu kapsamda değerlendirilemeyeceğinden, İdare Mahkemesi'nin bu gerekçesinde isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacı şirketin, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller'in "Genel Esaslar" başlıklı 6. maddesi kapsamında, otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, kasko bedel sınırlamasına tâbi olduğu, hiçbir istekli tarafından bu hususa uygun teklif verilmediğinden ve EK-4 belgesi sunulmadığından ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli ile diğer tüm isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki iddiası incelendiğinde; dava dışı … Turizm Otomotiv Sağlık Danışmanlık Eğitim Ticaret Limited Şirketi tarafından, söz konusu ihale dokümanına yönelik itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair 17/06/2020 tarih ve 2020/UH.II-1076 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nce davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulmasının istenilmesi üzerine, Dairemizin 26/05/2021 tarih ve E:2020/3418, K:2021/1911 sayılı kararı ile, idarece, otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, anılan Esas ve Usuller'in "Genel esaslar" başlıklı 6. maddesi kapsamında kasko değer kısıtlamasına tâbi tutulmamasına yönelik ihale dokümanı düzenlemelerinde ve dava dışı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, anılan Mahkeme kararı bozulmuş ve söz konusu Kurul kararı iptal edilmiştir.

Davalı idarece, Dairemizin 26/05/2021 tarih ve E:2020/3418, K:2021/1911 sayılı kararı ile ihale dokümanına yönelik iptal kararı üzerine oluşan yeni hukukî duruma göre değerlendirme yapılmak suretiyle bir karar verilmesi gerektiği açıktır.
Bu itibarla, "kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca, ihaleye teklif veren istekliler tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak 1 adet otomobil cinsi 8+1 kişilik çok amaçlı taşıtın, anılan Esas ve Usuller kapsamına girmediği ve dolayısıyla EK-4 tablosunun bu araca ilişkin olarak doldurulmak suretiyle sunulmasının istenilmediği, elektronik ortamda gerçekleştirilen ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen EK-4 tablosunun ilgili doküman düzenlemesine uygun olarak idareye sunulduğu ve idarece kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri esas alınarak teklif değerlendirmesinin yapıldığı" gerekçesiyle itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;
1.Davalının temyiz isteminin reddine;
2.Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5.Kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalıya iadesine,
6.Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7.2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 26/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.