Danıştay 13. Daire 2016/1547 Esas 2021/1904 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/1547
Karar No:2021/1904

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Gıda Maddeleri Dağıtım Pazarlama ve SigortaAcentelik Aracılık Hizmetleri İnşaat Sanayi Ticaret Ltd. Şti.

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan satış belgesi almadan alkollü içkilerin toptan satışını yaptığından bahisle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun'un (Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun) 8. maddesinin beşinci fıkrasının (g) bendi uyarınca davacıya 76.142,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; davacının 26/01/2007 tarih ve 24010656T sayılı satış belgesinin 2013 yılında dolan süresi için süre uzatım işlemleri yapılmaması nedeniyle iptal durumuna düşmüş olmasına rağmen işletmesinde 25/03/2014 tarihinde yapılan denetimde toptan satış belgesi olmaksızın bahse konu ürünlerin satışı işiyle iştigal edildiğinin saptandığı, davacı şirketin anılan eylemi kapsamında işletmesindeki 25 kalemde toplam 619 adet muhtelif marka alkollü içeceğin yediemin sıfatıyla işyeri sorumlusuna bırakılması yolundaki davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davada verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddine dair kararın Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 15/05/2015 tarih ve E:2015/699, K:2015/1862 sayılı kararıyla onandığı;
07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 14. maddesi gereği satış belgesinin alındığı veya süre uzatım işleminin yapıldığı tarihe bakılmaksızın süre uzatım işlemi 2013 yılı Ocak ayı başından Mart ayı sonuna kadar iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ve/veya izin belgeleri Kuruma veya yetkilendirilmiş mercie ibraz edilmek suretiyle usulünce yaptırılmadığından, davacının süre uzatımı konusundaki mali yükümlülüğünü 23/07/2013 tarihinde yerine getirmesinden kaynaklı olarak geçerli bir satış belgesinin mevcut olduğu yolundaki iddiasına itibar edilmediği, bu durumda, zamanında süre uzatım işlemi gerçekleştirilmediğinden 25/03/2014 tarihinde yapılan denetimde toptan alkollü içki satışı yaptığı saptanan davacıya yeniden değerleme oranında eylem tarihi itibarıyla geçerli miktar dikkate alınarak verilen dava konusu idari para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ilk defa satış belgesi alınan 2007 yılından itibaren alkollü içkilerin toptan satışı faaliyetinin yürütüldüğü, satış belgesi üzerinde yer alan kurum sicil numarası ve süre uzatımına ilişkin açıklamalara yer verilerek 27/03/2013 tarihinde Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) tarafından belirlenen banka hesabına süre uzatımına ilişkin ücretin aktarıldığı, usulüne uygun olarak süre uzatımı yapıldığı ve geçerli bir satış belgesine sahip olunduğu kanaatiyle faaliyete devam edildiği, faaliyet onayının hangi kurum nezdinde yaptırılması gerektiği noktasında gerekli bilgilendirmelerin yapılmadığı, süre uzatım iradesi ortaya konulduğu ve buna ilişkin ücretler ödendiği hâlde beklenmeyen bir şekilde satış belgesinin iptal durumuna düşürüldüğü ve buna yönelik bir bilgilendirme de yapılmadığı, değişen mevzuatın uygulamasında hakkaniyete aykırı sonuçlar doğuran dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket adına satış yeri adresi "… Mahallesi, … Caddesi, No:…, …" olarak belirtilen … tarih ve … kurum sicil numaralı "Tütün Mamulü ve Alkollü İçki Toptan Satış Belgesi" ile Erzincan Belediyesi tarafından 11/02/2011 tarih ve 39 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı düzenlenmiştir.
Davacı şirket, 2013 yılı için belirlenen ücreti 24010656T şeklindeki kurum sicil numarasını ve ödemenin süre uzatımı için yapıldığını belirterek 27/03/2013 tarihinde TAPDK tarafından belirlenen banka hesabına yatırmıştır.
Davacı şirket adına aynı satış yeri adresi için … tarih ve … kurum sicil numaralı "Alkollü İçki Toptan Satış Belgesi" düzenlenmiştir.

25/03/2014 tarihinde toptan alkollü içki satış belgesinde belirtilen davacı şirketin iş yerinde denetim yapılmış, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 14. maddesi uyarınca 2013 yılının Mart ayı sonuna kadar süre uzatımı yapılmaması nedeniyle davacının alkollü içki toptan satış belgesinin iptal edilmiş olmasına rağmen alkollü içki satışına devam ettiğinin tespit edildiğinden bahisle farklı cins ve markalarda 619 adet alkollü içkiye el konulmuş ve söz konusu ürünler iş yeri sorumlusuna yediemin olarak teslim edilmiştir.
Erzincan Valiliği'nin … tarih ve … sayılı işlemiyle davacıya, satış belgesi bulunmamasına rağmen toptan alkollü içki satışı yapıldığından bahisle 4733 sayılı Kanun'un 8. maddesinin beşinci fıkrasının (g) bendi uyarınca 76.142,00-TL idari para cezası verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu'nun 9. maddesinde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan satış belgesi almak isteyenlerin, öncelikle belediye veya il özel idaresinden iş yeri açma ruhsatı ya da Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan turizm belgesi almaları gerektiği, alkollü içki satmak isteyenlerin, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan satış belgesi almalarının zorunlu olduğu kuralına yer verilmiştir.
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun'un (Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun) 8. maddesinin beşinci fıkrasının (g) bendinde, Kurumdan satış belgesi almadan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin toptan satışını yapanlara ellibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verileceği kurala bağlanmıştır.
Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, satış belgesi, iş yerlerinde tütün mamulleri satışı, nargilelik tütün mamulü sunumu ile alkollü içkilerin satışı ve/veya sunumunun yapılabilmesi için Kurum veya yetkilendirilmiş merci tarafından verilecek izin belgesi; toptan satıcı, tütün mamulleri ve/veya alkollü içkilerin, bu Yönetmelik hükümleri kapsamında satış belgesi almış satıcılara satışını yapan, toptan satış belgesini haiz gerçek veya tüzel kişi şeklinde tanımlanmış; "Satış belgesi alma zorunluluğu" başlıklı 5. maddesinde, alkollü içkilerin toptan satışını yapabilmek için alkollü içki toptan satış belgesi alınmasının zorunlu olduğu; "Toptan satış faaliyetine ilişkin esaslar" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, tütün mamulü ve alkollü içki üreticileri ile ithalatçılarının Kurumdan üretim, ithalat ve dağıtım faaliyetleri için almış oldukları belgelere istinaden, toptan satıcılara ürünlerinin satışını ayrı bir toptan satış belgesi almalarına gerek bulunmaksızın yapabilecekleri, bu kişilerin, doğrudan açık alkollü içki satıcılarına ve/veya perakende satıcılara satış yapmak istemeleri hâlinde toptan satış belgesi almalarının zorunlu olduğu, ayrıca, bu kişilerin ve toptan satıcıların, açık alkollü içki satışı ile perakende satış yapmak istemeleri hâlinde, faaliyet konusuna uygun açık alkollü içki satış belgesi ve/veya perakende satış belgesi almalarının zorunlu olduğu; 19/12/2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelikle değişik 14. maddesinin birinci fıkrasında, satış belgelerinin alındığı veya süre uzatım işleminin yapıldığı tarihe bakılmaksızın, faaliyetine devam etmek isteyen satıcıların takip eden yılın Ocak ayı başından Mart ayı sonuna kadar süre uzatım işlemini yaptırmak zorunda oldukları, süre uzatım işleminin; işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan süre uzatım işlem bedelinin, Kurumun ilan ettiği banka hesabına Kurum sicil numarası beyan edilerek yatırılması suretiyle yapılacağı, son rakamı tek olan yıllarda yapılan süre uzatım işlemlerinde, kamu kurum ve kuruluşları tarafından işletilen kantin ve sosyal tesis gibi yerler hariç, satıcıların faaliyet konusuna göre istenilen işyeri açma ve çalışma ruhsatı ve/veya izin belgelerinin Kuruma veya yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ibrazının zorunlu olduğu, bu yıllarda, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ve/veya izin belgelerini Kuruma veya yetkilendirilmiş mercie ibraz etmeyenler ile ibraz edememe nedenlerini yetkili makamlardan gerekçelendiremeyenlerin süre uzatım işleminin yapılmayacağı, süre uzatım işleminin belge üzerinde gösterileceği; üçüncü fıkrasında, süresi içerisinde süre uzatım işlemini yaptırmayan satıcıların satış belgelerinin, süre uzatım işleminin son gününden itibaren otuz gün sonra geçerliliğini kaybedeceği ve bunların Kurumun internet sitesinde yayımlanacağı, belirtilen süre zarfında süre uzatım işlemi yaptırmayan satıcıların faaliyetine devam etmek istemeleri durumunda, yeniden belge almalarının zorunlu olduğu kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Hukuk devleti ilkesinin temel unsurlarından olan hukuki belirlilik ilkesi uyarınca kanuni düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır, uygulanabilir ve nesnel olması, ayrıca kamu otoritelerinin keyfî uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesi gerekir. Kanunda bulunması gereken bu nitelikler hukuki güvenliğin sağlanması bakımından da zorunludur. Zira bu ilke hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar (Anayasa Mahkemesi kararı, 04/05/2017 tarih ve E.2015/41, K.2017/98, §§ 153, 154).
İlgililerin, hukuk düzeninin öngördüğü bir yükümlülüğü tam olarak yerine getirebilmeleri için bu yükümlülüğün kapsamının kendileri tarafından önceden açıkça bilinmesi gerekmektedir. Aksi takdirde kapsamı tam olarak bilinmeyen bir yükümlülüğün yerine getirilip getirilmediği objektif olarak değerlendirilemeyeceği gibi, bu yükümlülüğü yerine getirmeye çalışanlar açısından adil olmayan sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu durumun hukukî belirlilik, öngörülebilirlik ve hukuki güvenlik ilkeleriyle bağdaştırılamayacağı açıktır.
Davacıya, satış belgesi olmadan alkollü içkilerin toptan satışını yaptığından bahisle verilen idari para cezasının temelinde, TAPDK'dan alınan 26/01/2007 tarih ve 24010656T kurum sicil numaralı tütün mamulü ve alkollü içki toptan satış belgesinin aktarılan Yönetmeliğin 14. maddesinde öngörülen süre uzatım işleminin 2013 yılının Mart ayı sonuna kadar gerçekleştirilmemesi nedeniyle geçerliliğini kaybetmesi yer almaktadır. Bir başka deyişle, süre uzatım işleminin son gününden itibaren otuz gün sonra davacının sahip olduğu satış belgesinin geçerliliğini kaybetmesi nedeniyle idare tarafından bu tarihten sonraki satışlar TAPDK'dan satış belgesi almadan yapılan satışlar olarak nitelendirilmiş ve davacıya idari para cezası verilmiştir.
Uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için tütün mamulü ve alkollü içki toptan satış belgesinin hukuki niteliğinin, anılan belgeye konu iznin kaldırılmasına yönelik usulün ve süre uzatım prosedürünü yeniden düzenleyen kuralların anılan belgenin geçerliliği üzerindeki etkisinin idari işlem kuramı bakımından irdelenmesi gerekmektedir.
Çeşitli basamaklardaki normların yukarıdan aşağıya doğru sıralanması bir somutlaşmayı (müşahhaslaşmayı) ifade eder (Mukbil Özyörük, İdare Hukuk Ders Notları, Ankara, 1977, s. 58). İdari işlem, idarenin karar alma sürecinde izlenen usul içinde kişiselleşmiş bir karardır (Bahtiyar Akyılmaz, İdari İşlemin Yapılış Usulü, Ankara, 2000, s.28). Buna göre, idarenin genel, soyut ve kişilik dışı olma ile bir kez uygulanmakla tükenmeme özelliklerine sahip düzenleyici işlemlerini bireysel idari işlemler haline getiren, genel ve soyut kuralda tanımlanan niteliklerin bu kuralda belirtilen hak sujesine aktarılmasıdır. Bir başka deyişle, soyut kuralı etkili ve uygulanabilir kılan bu kuralın bireyselleşmesi, somutlaşıp kişiselleşmesidir (Bahtiyar Akyılmaz, a.g.e., s. 31).
İlgilisinin aleyhine olan bireysel idari işlemlerin yürürlüğe girebilmesi için tebliğ usulüyle ilgililerine duyurulması gerekir (Kemal Gözler, İdare Hukuku, Cilt I, 3. Baskı, 2019, s. 1168). Tebliğ bireysel idari işlemin ilgilisine karşı ileri sürülebilmesini sağlar. İlgilisine duyurulmamış bir işlem, yükümlülük yaratamaz. Bireysel idari işlemlerin duyurulması, idareyi sınırlandırırken bireylere hukuki güvence sağlar (Kemal Gözler, a.g.e., s.1172). İlgililerinin çok sayıda olması durumunda bireysel idari işlemin tebliğ yerine yayım veya ilan yoluyla ilgililerine duyurulması da mümkündür.
4250 ve 4733 sayılı Kanunlar, tütün mamulleri ve alkollü içkilerin üretimini ve satışını özel birtakım kurallara tabi kılmak suretiyle bu faaliyeti yürütecek kişilerin idareden önceden izin almalarını zorunlu kılmıştır. Davacının sahip olduğu "tütün mamulü ve alkollü içki toptan satış belgesi", TAPDK tarafından verilen ve bu ürünlerin satışına yönelik belgelere sahip olan satıcılara tütün mamulü ve alkollü içki satışına imkân tanıyan izin belgesini ifade eder. Aktarılan Yönetmeliğin 14. maddesinde öngörülen süre uzatım işleminin gerçekleştirilmemesi nedeniyle anılan belgenin geçerliliğini kaybetmesi, bir faaliyetin yapılabilmesi için hukuken alınması gereken bir idari iznin koşulların sonradan kaybedilmesi nedeniyle kaldırılması anlamına gelir (Ali Ulusoy, İdari Yaptırımlar, İstanbul, 2013, s. 178). Kaldırma, esas olarak, bir idari kararın idarenin alacağı başka bir kararla geleceğe yönelik olarak yürürlükten kaldırılmasıdır (Metin Günday, İdare Hukuku, Ankara, 2011, s.181). Hukuka uygun idari kararlar ancak kanunda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak karşı işlemle kaldırılabilirler. Dolayısıyla, kanunlarda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak davacıya sağlanan satış belgesinin sonradan yürürlüğe giren yönetmelik hükümleri uyarınca geleceğe etkili olarak ortadan kaldırılması ancak belgeyi düzenleyen TAPDK'nca koşulların kaybedildiğine yönelik tespiti ve karşı işlemiyle anılan belgenin geçersiz kılınmasıyla mümkündür.
Somut olayda, kaldırma işlemi, doğrudan düzenleyici işlemle satış belgesi sahibinin süre uzatım işlemini gerçekleştirmeme eylemine bağlanan bir hukuksal sonuç olarak ortaya çıkmış, ancak süre uzatım işleminin muhteviyatının belirli bir satıcı ve satış belgesi sahibi nezdinde gerçekleştiğine dair belgeyi düzenleyen idare tarafından davacının satış belgesine yönelik bir tespit veya değerlendirme yapılmadığı gibi, anılan belgenin hükümsüz kılınmasına yönelik herhangi bir karar da alınmamıştır. Oysa, davacı 2013 yılına ilişkin süre uzatım işlemini buna ilişkin bedeli TAPDK'nın banka hesabına süresi içerisinde yatırmak suretiyle gerçekleştirmiştir. İdarenin savunmasında, davacının süre uzatım işleminin tamamlanmadığı ve belgesinin iptal olduğu yönündeki değerlendirmenin gerekçesi olarak, aktarılan Yönetmeliğin 14. maddesinin birinci fıkrasında yer verilen, satıcıların faaliyet konusuna göre istenilen işyeri açma ve çalışma ruhsatı ve/veya izin belgelerinin Kuruma veya yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ibrazının zorunlu olduğu, bu yıllarda, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ve/veya izin belgelerini Kuruma veya yetkilendirilmiş mercie ibraz etmeyenler ile ibraz edememe nedenlerini yetkili makamlardan gerekçelendiremeyenlerin süre uzatım işleminin yapılmayacağına dair düzenleme olduğu ifade edilmiş ise de, davacının satış belgesinin geçersiz kılınmasına dair yaptırım mahiyetindeki bir işlemin ancak ilgilinin satış belgesine sahip olmasını sağlayan koşulların sonradan yitirildiğine dair bir tespite dayandırılması gerektiği, davacının idareye ibraz etmekle yükümlü kılındığı iş yeri açma ve çalışma ruhsatının satış belgesine sahip olduğu süre boyunca her zaman geçerliliğini koruduğu ve süre uzatımı için gerekli olan bedeli süresi içerisinde TAPDK hesabına aktardığı dikkate alındığında, idarenin bu savunmasına itibar edilmesine imkân bulunmamaktadır.
İdari işleme yönelik kuramsal temel somut uyuşmazlığa uygulandığında, yönetmeliğin satış belgeleri için önceki dönemlerden farklı nitelikte bir süre uzatım yöntemi belirlemek suretiyle yayımlandığı tarih itibarıyla sahip olunan bütün satış belgeleri üzerinde etki ve sonuç doğuracak nitelikte bir düzenleme getirdiği, yeni süre uzatım yönteminin gereği gibi yerine getirilmemesinin mevcut satış belgelerinin geçerliliğini kaybetmelerine yol açacağı açıkça ifade edilerek bu nitelikteki satış belgelerinin Kurumun internet sitesinde yayımlanacağının anılan düzenlemede belirtildiği, süre uzatımı yönetmeliğin belirlediği usule uygun olarak gerçekleştirilmeyen satış belgelerinin internet sitesinde yayımlanmasının soyut nitelikteki yönetmelik düzenlemesinin belirli bir satış belgesinin geçerliliğini kaybetmesi bakımından bireyselleşmesinin ve soyut kuralın somutlaşmasının temel bir aracı olarak öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Dairemizin 02/03/2021 tarihli ara kararıyla, Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan (Kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu), 19/12/2012 tarih ve 28502 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değişik Tütün ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 14. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, satış belgelerinin alındığı veya süre uzatım işleminin yapıldığı tarihe bakılmaksızın 2013 yılının Ocak ayı başından Mart ayı sonuna kadar süre uzatım işlemini yaptırmak zorunda olan satıcıların yeni mevzuata uyumunu sağlamak üzere bilgilendirilip bilgilendirilmedikleri, anılan Yönetmeliğin 14. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, süresi içerisinde süre uzatım işlemini yaptırmayan ve süre uzatım işleminin son gününden itibaren otuz gün sonra satış belgeleri geçerliliğini kaybeden satıcıların Kurumun internet sitesinde yayımlanıp yayımlanmadığı sorulmuş; davacının satış belgesinin anılan Yönetmelik uyarınca geçerliliğini kaybettiği 30/04/2013 tarihi ile yeniden satış belgesi aldığı 06/03/2014 tarihi arasında alkollü içki alışı ve satışına yönelik tespitler ile 06/03/2014 tarihinden önce alkollü içkilerin belgesiz olarak satışını gerçekleştirdiği veya 25/03/2014 tarihli tutanakla el konulan 619 adet alkollü içkinin 06/03/2014 tarihinden önce satın alındığına yönelik tespit, bilgi ve belgeler istenilmiştir.
Ara kararına cevaben alınan Tarım ve Orman Bakanlığı (Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı) yazısında, 2013 yılı takvim yılı başında yaklaşık 192.000 satıcıya adi posta şeklinde bilgilendirme yazısı gönderildiği, gönderilen yazıda özetle 2013 yılında süre uzatım işlemlerinde yeni bir uygulamaya gidildiği, satış belgelerine konu iş yeri açma ve çalışma ruhsatı gibi ön izin belgelerinin satış belgesine ilişkin bedellerin ödendiğine dair dekont ile birlikte mutlaka yetkili odalara ibraz edilmesi gerektiği, belgesi olup süre uzatımı yapmamış satıcıların önceden TAPDK internet sitesinde ve halihazırda Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı olan Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı'nın web sitesinde "Satış Belge Sistemi" linki ile ulaşılan sayfada "Kamuya Açık" ekranda belgeli ya da süre uzatımı yapmamış satıcılara ait bilgilere yer verildiği, ilgili sayfaya "https://tadbsatisbelgesi.tarimorman.gov.tr/KamuyaAcik/index'' bağlantısı ile ulaşılabildiği; davalı idare tarafından gönderilen yazıda ise, süre uzatım işlemini yaptırmak zorunda olan satıcıların yeni mevzuata uyumunu sağlamak üzere bilgilendirilip bilgilendirilmedikleri hususunda kurumlarında 2013 yılına ait bir veri bulunmadığı, anılan Yönetmeliğin 14. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca süresi içerisinde süre uzatım işlemini yaptırmayan ve süre uzatım işleminin son gününden itibaren 30 gün sonra satış belgeleri geçerliliğini kaybeden satıcıların Kurumun internet sitesinde yayınlanmadığı, ancak sorgulama işleminin işletme tarafından yapılabildiği, davacının 06/03/2014 tarihinden önce alkollü içkilerin belgesiz olarak satışını gerçekleştirdiği veya 25/03/2014 tarihli tutanakla el konulan 619 adet alkollü içkinin 06/03/2014 tarihinden önce satın alındığına yönelik olarak herhangi bir bilgiye ulaşılamadığı belirtilmiştir.
Ara kararına verilen cevaplar ile uyuşmazlığa yönelik maddi ve hukuki olgular birlikte değerlendirildiğinde, süre uzatım işlemini aktarılan Yönetmeliğin 14. maddesinde öngörülen usule uygun olarak gerçekleştirmeyen satıcılara satış belgelerinin geçerliliğini kaybettiğinin bildiriminin davacı bakımından yerine getirildiğine dair herhangi bir adi posta bildirim listesi veya tebligat alındısının dosyada bulunmadığı, bahse konu hususun davacı bakımından TAPDK'nın internet sitesinde yayımlandığına dair dosyaya bilgi veya belge sunulmadığı, internet sitesinde yayım konusundaki yöntemin yönetmelik uyarınca kurumun belgeleri geçerliliğini kaybeden satıcıların satış belgelerinin yayımlanması yerine her bir satıcının TAPDK'nın veritabanı üzerinden kendi bilgilerine ulaşması şeklinde belirlendiği bilgisine yer verildiği, bu şekilde yönetmelik uyarınca idareye verilen yükümlülüğün tersine çevrilerek yönetmelikte öngörülmeyen şekilde davacıya yüklendiği, davacının belgesinin geçerliliğini kaybettiğinin TAPDK'nın internet sitesinde ilan edildiğine yönelik bilgi, belge veya açıklamaya yer verilmediği, idarenin ara kararı cevabında ifade ettiği bilgilendirme yönteminin Yönetmelikte ifade edilen "geçerliliğini kaybeden satış belgeleri kurumun internet sitesinde yayımlanır" kuralının gereğinin yerine getirilmesi anlamına gelmediği, davacının 26/01/2007 tarihli satış belgesinin yönetmelik uyarınca geçersiz sayıldığı 01/04/2013 tarihi ile yeni satış belgesini aldığı 06/03/2014 tarihleri arasında alkollü içkilerin toptan satışını yaptığına dair somut bir tespit de bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davaya konu işlemin tesis edilmesi sürecinde benimsenen yöntemin hukukî belirlilik, öngörülebilirlik ve hukuki güvenlik ilkeleriyle uyumlu olmadığı gibi davacıya isnat edilen fiile yönelik somut bir tespit de bulunmadığı dikkate alındında, satış belgesi bulunmadığı halde alkollü içkilerin toptan satışını yaptığından bahisle davacıya idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 26/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.