Danıştay 13. Daire 2021/2129 Esas 2021/1920 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/2129
Karar No:2021/1920

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …Kartpostal İletişim ve Kuyumculuk Turizm Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Antalya ili, Alanya ilçesi, … Mahallesi, … Bulvarı, No. …, … Kat, Z-…-…adresinde bulunan ve davacı şirket tarafından işletilmekte olan iş yerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan izin alınmadan döviz alım satımı yapıldığının tespit edildiğinden bahisle 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 3. maddesinin beşinci fıkrası, 07/08/1989 tarih ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ekinde 11/08/1989 tarih ve 20249 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'ın 1. maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları ile 30/01/2018 tarih ve 30317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ'in (Tebliğ No: 2018-32/45) 5. ve 13. maddeleri uyarınca anılan iş yerinin faaliyetlerinin sürekli olarak durdurulmasına ilişkin 03/01/2020 tarih ve E.591909 sayılı Hazine ve Maliye Bakanlığı (Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü) işleminin davacı şirkete ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı Denetim Grup Müdürlüğü'nce davacı şirkete ait "… Mahallesi, … Bulvarı, No. …, … Kat, Z-…-…, …/…" adresinde yer alan davacı şirkete ait iş yerinde "Yetkisiz Döviz Alım-Satımı Yapıldığı"nın sabit olduğu, davacı şirkete ait söz konusu iş yeri hakkında gerekli idari yaptırımların uygulanması gerektiği hususunda tereddüt bulunmamakla birlikte dava konusu uyuşmazlıkta söz konusu kabahat nedeniyle davacı şirkete tekerrür hükümleri dikkate alınarak yaptırım uygulanıp uygulanamayacağı hususunun ortaya konulması gerektiği, 17/07/2020 tarihli ara kararına cevaben davanın taraflarınca sunulan bilgi ve belgelerden, davacı şirkete ilk kez "… Mah., …Cad., No:…, Z-… …/…" adresli iş yerinde yetkisiz döviz alım-satımı yapıldığı gerekçesi ile söz konusu iş yerindeki faaliyetlerinin 1 ay boyunca geçici olarak durdurulması yaptırımının uygulandığı, "… Mahallesi, … Bulvarı, No. …, … Kat, Z-…-…, …/…" adresinde yer alan iş yerinde yetkisiz döviz alım-satımı yapıldığı gerekçesi ile daha önce davacı şirkete ait "… Mah., … Cad., No:…, Z-… …/…" adresli iş yerine uygulanan yaptırım dikkate alınarak tekerrür hükümlerinin uygulanması suretiyle dava konusu iş yerinin faaliyetlerinin sürekli olarak durdurulması işleminin tesis edildiği, 1567 sayılı Kanun ve ilgili ikincil düzenlemelerde özel bir iş yeri tanımı yapılmamış olmakla birlikte yetkili müesseselerin merkez ve şubeleri için ayrı koşullar arandığı, iş yeri kavramının işin yapıldığı yer şeklindeki genel ve temel tanımından hareket edildiğinde davacı şirkete ait birden fazla iş yeri bulunabileceği ve bu iş yerlerinin her birinin birbirinden farklı şekilde çalışabileceği, her birinin kendi yerlerinde yürütülen faaliyetlerden sorumlu olacağı, dava konusu işleme dayanak teşkil eden 1567 sayılı Kanun'un 3. maddesinin beşinci fıkrasında açıkça "yetkisiz faaliyetin gerçekleştirildiği iş yerindeki" tüm faaliyetlerin bir aydan altı aya kadar, tekrarı hâlinde ise sürekli olarak durdurulacağının öngörüldüğü, aksi durumun kabulü hâlinde, aynı şirkete ait farklı şubelerce gerçekleştirilen yetkisiz faaliyetler sonucu hangi şubenin faaliyetlerinin sürekli olarak durdurulacağı hususunun net olamayacağı, dava konusu işlem açısından davacı şirkete ait "… Mahallesi, … Bulvarı, No: …, … Kat, Z-…-…, …/…" adresli iş yerinde "Yetkisiz Döviz Alım-Satımı Yapılması" kabahatinin işlendiği hususu sabit olmakla birlikte, daha önce aynı şirkete ait "… Mah., …Cad., No:…, Z-… …/…" adresli iş yerinde daha önce aynı kabahatin işlenmiş olması nedeniyle 1567 sayılı Kanun'un 3. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle "… Mahallesi, … Bulvarı, No. …, …Kat, Z-…-…, …/…" adresli iş yerinin faaliyetinin sürekli olarak durdurulması yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, konuya ilişkin mevzuatın amacının yetkisiz döviz alım satım faaliyetlerini engellemek olduğu, hukuka aykırı fiillerde tekerrürün iş yeriyle sınırlandırılmasının bu amaca aykırı olduğu, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, yetkisiz döviz alım satımı yapılmadığı, faaliyetin sürekli olarak durdurulması yaptırımında tekerrüre esas alınan fiil tespitinin başka bir adresteki iş yeri için gerçekleştirildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Davacı şirkete ait … Mahallesi, … Bulvarı, No: …, … Kat, Z-…-. .., …/… adresinde bulunan iş yerinin faaliyetlerinin sürekli olarak durdurulmasına ilişkin dava konusu … tarih ve … sayılı işlem Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü tarafından tesis edilmiş, bu kararın gereğinin yerine getirilmesini teminen Antalya Valiliği'ne bildirimde bulunulmuştur.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 32. maddesinin birinci fıkrasında, göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, bu Kanunda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması hâlinde, yetkili idare mahkemesinin, idarî işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu kurala bağlanmıştır.
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 3. maddesinin beşinci fıkrasında, bu Kanuna dayanılarak çıkarılan karar, yönetmelik ve tebliğler ile diğer genel ve düzenleyici işlemler uyarınca faaliyet izni veya yetki belgesi alınması zorunlu olan konularda, gerekli izin veya belgeyi almaksızın ticari faaliyette bulunanların elli bin Türk lirasından iki yüz elli bin Türk lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılacağı ve yetkisiz faaliyetin gerçekleştirildiği iş yerindeki tüm faaliyetlerin bir aydan altı aya kadar, tekrarı hâlinde ise sürekli olarak durdurulacağı, yetkisiz olarak faaliyette bulunanların ilan ve reklamlarından veya yaptıkları işin mahiyetinden söz konusu iş yerini sadece faaliyet izni veya yetki verilmesi gereken faaliyet konularında iştigal etmek maksadıyla açtıkları veya işlettikleri anlaşılıyorsa söz konusu iş yerindeki faaliyetin sürekli olarak durdurulacağı, durdurma işlemlerinin Hazine Müsteşarlığı'nın talebi üzerine valiliklerce yerine getirileceği kuralına yer verilmiştir.
30/01/2018 tarih ve 30317 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ'in (Tebliğ No: 2018-32/45) 5. maddesinde, yetkili müesseselerin kurulması ve faaliyete geçmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan izin alınmasının şart olduğu, faaliyet izni bulunmayanların veya iptal edilenlerin, yetkili müessese faaliyetinde bulunamayacakları, ticaret unvanlarında, iş yeri açma ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, iş yerlerinde veya internet sitelerinde dövize ilişkin işlem yaptıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim ve işaret kullanamayacakları kural altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait iş yerinin faaliyetlerinin sürekli olarak durdurulmasına ilişkin dava konusu işlemin Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü tarafından tesis edildiği, bu kararın gereğinin yerine getirilmesini teminen … tarih ve ... sayılı yazıyla Antalya Valiliği'ne bildirimde bulunulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davaya konu edilen işlem Antalya Valiliği'nce tesis edilmediği gibi, anılan işlemin gereğinin yerine getirilmesi için Antalya Valiliği'ne bildirimde bulunulmuş olmasının, söz konusu işlemin Antalya Valiliği'nce tesis edildiği anlamına gelmeyeceği dikkate alındığında, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın davacı tarafından izin alınmaksızın döviz alım satımı yapıldığından bahisle iş yerinin faaliyetinin sürekli olarak durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı'na karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca dava konusu işlemi tesis eden Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olan Ankara İdare Mahkemesi yetkili olduğundan, davanın yetki yönünden reddi ile dava dosyasının Ankara İdare Mahkemesi'ne gönderilmesi gerekirken, uyuşmazlığın esasının incelenmesi suretiyle verilen İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararında usûl hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 26/05/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.