Danıştay 10. Daire 2016/583 Esas 2021/2639 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/583
Karar No : 2021/2639

DAVACI : … T.A.Ş.

DAVALI : … Bakanlığı / ANKARA
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN_KONUSU: Davacı tarafından, 04/05/2008 tarih ve 26866 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin 8. maddesi ile Ek-2 ve Ek-3'te yer alan denetim ve kontrol formlarının iptali istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI : Yönetmeliğin 8. maddesiyle, 09/12/2007 tarih ve 26725 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 15. maddesinin 1. fıkrasının (b), (c) ve (d) bentlerinde değişiklik yapıldığı ve söz konusu maddenin açık ve anlaşılır nitelikte olmadığı, Yönetmeliğin Ek-2 ve Ek-3 denetim ve kontrol formlarında yasal süre verilmeden idari yaptırım uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı ve Yönetmeliğin 8. maddesi ile çeliştiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ_SAVUNMASI : Dava konusu edilen Yönetmeliğin hazırlanmasında Bakanlıklarının, Sağlık Bakanlığı'nın ve İçişleri Bakanlığı'nın ortak çalıştığı, oluşan mutabakat çerçevesinde ve daha önce yargı yerlerince verilen kararlar uyarınca işlem tesis edildiği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava, 4.5.2007 tarih ve 26866 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin 8. maddesi ile Ek-2 ve Ek-3 kontrol denetim formlarının iptali istemiyle açılmıştır.
30.03.2005 tarih ve 25771 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda ve Gıda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü ve Denetimi ile İşyeri Sorumluluklarına Dair Yönetmeliğin bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan davalarda; 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ile gıda güvenliğinin sağlanması kapsamında ortak bir amaç öngörüldüğü, bu amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak her idarenin görev ve yetkilerinin açık bir şekilde belirlenmesi ve uygulamada birliğin sağlanabilmesi amacıyla bu konuda yetkili ve görevli olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca gıda kontrolü ve denetimi ile ilgili olarak dava konusu Yönetmeliğin ortaklaşa hazırlanması ve müştereken çıkarılarak yayımlanması gerekirken, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tek başına hazırlanarak yürürlüğe konulan Yönetmeliğin iptali istenilen maddelerinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bu durumda Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik, yargı kararlarının gerekleri yerine getirilmeden hazırlandığından ve bu yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair dava konusu yönetmeliğin de, yine Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yayımlanması nedeniyle, Yönetmeliğin iptali istenilen maddelerinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, dava konusu yönetmelik maddelerinin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Dairemizin 11/06/2012 tarih ve E:2008/5954, K:2012/2822 sayılı dava konusu Yönetmelik maddelerinin iptali yolundaki kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 04/05/2015 tarih ve E:2013/152, K:2015/1698 sayılı kararıyla bozulması üzerine, işin gereği yeniden görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı tarafından, 04/05/2008 tarih ve 26866 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin 8. maddesi ile Ek-2 ve Ek-3'te yer alan denetim ve kontrol formlarının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Uyuşmazlıkta, Dairemizin 11/06/2012 tarih ve E:2008/5954, K:2012/2822 sayılı kararıyla; 30/03/2005 tarih ve 25771 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda ve Gıda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü ve Denetimi ile İşyeri Sorumluluklarına Dair Yönetmeliğin bazı maddelerinin iptali istemiyle Dairemizin E:2005/7354 sayılı dosyasında açılan davada; 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ile gıda güvenliğinin sağlanması kapsamında ortak bir amaç öngörüldüğü, bu amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak her idarenin görev ve yetkilerinin açık bir şekilde belirlenmesi ve uygulamada birliğin sağlanabilmesi amacıyla bu konuda yetkili ve görevli olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca gıda kontrolü ve denetimi ile ilgili olarak dava konusu Yönetmeliğin ortaklaşa hazırlanması ve müştereken çıkarılarak yayımlanması gerekirken, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tek başına hazırlanarak yürürlüğe konulan Yönetmeliğin iptali istenilen maddelerinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verildiği; yine, 09/12/2007 tarih ve 26725 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik'in bazı maddelerinin iptali istemiyle Dairemizin E:2008/294 sayılı dosyasında açılan davada; Dairemizin E:2005/7354 sayılı dosyasında verilen kararda da belirtildiği üzere, gıda güvenliğinin sağlanması amacının gerçekleşmesi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığının, Sağlık Bakanlığının ve İçişleri Bakanlığının anılan Yönetmeliği ortaklaşa hazırlaması gerektiği; bu yapılırken Yönetmeliğin kabulü öncesi her üç kurumun da birlikte, koordineli olarak çalışmalar yapması, detaylı bir inceleme ve araştırma sonucunda Yönetmelik taslağını oluşturması, titiz bir inceleme sonucunda da ortak çalışmaların ürünü olan Yönetmeliği kabul etmesinin Danıştay kararının gereklerinin yerine getirilmesi açısından uygun olacağı, Daire kararında açıkça Yönetmeliğin müşterek çıkarılarak yayımlanması gerektiğinin belirtilmesine karşın, Yönetmeliğin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından çıkarılarak yayımlandığı, belirtilen nedenle, Daire kararlarının gerekleri yerine getirilmeden hazırlanan ve yayımlanan Yönetmeliğin iptali istenen maddelerinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu edilen yönetmelik maddelerinin iptal edildiği; bu durumda, Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik, Daire kararlarının gerekleri yerine getirilmeden hazırlandığından ve bu yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair dava konusu yönetmeliğin de, yine Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yayımlanması nedeniyle, yönetmeliğin iptali istenilen maddelerinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle söz konusu maddelerin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idarenin temyiz istemini inceleyen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 04/05/2015 tarih ve E:2013/152, K:2015/1698 sayılı kararı ile, 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un 4. maddesinde; gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten işyerlerinin, bu konuda Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte öngörülen asgari teknik ve hijyenik şartlara uyarak gıda işyeri çalışma izni ve sicil numarasını almak zorunda olduğu; üretim izni, gıda sicili ve gıda işyerlerinin taşıması gereken asgari teknik ve hijyenik şartlara ait kuralların, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hükmüne yer verildiği, bu durumda anılan yasa hükmüne dayanılarak hazırlanan ve gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin güvenliğinin ve kalitesinin temini için tüm piyasa gözetimi, kontrol ve denetim hizmetleri ile izlenebilirlik, işyeri sorumluluğu ve itiraz hakkında usul ve esasları düzenleyen dava konusu yönetmeliği çıkarma hususunda davalı idarenin yetkili olduğu gerekçesiyle Daire kararı bozulmuştur.
Buna göre, İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı üzerine yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay Dava Daireleri kararlarına karşı Danıştay'da temyiz yoluna başvurulabileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, İdari Dava Dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 49. maddesinin 6. fıkrasında da Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde de bu maddenin 4'üncü fıkrası hariç diğer fıkralarının kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmış; böylece Danıştay dava dairelerine, ilk derece mahkemesi olarak verdikleri kararların temyizen bozulması halinde ısrar olanağı tanınmamıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, 26/09/2008 tarih ve 27009 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 19. maddesi ile dava konusu değişiklikleri de içeren 09/12/2007 tarih ve 26725 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin" yürürlükten kaldırıldığı, dava konusu Yönetmeliği yürürlükten kaldıran 26/9/2008 tarih ve 27009 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin ise 17/12/2011 tarih ve 28145 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmeliğin 42. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı dikkate alındığında, davanın konusunun kalmadığı sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan davacı şirketin, dava dosyasına sunulan vekaletnamenin süresinin 31/12/2008 tarihinde sona ermesi nedeniyle kararın verildiği 26/05/2021 tarihinde vekil ile temsil edilmediği görülmüştür.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Konusu kalmayan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta gideri avansından artan kısmın kararın kesinleşmesinden sonra istemleri halinde taraflara iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 26/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.