Danıştay 10. Daire 2016/580 Esas 2021/2641 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/580
Karar No : 2021/2641

DAVACI : … T.A.Ş.

DAVALI : … Bakanlığı / ANKARA
(Mülga Gıda … Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU : 09/12/2007 tarih ve 26725 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin, 1. fıkrasının (ş) bendi, 8. maddesi, 11. maddesinin, 2. fıkrasının (s) bendi, 13, 15 ve 17. maddeleri ile Ek-2 ve Ek-3'te yer alan denetim ve kontrol formlarının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Yönetmeliğin 8. maddesi ile gıda satış yerlerinin gıda güvenliği ve kalitesinin sağlanmasından müteselsil sorumlu olduğuna ilişkin sorumluluğun dayanak 5179 sayılı Kanun'da yer almadığı, Yönetmeliğin 4/ş maddesinde yetkili merciin sadece Tarım ve Köyişleri Bakanlığı / Bakanlık İl Müdürlüğü olarak belirtilmesi ve 13. ve 15. maddelerinde en büyük mülki amirin onayı olmadan İl Tarım Müdürlüğü'nün idari yaptırım kararı verme yetkisinin 5179 sayılı Kanun'a aykırı olduğu gibi yetki gaspı sonucunu da doğurduğu, Yönetmeliğin 11/2-s maddesiyle gıda güvenliği ev kalitesi konusunda davalı Bakanlık / İl Müdürlüklerine tanınan "her türlü idari tedbir alma" yetkisinin kapsamı belli olmayan yetki olduğu ve bu durumun idari yaptırımların yasallığı ilkesine aykırı olduğu, Yönetmeliğin 17. maddesinde yer alan izlenebilirliğe ilişkin sorumlulukların gıda satış yerleri bakımından tüm proses esas alınarak oluşturulmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu, Yönetmeliğin Ek-2, Ek-3 denetim formlarında yasal süre verilmeden idari yaptırım uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı ve davaya konu Yönetmeliğin 15. maddesi ile çeliştiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ_SAVUNMASI : Bazı maddeleri dava konusu edilen Yönetmeliğin hazırlanmasında Bakanlıklarının, Sağlık Bakanlığı'nın ve İçişleri Bakanlığı'nın ortak çalıştığı, konuyla ilgili her konuda mutabakata varıldığı yolunda tutanak düzenlendiği, dolayısıyla yargı kararı uyarınca işlem tesis edildiği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava, 9.12.2007 tarih ve 26725 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 4/ş, 8. maddesi, 11/2-s, 13,15,17.maddeleri ile Ek-2 ve Ek-3 kontrol denetim formlarının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Yönetmelikten önce yürürlükte bulunan 30.3.2005 tarih ve 25771 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gıda ve Gıda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü ve Denetimi ile İşyeri Sorumluluklarına Dair Yönetmeliğin bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Onuncu Dairesinin 30.5.2007 Tarih ve E:2005/7354, K:2007/3129 sayılı kararıyla, 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükümde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanununda, gıda güvenliğinin sağlanması kapsamında ortak bir amaç öngörülmesi nedeniyle bu amacın gerçekleştirilmesi için bu konuda yetkili ve görevli olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca gıda kontrolü ve denetimi ile ilgili olarak Yönetmeliğin ortaklaşa hazırlanması ve müşterek çıkarılarak yayımlanması gerekirken, davalı idarece tek başına hazırlanarak yürürlüğe konulmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptal kararı verilmesi üzerine,davalı idarece, bu karar doğrultusunda anılan üç .Bakanlığın ortak çalışması sonunda taslak üzerinde mutabakat sağlanarak dava konusu yönetmelik yürürlüğe konulmuş ise de; gıda güvenliği ile ilgili ortak amacın gerçekleştirilmesi için Yönetmeliğin kabulünden önce her üç kurum koordineli çalışma yaparak, detaylı bir inceleme ve araştırma sonucunda Yönetmelik taslağını oluşturarak, ortak çalışma sonucu Yönetmeliği kabul etmek suretiyle Danıştay Onuncu Daire kararı gereğinin yerine getirilmesi gerekirken, kapsamlı ve koordineli bir çalışma yapılmadan, sadece şeklen bir araya gelerek taslağın kabulü suretiyle Yönetmeliğin yürürlüğe konulmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle Yönetmeliğin dava konusu maddelerinin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Dairemizin 20/03/2012 tarih ve E:2008/4530, K:2012/1013 sayılı dava konusu Yönetmelik maddelerinin iptali yolundaki kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 04/05/2015 tarih ve E:2012/2041, K:2015/1699 sayılı kararıyla bozulması üzerine, işin gereği yeniden görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
09/12/2007 tarih ve 26725 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin, 1. fıkrasının (ş) bendi, 8, 11. maddesinin, 2. fıkrasının (s) bendi, 13, 15 ve 17. maddeleri ile Ek-2 ve Ek-3'te yer alan denetim ve kontrol formlarının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Uyuşmazlıkta, Dairemizin 20/03/2012 tarih ve E:2008/4530, K:2012/1013 sayılı kararıyla; 30/03/2005 tarih ve 25771 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda ve Gıda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü ve Denetimi ile İşyeri Sorumluluklarına Dair Yönetmeliğin bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan Dairemizin E:2005/7354 esasına kayıtlı dosyasında; 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ile gıda güvenliğinin sağlanması kapsamında ortak bir amaç öngörüldüğü, bu amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak her idarenin görev ve yetkilerinin açık bir şekilde belirlenmesi ve uygulamada birliğin sağlanabilmesi amacıyla bu konuda yetkili ve görevli olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca gıda kontrolü ve denetimi ile ilgili olarak dava konusu Yönetmeliğin ortaklaşa hazırlanması ve müştereken çıkarılarak yayımlanması gerekirken, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tek başına hazırlanarak yürürlüğe konulan Yönetmeliğin iptali istenilen maddelerinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verildiği, davalı idarece; Danıştay kararı doğrultusunda her üç Bakanlığın ortak çalışmaları sonucunda hazırlanan taslak üzerinde mutabakat sağlanarak dava konusu Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiğinin belirtildiği, davalı idarece Yönetmeliğin üç Bakanlık tarafından ortaklaşa hazırlandığını gösteren belge olarak 07/12/2007 tarihli tutanağın sunulduğu, anılan tutanakta ise, üç Bakanlık tarafından müştereken hazırlanan taslak halindeki Yönetmelik maddeleri üzerinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığında 30/11/2007 tarihinde yapılan toplantıda mutabakata varıldığı hususlarına yer verildiği, Dairemiz kararında da belirtildiği üzere, gıda güvenliğinin sağlanması amacının gerçekleşmesi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığının, Sağlık Bakanlığının ve İçişleri Bakanlığının anılan Yönetmeliği ortaklaşa hazırlaması gerektiği, bu yapılırken Yönetmeliğin kabulü öncesi her üç kurumun da birlikte, koordineli olarak çalışmalar yapması, detaylı bir inceleme ve araştırma sonucunda Yönetmelik taslağını oluşturması, titiz bir inceleme sonucunda da ortak çalışmaların ürünü olan Yönetmeliği kabul etmesinin Danıştay kararının gereklerinin yerine getirilmesi açısından uygun olacağı, davalı idarece üç Bakanlıkça taslağın müştereken hazırlandığı ve 30/11/2007 tarihinde yapılan toplantıda taslak Yönetmelik maddeleri üzerinde mutabakat sağlandığının belirtildiği, Yönetmelik taslağının müştereken hazırlanması aşamasına ilişkin bilgi ve belgelerin dosyaya sunulmadığı, bu durumda, idarelerce kapsamlı ve koordineli bir çalışma yapılmadığı, sadece şeklen bir araya gelerek önceden hazırlanan Yönetmelik taslağı üzerinde mutabakata varıldığı sonucuna ulaşıldığı, öte yandan; Dairemiz kararında açıkça Yönetmeliğin müşterek çıkarılarak yayımlanması gerektiğinin belirtilmesine karşın, Yönetmeliğin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından çıkarılarak yayımlandığı ve Yönetmelik hükümlerini yürütme görevinin de Tarım ve Köyişleri Bakanına verildiği, belirtilen nedenle, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu ile Dairemiz kararlarının gerekleri yerine getirilmeden hazırlanan ve yayımlanan Yönetmeliğin iptali istenen maddelerinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu edilen Yönetmelik maddelerinin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idarenin temyiz istemini inceleyen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 04/05/2015 tarih ve E:2012/2041, K:2015/1699 sayılı kararı ile, 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un 4. maddesinde; gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten işyerlerinin, bu konuda Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte öngörülen asgari teknik ve hijyenik şartlara uyarak gıda işyeri çalışma izni ve sicil numarasını almak zorunda olduğu; üretim izni, gıda sicili ve gıda işyerlerinin taşıması gereken asgari teknik ve hijyenik şartlara ait kuralların, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hükmüne yer verildiği, bu durumda anılan Yasa hükmüne dayanılarak hazırlanan ve gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin güvenliğinin ve kalitesinin temini için tüm piyasa gözetimi, kontrol ve denetim hizmetleri ile izlenebilirlik, işyeri sorumluluğu ve itiraz hakkında usul ve esasları düzenleyen dava konusu yönetmeliği çıkarma hususunda davalı idarenin yetkili olduğu gerekçesiyle Daire kararı bozulmuştur.
Buna göre, İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı üzerine yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay Dava Daireleri kararlarına karşı Danıştay'da temyiz yoluna başvurulabileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, İdari Dava Dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 49. maddesinin 6. fıkrasında da Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde de bu maddenin 4'üncü fıkrası hariç diğer fıkralarının kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmış; böylece Danıştay dava dairelerine, ilk derece mahkemesi olarak verdikleri kararların temyizen bozulması halinde ısrar olanağı tanınmamıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Uyuşmazlıkta, 26/09/2008 tarih ve 27009 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 19. maddesi ile dava konusu 09/12/2007 tarih ve 26725 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin" yürürlükten kaldırıldığı, dava konusu Yönetmeliği yürürlükten kaldıran 26/09/2008 tarih ve 27009 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmeliğin ise 17/12/2011 tarih ve 28145 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmeliğin 42. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı dikkate alındığında, davanın konusunun kalmadığı sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan davacı şirketin, dava dosyasına sunulan vekaletnamesinin süresinin 31/12/2008 tarihinde sona ermesi nedeniyle kararın verildiği 26/05/2021 tarihinde vekil ile temsil edilmediği görülmüştür.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Konusu kalmayan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta gideri avansından artan kısmın kararın kesinleşmesinden sonra istemleri halinde taraflara iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 26/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.