MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 16.11.2006 gününde verilen dilekçe ile mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi istenmesi üzerine Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 27/02/2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, müvekkilinin miras bırakan Hoca ..."nin mirasçısı olduğunun ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 1973/406 Esas, 1973/390 Karar sayılı mirasçılık belgesi ile sabit olmasına karşın Babaeski Sulh Hukuk Mahkemesinin 1997/505 Esas, 1998/415 Karar sayılı mirasçılık belgesinde müvekkiline miras payı verilmediğini belirterek hatalı olan Babaeski Sulh Hukuk Mahkemesinin 1997/505 Esas, 1998/415 Karar sayılı mirasçılık belgesinin iptali ile gerçeğe uygun mirasçılık belgesi verilmesini istemiştir.
Davalı ... vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulüne karar vermiştir.
Davacı vekili hükmü temyiz etmiştir. Karar, Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 2009/8019 Esas, 2010/1833 Karar sayılı ilamı ile, “Somut olaya gelince, miras bırakan Hoca ... nüfusa kayıtlı olmayıp, ... Asliye Hukuk Mahkemesi 973/406-390 sayılı mirasçılık belgesinde davacının babası Şuayyip oğlu ... miras bırakanın mirasçısı olarak gözükmektedir. Hal böyle olunca mahkemece az yukarıda açıklanan hukuksal olgu ve mirasçılığın her türlü delille kanıtlanabileceği dikkate alınarak nüfus kayıtları, tanık beyanları ve daha önce alınan mirasçılık belgeleri değerlendirilip gerektiğinde bilirkişi incelemesi de yaptırılarak oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yersiz gerekçelerle davanın reddine karar verilmesi isabetsizdir” gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkeme, Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyarak ancak gereğini yerine getirmeksizin yaptığı yargılama sonucunda davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 598. maddesinde başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, Sulh Mahkemesince mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verileceği açıklanmıştır. Mirasçılık belgesi, aksi ispat edilinceye kadar, adına düzenlenmiş bulunan kişi ve kişilerin mirasçılığı lehine bir karine oluşturur. Bu belge; miras bırakan ile mirasçıları arasındaki irs (soy) ilişkisini göstermesi yanında mirasın (terekenin) mirasçılara intikalini de sağlayıcı bir işleve sahiptir. 4722 sayılı Kanun madde 17 uyarınca, miras hükümleri, mirasçılık ve mirasın geçişi miras bırakanın ölüm tarihinde yürürlükte bulunan hükümlere göre belirlenir.
Bu tür davaların kural olarak hasımsız açılması ve çekişmesiz yargı yolu ile görülüp sonuçlandırılması gerekir. Bu olgunun sonucu olarak bu tür davalar sonucunda verilen hükümler kesin hüküm oluşturmadığı gibi, hatalı oldukları öne sürülerek her zaman için iptalleri de istenebilir. Resen araştırma prensibi egemen olan bu tür davalarda davacı taraf sadece miras bırakanın öldüğünü, kendisinin soybağı, evlilik veya evlat edinme nedeniyle miras bırakanın mirasçısı olduğunu ve dava dilekçesindeki diğer iddialarını kanıtlamak zorundadır. Nüfus aile kayıtlarını getirterek miras bırakanın diğer mirasçılarını tespit etmek ve tüm mirasçıların miras paylarını belirlemek ise hakimin görevidir. Mirasçıların ve paylarının belirlenebilmesi için gider yapılması gerektiğinde bu giderlerin davacı tarafça karşılanması gerektiği kuşkusuzdur.
Mirasçılık belgesinin iptali davalarında ise, mirasçılar arasında zorunlu arkadaşlık bulunmaktadır. Dava sonucunda verilecek hükümle hukuksal durumları etkilenebileceğinden bu tür davalarda iptali istenilen mirasçılık belgesinde mirasçı olarak gösterilen kişiler ile, ölmüşlerse bunların mirasçılarının davada taraf olmaları zorunludur. Taraf koşulu kamu düzenine ilişkin olup taraflarca öne sürülmese dahi mahkemelerce kendiliğinden incelenmesi gerekir. Mirasçılık belgesinin iptali davalarında da davacı taraf miras bırakanın mirasçısı olduğunu, iptali istenilen mirasçılık belgesinde mirasçı olarak gösterilmediğini ve pay verilmediğini veya mirasçı gösterilmesine rağmen mirastan kendisine olması gerekenden daha az pay verildiğini, bu nedenle önceki günlü mirasçılık belgesinin hatalı olduğunu kanıtlamak zorundadır. Bu tür davalarda da miras bırakanın diğer mirasçılarını tespit etmek ve mirasçıların miras paylarını belirlemek hakimin görevidir ve re"sen araştırma ilkesi uyarınca, davanın ispatı için gerekli bütün delillere başvurabilir.
Somut olayda, mirasbırakan Hoca ..."nin nüfus kaydı bulunmamakta olup, iptali istenen mirasçılık belgesine ilişkin Babaeski Sulh Hukuk Mahkemesinin 1997/505 Esas, 1998/415 Karar sayılı dosyasında mevcut taşınmazların 1956 tarihli kadastro tutanaklarında mirasbırakan Hoca ...‘nin 57 yıl önce vefat ettiği belirtilmiş; kararda da 1900 yılının başında öldüğü kabul edilmiştir. Ancak mirasbırakan Hoca ..."nin çocukları olduğu iddia olunan ve nüfus kaydı olmayan Şuayip ve Osman"ın ölüm tarihleri tespit edilmeden karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
Öte yandan, muris ve nüfusa kaydı olmayan mirasçıları adına tapulu olduğu bildirilen taşınmazlara ait tapu kayıtları ile tespitlerine esas alınan kayıt ve belgelerin getirtilmediği, taşınmazlarda keşif yapılmadığı, kullanım durumlarının ve intikal bilgilerinin araştırılmadığı anlaşılmaktadır. Babaeski Sulh Hukuk Mahkemesinin 1997/505 Esas, 1998/415 Karar sayılı dosyasında mevcut taşınmazların tapu kayıtları ve dayanak belgeleri varsa murisin ve ölüm tarihleri tespit edilemeyen mirasçıları adına kayıtlı diğer taşınmazlarının tapu kayıtları ve dayanak belgeleri temin edilerek, mirasçılığın her türlü delille kanıtlanabileceği düşünülmeli, taşınmazların başında keşif yapılmalı ve ilk tesisinden itibaren fiili kullanım durumları dikkate alınmak suretiyle kim veya kimler tarafından ne zamandan beri kullanıldığı, kullananların açık kimliği ve muris arasında ırsi bağları olup olmadığı tespit edilmeli, kadastro tespiti esnasında bilirkişi ve muhtar olarak görev yapan kişilerin hayatta olup olmadıkları ilgili kolluk kuvveti aracılığıyla tespit edilmeli, hayatta olduklarının anlaşılması halinde keşifte tanık olarak beyanlarına başvurulmalı; ayrıca taşınmazın evveliyatını, kullanımını, mirasbırakan ve mirasçılarını vs. bilen, görgüye ya da duyuma dayalı bilgisine başvurulabilecek köyün yaşlı kişilerinin tespiti sağlanıp keşifte tanık olarak beyanları alınmalıdır. Mahkemece resen araştırma ilkesi gereğince ilgili kolluk birimi marifetiyle muris ve mirasçılarına dair bilgi sahibi olabilecek kişiler tespit edilmeli ve bilebilecek kişiler re"sen tanık olarak dinlenilmeli, bulunması halinde çelişkiler giderilmelidir. Murisin, mirasçılarının ve ölüm tarihlerinin kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tek tek tespit edilmesi ve bunun için gereken her türlü delil ve araştırmaya başvurulması, gerekmesi halinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 206/2 uyarınca ilgilisinden evrak aslının teminiyle, davacıdan tanık dahil göstereceği diğer delilleri sorulup incelendikten sonra mirasbırakanın öldüğü tarih dikkate alınarak feraiz hukukuna ehil bilirkişiden denetime elverişli rapor alınarak bir karar verilmelidir.
Ayrıca, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 1973/406 Esas, 1973/390 Karar sayılı mirasçılık belgesinde, miras payı verilen ..."nin mirasçıları tespit edilmemiş; ... Asliye Hukuk Mahkemesi 1973/406 Esas, 1973/390 Karar sayılı mirasçılık belgesinde pay verilen ... Mutlu ile hükümde pay verilen ..."nun aynı kişi olup olmadıkları anlaşılamamış, bu hususta deliller toplanmaksızın karar verilmiştir.
Kabule göre de, ... T.C. kimlik numaralı ... (Güler)’in 07.04.2008 tarihinde dul ve çocuksuz olarak öldüğü kabul edilerek, miras payı sadece kardeşlerine dağıtılmış ise de UYAP sisteminden temin edilen nüfus kaydında, ..."nin ... T.C. kimlik numaralı ...‘i evlat edindiği anlaşılmış olup bu durumun göz ardı edilmiş olması,
31.01.2014 tarihinde ölen ..."ya miras payı verilmesi,
29.08.1944 tarihinde ölen ..."ın kendisinden sonra 24.01.1966 tarihinde ölen eşi ...‘ın ..."tan olan ve 1975 yılında ölen oğlu ... mirasçılarına miras payı verilmemiş olması,
Mirasbırakan Hoca ..."nin kızı olarak kabul edilen ... (Ölüm Tarihi: 24.03.1947) ve ..."ın kızı ... (Ölüm Tarihi: 05.02.1929) öldüklerinde, ..."nin oğlu ... Özel sağdır. ... Özel, 05.11.1972 tarihinde, ... ile evli iken ölmüştür. ... ise, 04.01.2009 tarihinde ..."den sonra ölmüş ve geriye ... Özel‘den olan çocuğu ... ile eski eşi..."dan olma çocuklarını bırakmıştır. Belirtilen ölüm tarihleri dikkate alındığında ..."in eski eşi..."dan olan çocuklarının da mirastan pay alması gerekirken bu hususun göz ardı edilmiş olması,
Mirasbırakan Hoca ..."nin kızı ve mirasçısı olarak kabul edilen ..., 24.03.1947 tarihinde öldüğünde, kızı ... kendisinden önce 24.12.1938 tarihinde ölmüştür. 743 sayılı Medeni Kanunun 522. maddesine göre, mirasçı olabilmek için, mirasbırakanın öldüğü tarihte mirasçılığa ehil olarak sağ olmak lazımdır. ...‘ın ölüm tarihinde sağ olmayan ..., ... mirasçısı değildir. Ayrıca, ölüm, evliliği sona erdiren bir durum olduğundan ...‘ın ... ... ile olan evliliği 24.12.1938 tarihinde ...‘ın ölümü nedeni ile sona ermiştir. Diğer bir deyişle, ... 24.03.1947 tarihinde öldüğünde, evliliği 24.12.1938 tarihinde sona eren ... ..., eski kayınvalidesi ... terekesinden pay alamayacaktır. ..."ın ölüm tarihi olan 24.03.1947 tarihinde yürürlükte bulunan 743 sayılı Medeni Kanunun 439/3 maddesi uyarınca müteveffadan evvel vefat etmiş çocuklar, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunurlar. Anılan hüküm nedeni ile, ..."ın kızı ..., ... mirasından pay alabilecek iken, ... ..."ın ..."dan olmayan çocukları mirastan pay alamayacaktır. Buna karşın ... ..."ın ikinci eşi Zeliha ..."dan olan çocukları ... (...), ... ... ve ... ..."a mirasbırakan Hoca ... terekesinden miras payı verilmiş olması doğru görülmemiş ve hükmün açıklanan nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 20.05.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.