MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ... "un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;


-KARAR-

Davacı, icra müdürlüğü tarafından yapılan ihale ile satışa çıkartılan çekişmeli 583 ve 497 parsel sayılı taşınmazları satın aldığını, ancak davalı tapu müdürlüğünün taşınmazların 5403 sayılı Yasanın 8.maddesi uyarınca bölünemez büyüklükte tarım arazisi oldukları gerekçesiyle tescil talebini haksız şekilde reddettiğini ileri sürerek davalı adına olan payın iptali ile tescil, olmazsa alacak isteğinde bulunmuştur.
Davalı, taşınmazların satış tarihi itibariyle tarım arazisi niteliğinde olduklarından davacının tescil talebinin yerinde olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, 5403 sayılı kanundaki tescile engel durumun 6537 sayılı kanun ile kaldırıldığını, bu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra davacının tapu müdürlüğüne başvurma imkanı varken, eldeki davayı açmasında hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişmeli 497 ve 583 parsel sayılı taşınmazların paydaşlarından davalı ... hakkında İstanbul Anadolu 1.İcra Müdürlüğünün 2009/5394 Esas sayılı dosyası üzerinden icra takibi başlatıldığı, borçlu adına kayıtlı anılan taşınmazların satışına karar verilerek 23/08/2013 tarihli ihale ile davalıya devredildiği, davacının tapu müdürlüğüne tescil istemi ile yaptığı başvurusunun 08/10/2013 tarihinde MK 1016 ve Tapu Sicil Tüzüğünün 26.maddesi uyarınca reddedilmesinin ardından davacının tapu iptal tescil isteği ile eldeki davayı açtığı anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere; medeni usul hukukunda hukuki yarar, mahkemeden hukuksal korunma istemi ile bir davanın açılabilmesi için davacının bu davayı açmakta (veya mahkemeden hukuksal korunma istemekte) bir çıkarının bulunmasıdır. Davacının dava açmakta hukuk kuralları tarafından haklı bulunan (korunan) bir yararı olmalı, hakkını elde edebilmesi için mahkeme kararına ihtiyacı bulunmalı ve davacı mahkemeyi gereksiz yere uğraştırmamalıdır. (Arslan, Ramazan; aktaran: Hanağası, Emel: Davada Menfaat, Ankara 2009, önsöz VII)
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 26.04.1992 gün ve 1992/1-347 E., 1992/396 K. ve 30.05.2001 gün ve 2001/14-443 E., 2001/458 K.sayılı kararlarında da belirtildiği üzere buna hukuki korunma (himaye) ihtiyacı da denir. (Rechts-schutzbedürfnis) Mahkemelerden hukuki himaye istenmesinde, himayeye değer bir yarar olmalıdır. Öte yandan, bu hukuksal yararın, “hukuki ve meşru”, “doğrudan ve kişisel”, “doğmuş ve güncel” olması gerekir (Hanağası, Emel: Davada Menfaat, Ankara 2009, s.135)
Mülga 1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu"nun yürürlükte olduğu dönem içinde öğreti ve yargısal kararlar, dava açarken hukuki yararın bulunması gereğini, “dava şartı” olarak kabul etmiştir. Bu şart, “dava konusuna ilişkin genel dava şartlarından biri” olup, davanın esası hakkında inceleme yapılabilmesi ve esas hakkında hüküm verilebilmesi için varlığı gerekli olduğundan “olumlu dava şartları” arasında sayılmaktadır. Nitekim, aynı görüş, Hukuk Genel Kurulu"nun 24.11.1982 gün ve 1982/7-1874 E.-914 K., 5.6.1996 gün ve 1996/18-337 E.-542 K.; 10.11.1999 gün ve 1999/1-937 E.-946 K.ve 25.05.2011 gün ve 2011/11186 E.-2011/352 K.sayılı kararlarında da, benimsenmiştir.
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nda öğreti ve yargısal kararların bu uygulaması aynen benimsenerek, davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması “Dava Şartları” başlıklı 114. maddesinin 1.fıkrasının (h) bendinde açıkça dava şartları arasında sayılmıştır. Bir davada, hukuki yarar ilkesinin dava şartı olarak gözetilmesinin, yargılamanın amacına ve usul ekonomisi ilkesine uygun olarak yargılama yapılmasına yarar sağlayacağı, her türlü duraksamadan uzaktır.
Bu ilkeden hareketle, dava şartı olarak hukuki yararın varlığının, mahkemece, taraflarca dava dosyasına sunulmuş deliller, olaya veya olgular çerçevesinde, kural olarak davanın açıldığı tarihe göre, kendiliğinden ve yargılamanın her aşamasında gözetilmesi gerekir. Bu sayede, iç hukukumuzun bir parçası olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme)"nin 6.maddesi ve 1982 Anayasası"nın 36. maddesinde düzenlenen “hak arama özgürlüğü” nün dürüstlük kuralına uygun kullanılması sağlanabilecek; bu durum, haksız davalar açmak suretiyle, dava hakkının kötüye kullanılmasına karşı bir güvence oluşturacaktır. Dava açmaktaki hukuki yarar; hukuk düzenince kabul edilmiş meşru bir yarar olmalı, bu yarar dava açan hak sahibi ile ilgili olmalı ve dava açıldığı sırada halen mevcut bulunmalıdır. Ayrıca açılacak davanın, ortaya çıkacak tehlikeyi bertaraf edecek nitelikte olması gerekir. Bir kimsenin hakkına ulaşmak için mahkeme kararının o an için gerekli olması durumunda hukuki yararın olduğundan sözedilebilir. Bir mahkeme kararına ihtiyaç yoksa hukuki yarardan söz edilemez. (...,...,..., M.: Medeni Usul Hukuku, Ankara 2011, s.297)
Somut olaya gelince; tüm bu açıklamalar ışığında davacının eldeki davada hukuki yararının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan, cebri icra sonucu davacı adına tescile engel görülen 5403 sayılı Kanunun 5578 sayılı Kanunun 2.maddesiyle değişik 8.maddesi 30.04.2014 tarihinde 6537 sayılı Kanunun 4.maddesi ile değiştirilmiş olup ""Taşınmazlardaki pay ve paydaş adedi arttırılamaz"" hükmüne yer verilmiş ve bir önceki yasadaki engel durum 6537 sayılı Kanun ile ortadan kaldırılmıştır.
Somut olayda, çekişmeli taşınmazlarda 1/2 payla davalı ... paydaş olduğuna ve sadece 1/2 pay cebri satışa konu edildiğine göre pay ve paydaş adedinin arttırıldığından söz edilemez. Hâl böyle olunca, 5403 sayılı Kanununda 6537 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik gözetilmek suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davacının yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 09/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.