Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1583 Esas 2021/1056 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1583
Karar No : 2021/1056


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı (Mülga … Bakanlığı
VEKİLİ : …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Derneği

İSTEMİN KONUSU :Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2019 tarih ve E:2016/9122, K:2019/7557 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 12/11/2015 tarih ve 12 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kararıyla onaylanan İş Teftiş Kurulu Başkanlığına ait 2015/4 sayılı Genelge ekindeki Teftiş Rehberi'nin; Birinci Kitap, Birinci Kısım, "Teftişin Planlanması, Teftiş Programlarının Hazırlanması, Verilmesi ve Değerlendirilmesindeki Usul ve Esasları" başlıklı Birinci Bölümün 4.2. maddesinin, Birinci Kitap, Birinci Kısım, “Tutanak düzenleme esasları” başlıklı Dördüncü Bölümün 1.5. maddesinin, Birinci Kitap, Birinci Kısım, “Rapor Düzenleme Usul ve Esasları” başlıklı Beşinci Bölümün 7. maddesi ile 19. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2019 tarih ve E:2016/9122, K:2019/7557 sayılı kararıyla;
4857 sayılı İş Kanunu'nun "Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi" başlıklı bölümünde yer alan "Devletin yetkisi" başlıklı 91. maddesinin birinci fıkrasında, "Devlet, çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını izler, denetler ve teftiş eder. Bu ödev Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı ihtiyaca yetecek sayı ve özellikte teftiş ve denetlemeye yetkili iş müfettişlerince yapılır.", "Yetkili makam ve memurlar" başlıklı 92. maddesinin birinci fıkrasında, "91 inci madde hükmünün uygulanması için iş hayatının izlenmesi, denetlenmesi ve teftişiyle ödevli olan iş müfettişleri, işyerlerini ve eklentilerini, işin yürütülmesi tarzını ve ilgili belgeleri, araç ve gereçleri, cihaz ve makineleri, ham ve işlenmiş maddelerle, iş için gerekli olan malzemeyi 93 üncü maddede yazılı esaslara uyarak gerektiği zamanlarda ve işçilerin yaşamına, sağlığına, güvenliğine, eğitimine, dinlenmesine veya oturup yatmasına ilişkin tesis ve tertipleri her zaman görmek, araştırmak ve incelemek ve bu Kanunla suç sayılan eylemlere rastladığı zaman bu hususta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak İş Teftişi Tüzüğünde açıklanan şekillerde bu halleri önlemek yetkisine sahiptirler." hükmünün yer aldığı;
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun "Teftiş ve İdari Yaptırımlar" başlıklı bölümünde yer alan "Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve sorumluluğu" başlıklı 24. maddesinde, "Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftişi, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerince yapılır. Bu Kanun kapsamında yapılacak teftiş ve incelemelerde, 4857 sayılı Kanunun 92, 93, 96, 97 ve 107 nci maddeleri uygulanır." hükmüne yer verildiği;
İş Teftişi Tüzüğü'nün "Teftiş raporları" başlıklı 22. maddesi, 1. fıkrasında ise, "Her teftiş sonucu bir rapora bağlanır. Raporların kapsam, tür ve biçimleri yönetmelikte belirtilir" hükmüne yer verildiği;
Anılan mevzuat uyarınca, teftiş raporlarının kapsamı, türü ve biçimlerinin yönetmelikle düzenlenmesi gerektiği açık olduğundan, bu alanın Genelge ve/veya Teftiş Rehberi ile düzenlenmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu düzenlemelerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, çalışma hayatının riskleri ile iş sağlığı ve güvenliği risklerini birbirinden ayrı görmenin ve bu risklerin birbirini etkilemediğini söylemenin mümkün olmadığı, sorunların bütüncül bir anlayışla analiz edilmesi gerektiği, iş sağlığı ve güvenliği yönünden yapılacak teftişlerin, iş sağlığı ve güvenliği alanında denetim yapmaya yetkili olmayan müfettişlerce yürütülmesinin söz konusu olmadığı, müfettişlerin kendi görev alanlarında teftiş yaptıkları ve tutanakta tespitlerini ayrı başlıklar altında yazdıkları, raporda yazılan tespit ve önerilen işlemlerin ayrı ayrı belirtildiği, işin yürütümü teftişi ile iş sağlığı ve güvenliği teftişi aynı işyerinde yapılacaksa iki teftişin aynı zamanda yapılmasını temin etmek amacıyla tek bir görev emri ile müfettişlerin görevlendirildikleri ve bürokrasinin azaltılmasının amaçlandığı; unvana ilişkin hükmün ise üst normlara uygunluğu sağlamak üzere getirildiği ve iş müfettişlerinin görev ve yetki dağılımını düzenleyen bir yönü bulunmadığı, bu nedenle dava konusu düzenlemelerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 26/12/2019 tarih ve E:2016/9122, K:2019/7557 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 27/05/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.



KARŞI OY

X- Dava, 12/11/2015 tarih ve 12 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kararıyla onaylanan İş Teftiş Kurulu Başkanlığına ait 2015/4 sayılı Genelge ekindeki Teftiş Rehberi'nin; Birinci Kitap, Birinci Kısım, "Teftişin Planlanması, Teftiş Programlarının Hazırlanması, Verilmesi ve Değerlendirilmesindeki Usul ve Esasları" başlıklı Birinci Bölümün 4.2. maddesinin, Birinci Kitap, Birinci Kısım, “Tutanak düzenleme esasları” başlıklı Dördüncü Bölümün 1.5. maddesinin, Birinci Kitap, Birinci Kısım, “Rapor Düzenleme Usul ve Esasları” başlıklı Beşinci Bölümün 7. maddesi ile 19. maddesinin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İş Teftişi Tüzüğü'nün "Teftiş Raporları" başlıklı 22. maddesinin 1. fıkrası, "Her teftiş sonucu bir rapora bağlanır. Raporların kapsam, tür ve biçimleri yönetmelikte belirtilir." düzenlemesine yer verilmiş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Yönetmeliğinde ise anılan hususlarda düzenleme yapılmıştır.
Anılan Yönetmeliğin "Teftiş rehberi" başlıklı 58. maddesinde "Kurulun her türlü teftiş faaliyetinin planlaması, programlanması ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek üzere "Teftiş Rehberi hazırlanır." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Teftiş Rehberi ise İş Teftiş Kurulunca yürütülen teftiş faaliyetlerine ilişkin genel usul ve esasları belirlemek amacıyla, idareye teftiş faaliyetinin yürütülmesinde rehberlik sağlamak üzere, yukarıda alıntılanan Yönetmeliğin 58. maddesi uyarınca yürürlüğe konulmuştur.
Bu nedenle, Dairece dava konusu düzenlemenin esası incelenerek karar verilmesi gerekirken, Yönetmeliğin 58. madddesi hükmünün halen yürürlükte olduğu hususu gözetilmeksizin, salt Yönetmelik ile düzenleme yapılması gerektiğinden bahisle karar verilmesinde hukuka uygunluk görülmediğinden, Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla, onama kararına katılmıyoruz.