Danıştay 8. Daire 2016/12325 Esas 2021/2732 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/12325
Karar No : 2021/2732

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden yürütmenin durdurulması hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü:
Dava, Bursa İlinde, … mahallesi ile merkez arasında minibüsle yolcu taşımacılığı yapan davacı tarafından; kendi güzergahının büyük kısmında çalışmakta olan 21 ve 21/B nolu iki özel halk otübüsü hattının birleştirilerek güzergahının yeniden belirlenmesine, 3 ay deneme sonunda sorun olmaması halinde devam etmesinin uygun olduğuna ilişkin … gün ve … sayılı UKOME kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; keşif sonrası hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler değerlendirildikten sonra; tüm bu veriler, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler, tarafların iddia ve savunmaları, bilirkişi raporu ile ortaya konulan hususlar birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu UKOME kararı ile oluşturulan 21 nolu otobüs hattı güzergahı ile daha önce mevcut 21 ve 21/B hatlarının birleştirildiği, birleştirme sonucunda eski 21 ve 21/B güzergahında bulunan bazı alanlardan (hatları gösterir krokide görüldüğü üzere) otobüs hattının kaldırıldığı, birleştirme suretiyle oluşturulan güzergah ile davacının taşımacılık yaptığı güzergahın çakıştığı alanda D/9 hattının da mevcut olduğu, bilirkişi raporunda her ne kadar eski 21 ve 21/B hatlarından daha fazla yolcunun birleştirilen 21 nolu hattan yararlandığı belirtilmiş ise de bunun hattın birleşmiş olmasından ve daha sık aralıklarla sefer yapılmasından kaynaklanabileceği, esasen idarece mevcut araç sayısının yeterli olup olmadığı, bu sayının yolcu talebini karşılayıp karşılamadığı (her güzergahta günlük yolcu sayısı, mevcut araçların doluluk oranı ile kalkış-varış saatleri, vs.), söz konusu hatlarda ilave araçların çalışmasına ihtiyaç bulunup bulunmadığı, kararla trafik düzeni ve güvenliğinin olumsuz olarak etkilenip etkilenmeyeceği hususlarında bir inceleme yapılmadığının bilirkişi raporu ile de ortaya konulduğu, dava sürecinde hazırlanan raporun ise bu hususları ortaya koymaktan ziyade, davacı iddialarına cevap vermeye yönelik olduğu ve idarenin söz konusu kararı almasına gerekçe olarak ortaya koyduğu bütünleşik bilet sistemi ile indirimli, ücretsiz yolculuk uygulamalarının minibüs tipi araçlara da getirilebileceği ve bu uygulamanın taşımacılığı düzenleme, kayıt altına alma yönünden daha etkili olacağı görülmekte olup, dava konusu işlemde hukuka ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinin f bendinde; "Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek", "p" bendinde; "Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek" büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmaktadır.
Öte yandan; aynı Kanunun "Ulaşım Hizmetleri" başlıklı 9. maddesinin 2. fıkrasında "Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır." hükmüne yer verildikten sonra 4. fıkrada ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararların, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcı olduğu kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacının … Mahallesi ile … meydanı arasında taşımacılık yaptığı; dava konusu işlem öncesinde hem Burulaş tarafından işletilen otobüs hattının bir kısmı ile hem de 21 ve 21/B no'lu iki özel halk otübüsü hattının güzergahı ile büyük oranda çakıştığı; 21 ve 21/B no'lu iki hattın düzensiz ve en fazla 30 dakikada bir sefer yapmakta iken davalı idarece tesis edilen işlemle bu iki hattın birleştirilip, sefer sıklığının 20 dakikada bir olacak şekilde düzenlenmesi ve güzergahı da bu iki hattın sahip olduğu güzergah büyük oranda korunacak şekilde yeniden belirlenmesi üzerine, oluşturulan yeni hattın davacının taşımacılık yaptığı güzergahla çakıştığı, hattın oluşumu aşamasında bilimsel araştırma yapılmadığı, böyle bir hatta ihtiyaç bulunmadığı iddiaları ile bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; davalı idarece; Bursa ilinin Ulaşım Ana Planında bütünleşik bilet sisteminin kullanılmasının önerildiği, işlemin de bütünleşik sistemin yolcu menfaatlerine uygun olarak aktif hale getirilmesini sağladığı ve minibüslerin bu sisteme dahil olmadığının belirtilmesi üzerine, Mahkemece, keşif sonrası bilirkişi incelemesi suretiyle, işlemin şehircilik ve planlama esaslarına uygunluğunun değerlendirilmesine karar verildiği; hazırlanan bilirkişi raporunda; birleşme sonrası sefer sıklığı da arttığı için daha çok vatandaşın faydalandığı; davacının zararının anlaşılamadığı; güzergahların işlem öncesinde de büyük oranda çakıştığı; güzergahtaki araçların taşıma ihtiyacını karşılayıp-karşılamadığının, yeterli sayısal veri sunulmadığı için tespit edilemediği, dava konusu işlemle ihdas edilen hattın yeni bir hat olmayıp 2 hattın birleştirilip, ortak güzergah belirlendiği, yeni isim verildiği; dava konusu işlemle oluşturulan hattın trafik yoğunluğuna etkisi değerlendirildiğinde mevcut dar yollardan geçen araç sayısı ve trafiğin bu karar ile düzene geçtiği; Belediyece yeterince sayısal veri sunulmasa da mesleki deneyime göre yapılan değerlendirmede; UKOME kararının amacının, toplu taşıma sistemine dair avantajlardan vatandaşın faydalanmasını sağlamak olduğu; iki ayrı hatta seferler sıklaştırabilecekken tek hatta dönüştürülmesi sebebiyle davacının iş barışını tehdit ettiği iddiasının dayanaksız olduğu, sefer sıklığının da makul olduğunun belirtildiği görülmekte olup; hükme esas alınan raporda dava konusu işlemi kusurlandıracak tespitlere yer verilmediği açıktır.
Bu itibarla; uyuşmazlığın çözümünün gerekli kıldığı keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan raporda; işlemin şehircilik planlama esaslarına aykırı olduğunun belirtilmediği; tersine işlemin kamu yararına uygun olarak trafiğin düzene girmesini sağladığı ve çalışma barışını bozucu etkisinin olmadığı belirtilmekle, rapordaki bu hususların hükme esas alınmayarak; salt minibüslerin de bütünleşik sisteme dahil edilmesinin mümkün olduğu kabulü ve işlemde yer almayan bir sebebin değerlendirilmesi suretiyle karar verildiği görüldüğünden temyize konu kararda bu yönüyle hukuki isabet görülmemiştir.
Diğer taraftan; olayda, bütünleşik bilet sisteminden gelen yolcu sayısı, yolcu profili (tam, indirimli, ücretsiz yolcu gibi), talep durumu, güzergah civarındaki yapılaşma, yoğunluk gibi parametrelerin analiz edilmesi neticesinde alındığı, diğer yandan, yeni kurulan bu hat ile özürlü kullanımına uygun, alçak tabanlı ve engelli rampalı araçlar ile engelli ve erişim güçlüğüne sahip vatandaşlara hizmet verilmesinin amaçlandığı, söz konusu güzergah civarında taşımacılık yapan minibüs ve taksi dolmuş hatlarının bütünleşik bilet sistemine entegre olmamaları, sadece nakit ödeme usulü ile çalıştıkları hususunun göz önünde bulundurulduğu ve yolcuların bütünleşik bilet sistemi kapsamında aktarmadan yararlanmalarının gözetildiği, ayrıca, davaya konu otobüs hattı ile yasal olarak ücretsiz ulaşım hakkına sahip olanların söz konusu mevkiide bu haklarını kullanabilmelerinin önünün açıldığı, bu haliyle, dava konusu işlemin kamu yararına ve hizmetin gereklerine uygun olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 27/05/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.