Danıştay 13. Daire 2018/2631 Esas 2021/1933 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/2631
Karar No:2021/1933

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tunceli ili, … Mahallesi'nde yolcu taşımacılığı yapan 33 adet minibüs hattının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca kiralama yöntemiyle ihaleye çıkarılmasına ve kira süresinin 3 yıl olarak belirlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Tunceli Belediye Meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; önceki yıllarda ihale yapılmadan, imtiyaz hakkı ve kira ücreti ödenmeden encümen kararlarıyla ihalesiz ve süresiz tahsis suretiyle verilen minibüs hatlarına ilişkin uygulamanın mümkün olmadığının yargı kararları ve Sayıştay kararlarından anlaşıldığı, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin (f) ve (p) bentlerinde, ulaşım gibi kentsel alt yapı ve şehir içi trafik hizmetlerini yapmanın veya yaptırmanın belediyenin görev ve sorumlulukları arasında sayıldığı, yine toplu taşıma yapmanın, bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmanın, kurdurmanın, işletmenin ve işlettirmenin, kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemenin, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmenin, belediyenin yetki ve imtiyazları arasında olduğu, bu itibarla, dava konusu minibüs hatlarının 3 yıllığına kiraya verilmek üzere ihaleye çıkartılmasına ve bu hususta iş ve işlemleri yürütmek üzere Encümen'e yetki verilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı Belediye Meclisi kararında hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan, herhangi bir ihale ve sözleşme yapılmadan İl Trafik Komisyonlarının verdiği kararların kazanılmış hak oluşturmayacağı, dava konusu kararın 5393 sayılı Kanun'un 15. maddesinin (f) ve (p) bentlerinin Belediyelere verdiği yetki ve imtiyaz hakkı sınırları içinde alınan bir karar olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.


TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun ticari hatların verilme usulünü düzenlemediği, 1987 yılından bu tarihe kadar kullanılan hatların kazanılmış hak teşkil ettiği ve korunması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü ve Sekizinci Dairelerince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ
Tunceli Belediyesi Encümeni'nin 05/11/1987 tarihli kararı ile, davacıya, Tunceli'nin … Mahallesi hattının (minibüs hattı) tahsisine ve düzenli çalışmalarının sağlanması için minibüs terminalinde yer gösterilmesine, hat tahsis edilen minibüs sahiplerinin çıkış başına 100-TL ödemesine karar verilmiştir.
Sayıştay Başkanlığı'nca Tunceli Belediyesi hakkında yapılan denetimler sonucunda hazırlanan 2014 yılına ilişkin denetim raporunda, ''Minibüs Hattının İhalesiz Verilmesi'' başlığı altında özetle; Belediye tarafından … Mahallesi'nde çalışan 32 minibüs hattının ihalesiz verildiği ve bu hususun mevzuata aykırı olduğu tespitlerine yer verilmiştir.
Sayıştay Başkanlığı'nın bu tespiti üzerine … tarihli ve … sayılı Belediye Meclisi kararı ile, ihale yapılmadan Encümen kararıyla bedelsiz olarak verilen imtiyazın kaldırılarak hattın ihale yoluyla üç yıl süreyle ücreti mukabilinde kiralanmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine anılan Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Öte yandan, aynı minibüs hattında çalışan diğer hat sahipleri tarafından … tarihli ve … sayılı Belediye Meclisi kararı ile, ihale yapılmadan Encümen kararıyla bedelsiz olarak verilen imtiyazın kaldırılarak hattın ihale yoluyla üç yıl süreyle ücreti mukabilinde kiralanmasına karar verilmesi nedeniyle mülkiyet haklarının ihlâl edildiği iddiasıyla yapılan bireysel başvuruda, Anayasa Mahkemesi tarafından, minibüs hat sahiplerinin mülkiyet haklarının ihlâl edildiğine karar verilmiş, anılan kararda, ihlâlin idarî işlemden kaynaklandığı ve Mahkemece ihlâlin giderilemediği belirtilmiştir. (Cafer Sezgin ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/20720, Karar Tarihi:07/04/2021, R.G. Tarih ve Sayı: 4/5/2021-31474).

İLGİLİ MEVZUAT:
1982 Anayasasının 148. maddesinin 3. fıkrasında, "Herkes, Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlâl edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilir."; 153. maddesinin son fıkrasında, "Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazete'de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar." kuralına yer verilmiştir.
6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkındaki Kanun'un 50. maddesinde ise, (1) Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlâl edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlâl kararı verilmesi hâlinde ihlâlin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir. Ancak yerindelik denetimi yapılamaz, idari eylem ve işlem niteliğinde karar verilemez. (2) Tespit edilen ihlâl bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlâli ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir. Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmayan hâllerde başvurucu lehine tazminata hükmedilebilir veya genel mahkemelerde dava açılması yolu gösterilebilir. Yeniden yargılama yapmakla yükümlü mahkeme, Anayasa Mahkemesi'nin ihlâl kararında açıkladığı ihlâli ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde mümkünse dosya üzerinden karar verir." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa Mahkemesi, Cafer Sezgin ve Diğerleri Başvurusu'nda, aynı minibüs hattında çalışan diğer hat sahipleri tarafından ihale yapılmadan Encümen kararıyla bedelsiz olarak verilen imtiyazın kaldırılarak hattın ihale yoluyla üç yıl ücreti mukabilinde kiralanmasına ilişkin 08/03/2016 tarihli ve 29 sayılı Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davalarda verilen davanın reddine yönelik Mahkeme kararlarının, minibüs hat sahiplerininin mülkiyet haklarını ihlâl ettiğine karar vermiştir.
Bu durumda, Mahkeme tarafından, Anayasa Mahkemesi'nin anılan kararının, minibüs hattı iptal edilen davacı yönünden yeniden değerlendirilmesi ve söz konusu karar sonrasında tespit edilen hak ihlâli ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılması gerekmektedir.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 27/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.