Danıştay 8. Daire 2021/1774 Esas 2021/2757 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1774
Karar No : 2021/2757

DAVACI : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı - …

DAVANIN ÖZETİ : Davacı idare tarafından; Danıştay 8. Dairesinin 18/06/2020 tarih ve E:2020/1945 sayılı kararıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü'nce çıkarılan 04.02.2020 tarih ve 2020/3 sayılı "Havayolu + Kombine Yolcu Taşımaları" konulu Genelge'nin bazı hükümlerinin yürütmesinin durdurulması üzerine Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nde yeni bir düzenleme yapılması istemiyle yapılan 21.08.2020 tarihli başvuruya verilen Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı cevabi yazısının iptali istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesi'nce dava dosyası 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca incelenerek gereği görüşüldü:
Dava, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı cevabi yazısının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; Dairemizin 18/06/2020 tarih ve E:2020/1945 sayılı kararıyla, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü'nce çıkarılan 04.02.2020 tarih ve 2020/3 sayılı "Havayolu + Kombine Yolcu Taşımaları" konulu Genelge'nin bazı hükümlerinin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesi üzerine davacı idare tarafından, … tarih ve … sayılı yazıyla, Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nde 23.06.2020 tarih ve 31164 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişiklikle aynı Yönetmeliğin 41. maddesine eklenen 16. fıkranın söz konusu yürütmenin durdurulması kararına aykırılık teşkil ettiği, bu nedenle Bakanlıkça Danıştay kararı göz önünde bulundurularak yeni bir düzenleme yapılması istemiyle davalı idareye başvuruda bulunulduğu, bu başvurunun önce … tarih ve … sayılı davalı Bakanlık yazısıyla, Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 18.06.2020 tarih ve E:2020/1945 sayılı yürütmenin durdurulmasına yönelik kararının kendilerine tebliğ edilmediği, ayrıca 20.08.2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelge ile 04.02.2020 tarih ve 2020/3 sayılı Genelge'nin yürürlükten kaldırılarak havayolu + karayolu kombine taşımacılığına ilişkin yeni bir düzenlemenin yapıldığı cevabının verildiği, daha sonra davalı idarece … tarih ve … sayılı yazıyla davacının başvurusuna ikinci kez cevap verilmesi üzerine … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a bendinde; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları idari dava türleri arasında sayılmış olup, aynı Kanun'un 14. maddesinin 3/d bendinde; dava dilekçesinin dava konusu edilen işlemin idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden inceleneceği; 15. maddesinin (1/b) bendinde ise, dava konusu edilen işlemin, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem niteliğinin bulunmaması durumunda davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
İdari işlemler, idarî makamların, kamu gücü kullanarak, idare işlevine ilişkin olarak tesis ettikleri, muhatapları yönünden çeşitli hak ve/veya yükümlülükler doğuran, muhataplarının hukukî durumlarında değişiklik yapan tek yanlı irade açıklamalarıdır. Buna göre, idari işlemlerin "idari makamlarca tesis edilmiş olma", "tek yanlı olma" ve "icrailik niteliğini taşıma" unsurlarını bünyesinde barındırması gerekmektedir. Bir işlemin iptal davasına konu edilebilir nitelikte kesin ve yürütülebilir bir işlem olup olmadığının, işlemin ismine veya idarenin isimlendirmesine bakılarak değil, işlemin içeriğine bakılarak belirlenmesi gerekmektedir.
Bir idari işlemin kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem sayılabilmesi; hukuk düzeninde varlık kazanabilmesi için gerekli idarî usulün son aşamasını da geçirmiş bulunmasına, bir başka idari makamın onayına ihtiyaç göstermeksizin hukuk düzeninde değişiklikler meydana getirebilmesine bağlı bulunmaktadır. İlgililerin hukuki durumları üzerinde etki yaparak, ilgililer için yeni hukuki durumlar doğuran, ilgililerin mevcut hukuki durumlarını değiştiren veya ortadan kaldıran işlemler, icrai nitelik taşıyan işlemlerdir. İdarenin belirli konularına ilişkin olarak açıklayıcı ve bilgilendirici mahiyetteki işlemleri ise muhataplarının hukuki durumları üzerinde etkide bulunmayan icrailik niteliği taşımayan işlemlerdir.
Olayda, davacı idarenin başvurusu üzerine davalı idarece verilen dava konusu ... tarih ve ... sayılı cevabi yazıda, Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nde 23.06.2020 tarih ve 31164 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişiklikle aynı Yönetmeliğin 41. maddesine eklenen 16. fıkrasında yer alan düzenleme nedeniyle havayolu + karayolu kombine yolcu taşımalarına ilişkin faaliyetlerin 20.08.2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelge ile yeniden düzenlendiği, Danıştay Sekizinci Dairesinin 18/06/2020 tarih ve E:2020/1945 sayılı dava dosyasında bazı maddelerinin yürütmesini durdurduğu 04.02.2020 tarih ve 2020/03 sayılı Genelge'nin de 2020/12 sayılı Genelge ile yürürlükten kaldırıldığı bilgisinin verildiği görüldüğünden, söz konusu yazının, açıklayıcı ve bilgilendirici mahiyette olduğu, dolayısıyla idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülebilir nitelikte işlemlerden olmadığı sonucuna varılmıştır.
Kaldı ki dava konusu işleme esas teşkil eden davacı idarenin başvurusunda belirtilen Karayolu Taşıma Yönetmeliği 41. maddesi 16. fıkrası için Dairemizin 2020/3965 Esas sayılı dosyasında, yine dava konusu işlemde belirtilen 20.08.2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelge için de Dairemizin 2020/6387 sayılı dosyasında davacı tarafından söz konusu davaların açıldığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın incelenmeksizin reddine, aşağıda dökümü gösterilen …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan …-TL tutarındaki yürütmenin durdurulması harcının ve posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 28/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.