Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2016/812 Esas 2017/2924 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkin olup mahkemece davanın kabulüne dair verilen karar, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Davalının diğer temyiz itirazlarına gelince;
Davacı davasında 11.09.2013 tarihinde düzenlenen sözleşme ile ... ili ... İlçesi ... Kasabası ... Evleri Kanalizasyon ve Yol Yapımı işini üstlendiklerini, işin yapımı sırasında imar planı, kanalizasyon planı ve diğer projelerle arazi arasında farklılıklar mevcut olması nedeniyle sözleşmenin 24. maddesi gereğince uygulamada yapılması mümkün olmayan işlerin yapılmadığını, ilave işler yapıldığını, işin yapılacağı yerin değiştirildiğini, sonuçta davalı tarafından düzenlenen 20.12.2013 tarihli imalât kesintisi tutanağı ile hak ettikleri 175.140,48 TL"nın hakedişlerinden kesildiğini belirterek bu bedelin davalıdan tahsilini talep etmiş, yargılama sırasında talebini ıslah ederek 185.932,43 TL’ye (KDV hariç) çıkarmıştır.
Davalı savunmasında davacının birçok işi kendi insiyatifi ile projede olmasa bile yaptığını proje dışı ve idarenin haberi olmadan yapılan bu fazladan işlerin karşılığının ödenebilmesinin ihale mevzuatına aykırı olduğunu, davacının kendi sorumluluğunu yerine getirmediğini açıklayarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiş, mahkemece bilirkişiden alınan rapor dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında düzenlendiği ihtilâfsız olan sözleşmenin 8.2.1 maddesinde sözleşme ekleri sayılmış olup sayılan ekler arasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi de bulunmaktadır. Bu şartname 6100 sayılı HMK"nın 193. maddesine göre delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemelerce görevi gereği kendiliğinden gözetilmesi gerekir. Yüklenicinin sözleşme kapsamında yaptığı imalâtlarla ilgili olarak talepte bulunabilmesi için yine sözleşme tarihinde yürürlükte olan söz konusu şartnamenin 40 ve 41. maddelerine göre hakediş raporunun "idareye
verilen ... dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla" cümlesini yazarak imzalaması gerekir. Yüklenicinin itirazını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı hükmü bulunmaktadır. Anılan şartnamenin 21. maddesinde ise götürü bedelli işlerde sözleşme kapsamında kalması halinde %10 fazla imalâtın sözleşme fiyatlarıyla yaptırılacağı hükmü bulunmaktadır. Bu nedenle sözleşme dışı imalâtlar yönünden inceleme yapılırken sözleşmenin ilgili hükümleri ile şartname hükümlerinin dikkate alınması zorunludur. Yapılacak incelemede %10"u aşan imalâtın tespiti halinde ise bedelinin sözleşme ve işin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 6098 sayılı TBK"nın 526 ve devamı maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle belirlenmesi gerekir.
Açıklanan bu genel kurallara göre somut olayda düzenlenmiş bulunan 3 nolu hakedişe davacının Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 40 ve 41. maddesinde belirtilen şekilde itirazda bulunmadığı görülmekte olup bu nedenle davacının 189.932,43 TL"lik kesinti ile ilgili talebinin reddi yerine kabulü doğru olmamıştır. Davacının hakedişlerde yer almayan sözleşme dışı yaptığı imalâtlarla ilgili olarak ise itirazın bulunmasına gerek bulunmadığından bedellerinin talep edilmesi mümkündür. Ancak bedellerinin şartname hükümlerine göre incelenmesi gerekir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise şartname hükümlerine göre hesaplama yapılmaksızın güncellemede yapılarak alacak hesaplanmıştır. Bu hali ile yapılan inceleme şartname hükümlerine aykırı olduğundan mahkemece yapılması gereken iş davacının 189.932,43 TL"lik kesinti ile ilgili talebinin hakedişe usulüne uygun itiraz bulunmaması nedeniyle reddine karar verilmesi, diğer taleplerle ilgili olarak bilirkişilerden alınacak ek rapor ile öncelikle sözleşme kapsamında yapımı gereken imalâtların yapılıp yapılmadığının saptanması, bundan sonra %10 oranda yapıldığı belirtilen imalâtların denetime açık bir şekilde belirlenip bedellerinin sözleşme fiyatlarıyla hesaplattırılması, aşan oranda imalât yapılmış olması halinde bedellerinin sözleşme tarihinde yürürlükte olan 6098 sayılı TBK"nın 526 ve devamı maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle hesaplattırılıp sonucuna göre karar verilmesinden ibaret iken eksik inceleme ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 11.09.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.