Danıştay 10. Daire 2016/13777 Esas 2021/2833 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/13777
Karar No : 2021/2833


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Özel Öğretim İşletmeleri A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin işletmecisi olduğu Özel … Kreş ve Gündüz Bakımevinde yapılan denetimler sonucu düzenlenen rapor doğrultusunda, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 28/c-1 ve ç-1. maddeleri uyarınca anılan müessesenin (3) gün süreyle faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Tunceli Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 28. maddesinde kurumda belirtilen süre içinde eksikliklerin giderilmemesi durumunda, kurumun faaliyetinin geçici olarak durdurulacağının düzenlendiği, kurumda 26/12/2014 tarihinde yapılan denetimde bulunan eksiklerin tamamlanmadığının 10/02/2015 tarihinde tespit edildiği, müessesenin anılan Yönetmeliğin 28. maddesi uyarınca 3 gün süreyle faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Tunceli Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işlemin dayanağı yönetmelik hükümlerinin yürürlükten kalktığı, davalı idare tarafından tutulan tutanağın somut ve anlaşılabilir olmadığı belirtilerek davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Uyuşmazlık konusu olayda; 26/12/2014 tarihinde davacının kreşinde denetim yapıldığı, yapılan denetimde 13 maddede eksikliklerin tespit edildiği, eksikliklere dair tespitleri içeren raporun 05/01/2015 tarihinde müesseseye bildirildiği, tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için yönetmelik hükümleri uyarınca 1 ay süre verildiği, 26/12/2014 tarihinde yapılan denetim sonucu tespit edilen eksikliklerin tamamlandığına dair 04/02/2015 tarihinde kuruma bilgi verilmesine rağmen, 10/02/2015 tarihinde yapılan 2. denetimde eksikliklerin bir kısmının giderildiği, bir kısmının ise giderilmediğinin tespit edilmesi üzerine, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 28. maddesinin (c-1) bendi ile (ç-1) bendi uyarınca anılan müessesenin 3 gün süreyle faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına ilişkin, … tarih ve … sayılı Tunceli Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından işlem tesis edilmiştir. Anılan işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun Denetleme Esasları başlıklı 35. maddesinde; "Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişileri tarafından işletilen sosyal hizmet kuruluşlarının 34 üncü maddede yer alan yönetmelik esaslarına uygunluğu Kurumun kontrol ve denetlenmesine tabidir. Sosyal hizmet kuruluşları yılda en az bir defa Kurumca denetlenir. İlgililer kontrol ve denetlemeler sırasında denetleme heyetine her türlü kolaylığı göstermekle yükümlüdürler. Kontrol ve denetlemeye ilişkin esaslar yönetmelikle düzenlenir." düzenlemesine yer verilmiştir.
08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 06/07/2011 tarih ve 27986 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak değişikliğe uğrayan 28. maddesinin 1. fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinde;
"c) Kuruluşun geçici olarak durdurulması aşağıda belirtilen eksikliklerden birinin tespiti halinde ve uyarıya rağmen verilen süre içinde gerekli düzenleme yapılmadığında yerine getirilir;
1) Mevzuat hükümlerine aykırı harekette bulunulması ve mevzuat hükümlerine aykırı
görülen eksikliklerin verilen süre içerisinde düzeltilmemesi ve giderilmemesi.
2) Kuruluşa açılış izin belgesinde belirtilen yaş grubu dışında çocuk kabul edilmesi.
3) Belirlenen kapasitenin üstünde hizmet verilmesi.
4) Onaysız personel çalıştırılması.
5) Eksik personel çalıştırılması.
6) Belirlenen ücretten fazla ücret aldığı tespit edilmesi.
7) Bakılması gereken oranda ücretsiz çocuğa bakılmaması.
8) Genel ahlak kuralarına aykırı harekette bulunulması.
ç) Kuruluşun faaliyetinin geçici olarak durdurulmasıaşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır;
1) Kuruluşların faaliyetlerinin geçici olarak durdurulması, İl Müdürlüğünün teklifi ve Valilik onayı ile Kolluk Kuvvetleri nezaretinde gerçekleştirilir.
2) Kuruluşların faaliyetlerinin geçici olarak durdurulma süresi üç iş günüdür.
3) Kuruluşun geçici olarak durdurulması kararı en az beş iş günü öncesinden kuruluşa bildirilerek velilere bilgi verilmesi sağlanır." düzenlemelerine yer verilmiştir.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'na 12/07/2013 tarihinde 6495 sayılı kanunun 82. maddesiyle eklenen 35/A maddesinde;
" Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşunda yapılan kontrol ve denetim sonucunda, bu kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine, hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veya aykırılığın tespiti hâlinde il müdürü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının on katından elli katına kadar idari para cezası verilir. Bu eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ile idari para cezasının yatırılması için otuz günü geçmemek üzere uygun bir süre verilerek ilgili kuruluş yazılı olarak ihtar edilir.
Belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezasının iki katı tutarında tekrar idari para cezası uygulanır ve eksiklik veya aykırılığın giderilmesi için otuz günü geçmemek üzere ek süre verilir. Bu süre içinde de eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılır...." düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Normlar hiyerarşisine göre kanundan sonra gelen tüzük, yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenlemelerin ancak kanunda verilmiş olan hakkın kullanılmasının açıklanması ile ilgili olacağı, bu metinlerde kanun ile verilmiş olan hakkı genişletici veya daraltıcı mahiyette hükümlere yer verilemeyeceği hukukun genel ilkelerindendir.
İdarenin düzenleyici idari işlem tesis etme yetkisinin "Yasama yetkisinin devredilmezliği" ilkesinin bir sonucu olarak ikincil nitelikte bir kural koyma yetkisi olduğu göz önüne alındığında; söz konusu yetkinin kanunların çizdiği çerçeve içinde kalması ve kanunlara uygun olarak kullanması zorunludur. Bu bağlamda kanunun öngördüğü düzenleme yetkisinin yine kanunda belirtildiği gibi kullanılması, normlar hiyerarşisine göre kanundan sonra gelen tüzük, yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenlemelerin ancak kanunda verilmiş olan hakkın kullanılmasının açıklanması ile ilgili olacağı, bu metinlerde kanun ile verilmiş olan hakkı genişletici veya daraltıcı mahiyette hükümlere yer verilemeyeceği hukukun genel ilkelerindendir.
Dava konusu işlemin hukuki sebebi olan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun 9. maddesi, 1. fıkrası, (c) ve (g) bentleri ile 34 ve 35. maddelerine dayanılarak hazırlandığı, 08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 53. maddesi ile mülga olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemin tesis edildiği 11/03/2015 tarihinde yürürlükte olan 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun 35/A maddesinde, kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine, hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veya aykırılığın tespiti hâlinde il müdürü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının on katından elli katına kadar idari para cezası verileceği, bu eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ile idari para cezasının yatırılması için otuz günü geçmemek üzere uygun bir süre verilerek ilgili kuruluşun yazılı olarak ihtar edileceği, belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezasının iki katı tutarında tekrar idari para cezasının uygulanacağı ve eksiklik veya aykırılığın giderilmesi için otuz günü geçmemek üzere ek süre verileceği, bu süre içinde de eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılacağı düzenlenmiş olması karşısında; yine dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 06/07/2011 tarihinde yılında değişikliğe uğrayan 28. maddesinde kanundaki yaptırımdan farklı olarak 3 gün süre ile geçici durdurma cezası verileceğinin düzenlendiği görülmektedir.
08/10/1996 tarihli yönetmeliği yürürlükten kaldıran 30/04/2015 tarihli yönetmelik ile denetim ve yaptırıma ilişkin yönetmelik hükümlerinin 2828 sayılı Kanun'un 35/A ve 35/B maddelerine uygun olarak yeniden düzenlendiği görülmektedir.
Bu durumda kanuni düzenlemelere aykırı olduğu açık olan Yönetmelik maddeleri uyarınca tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesi, birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 31/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.