Danıştay 10. Daire 2019/7877 Esas 2021/2817 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/7877
Karar No : 2021/2817

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVALI : … Bakanlığı

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Gayrimenkul Yat. ve İşl. A.Ş.

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:... sayılı temyiz isteminin reddine ilişkin kararının kaldırılması ve uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle istinaf başvurusunun reddi yolundaki ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Muğla ili, Milas ilçesinde bulunan ... ada, ... parsel (eski ... ada, … parsel no.lu) sayılı taşınmazın Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı sınırları içerisine alınmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi Başkanlığının "Tabiatı Koruma Alanı Tefriki" konulu işleminin, koruma alanı sınırlarını yeniden belirleyen … tarih ve … sayılı Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi Başkanlığı işleminin ve Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı sayısal sınırlarını belirleyen Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin anılan taşınmaza ilişkin kısımlarının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın herhangi bir kültür bitkileri yetiştiriciliği için kullanılmadığı, orman vasfının kaybettirildiği, taşınmazın konumu, toprak özellikleri ve kullanım durumuna göre, içinde ev bulunan makilik fundalık boş arazi niteliğinde olduğu, bu vasfı itibariyle “Tabiatı Koruma Alanı” vasfında olmadığı hususlarının keşif ve bilirkişi incelemeleri neticesinde tespit edildiği gerekçeleriyle dava konusu işlemlerin anılan taşınmaza ilişkin kısımlarının iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesince; 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 97. ve 109. maddeleri uyarınca uyuşmazlık konusu işlemleri tesis etme yetkisinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na verildiği gerekçesiyle bu aşamadan itibaren husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak düzeltilmesine, istinaf başvurusuna konu ... İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usûle uygun olduğu, davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
Anılan kararın Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından temyizi üzerine, ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesince kararın kesin olduğu gerekçesiyle ... tarih ve E:... sayılı kararıyla temyiz isteminin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI :
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından, uyuşmazlığın temyize tabi olduğu, dava konusu işlemi tesis etme görevinin Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'ne ait olduğu, bu nedenle davanın Bakanlıkları husumeti ile görülmesi gerektiği ve Bakanlıklarının hasım mevkiinden çıkartılmasının hukuka aykırı olduğu, dava konusu taşınmazın orman vasfında olduğu ve Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı içerisinde kaldığı, dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY_TETKİK_HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, tetkik hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Dava, davacı tarafından, Muğla ili, Milas ilçesinde bulunan ... ada, ... parsel (eski ... ada, … parsel no.lu) sayılı taşınmazın Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı sınırları içerisine alınmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi Başkanlığının "Tabiatı Koruma Alanı Tefriki" konulu işleminin, koruma alanı sınırlarını yeniden belirleyen … tarih ve … sayılı Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi Başkanlığı işleminin ve Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı sayısal sınırlarını belirleyen Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin anılan taşınmaza ilişkin kısımlarının iptali istemiyle açılmıştır

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
... Bölge İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:... sayılı temyiz isteminin reddine ilişkin kararının incelenmesinden;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Temyiz" başlıklı 46. maddesinde Bölge İdare Mahkemelerinin, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında verdikleri kararların Danıştay'da temyiz edilebileceği kurala bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı tarafça, hak sahibi olduğunu ileri sürdüğü taşınmazın da aralarında bulunduğu bir kısım taşınmazın, başka bir anlatımla bir bölgenin hukuki statüsünü "tabiatı koruma alanı" olarak belirleyen ve bu belirlemenin sonucu olarak bir başka düzenleyici işlem olan koruma planı (ve etkileşimde bulunduğu bölgelere göre imar planı) yapılması; ilgililer bakımından sürekli, nesnel ve genel sonuçlar doğuran ve bu haliyle düzenleyici işlem niteliğindeki "Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı" belirleme işlemiyle bu alanın sınırlarının belirtilmesine ilişkin işlemler aleyhine açılan dava konusu kararın, 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesi kapsamında düzenleyici işlem olması nedeniyle temyize tabi olduğu sonucuna ulaşıldığından, istinaf başvurusunun reddi yolundaki kararın "kesin" olduğu gerekçesiyle, temyiz isteminin reddine ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Belirtilen açıklamalar çerçevesinde, ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:... sayılı kararı kaldırılarak, ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının esasın incelenmesine geçildi:
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hasım mevkiine alınmasına ilişkin kısmının incelenmesi:
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü" başlıklı 420. maddesinde; milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları ve sulak alanların tespiti, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Dava konusu işlemler incelendiğinde, tabiatı koruma alanının belirlenmesi niteliğinde olduğu görülmektedir. Bu nedenle, davanın tabiatı koruma alanlarının tespiti ile görevli Tarım ve Orman Bakanlığı husumetiyle görülmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, Bölge İdare Mahkemesi tarafından davanın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı husumeti ile görülmesinde hukuki isabet bulunmamıştır.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının İstinaf Başvurusunun Reddine İlişkin Kısmının İncelenmesi:
2873 sayılı Milli Parklar Kanunu'nun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının, yurdumuzdaki milli ve milletlerarası düzeyde değerlere sahip milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarının seçilip belirlenmesine, özellik ve karakterleri bozulmadan korunmasına, geliştirilmesine ve yönetilmesine ilişkin esasları düzenlemek olduğu, 2. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, Tabiatı koruma alanının; bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarını ifade ettiği, 17/08/1988 tarihli işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 3. maddesinde ise, Millî park karakterine sahip olduğu tespit edilen alanların, Millî Savunma, İmar ve İskân ve Kültür ve Turizm bakanlıklarının olumlu görüşü, gereği halinde diğer ilgili bakanlıkların da görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile millî park olarak belirleneceği, Orman ve orman rejimine giren yerlerde, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarının Tarım ve Orman Bakanlığının onayı ile belirleneceği, Orman ve orman rejimi dışında kalan yerlerde tabiat parkının, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanı belirlenmesine veya Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenmiş olanların işlemlerinin tamamlanması için gerekli yerlerin orman rejimine alınmasına ilgili bakanlıkların da görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca karar verileceği hükümleri yer almıştır .
2873 sayılı Milli Parklar Kanunu ile 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 25. maddesinin uygulanmasını düzenlemek amacıyla 12/12/1986 tarih ve 19309 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Parklar Yönetmeliği'nin "Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma Alanı" Kriterleri başlıklı 7. maddesinin (B) fıkrasında Tabiat Koruma Alanı olarak ayrılacak yerlerde bulunması gereken özellikler:
"1- Milli veya milletlerarası seviyede tipik, emsalsiz, nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği veya gizlediği tabii ve geleneksel arazi kullanım şekillerine ait örnekleri barındırmalıdır.
2 - Genellikle hassas ekosistemlere, habitatlara veya hayat şekillerine, biyolojik veya jeolojik önemli çeşitliliklere, zengin genetik kaynaklara sahip olmalıdır.
3 - Bu özellikleri ve farklılıkları; bilim, eğitim, araştırma kurumları veya ilgili kuruluşlar tarafından tesbit edilmiş olmalıdır.
4 - Saha büyüklüğü, korunması gerekli değerlerin hayatlarını uzun süreli olarak devam ettirmelerine yeterli olmalıdır.
5 - Devletin mülkiyetinde olmalıdır." şeklinde sayılmak suretiyle hüküm altına alınmıştır.
İlk derece mahkemesi tarafından alınan 24/08/2017 tarihli bilirkişi raporunda ve 15/04/2018 tarihli ek bilirkişi raporunda, dava konusu parselin 1980 yılından önce orman vasfında olduğu, zirai üretim olmadığı ve tabiatı koruma alanı olma özelliği taşıdığı, mevcut durumu itibariyle ise üzerinde eski bir ev bulunduğu, Halep Çamı bulunmadığı, orman vasfının kaybolup 2/B arazisi olarak orman dışına çıkarılan alanda kaldığı, bu vasfı itibariyle tabiat koruma alanı özelliği göstermediği tespitlerine yer verildiği görülmektedir.
Dava konusu alan ve çevresinin, Halep Çamı bitkisinin yetişme ve yayılma alanı olduğunun davalı idarece tespit edildiği, ilk derece mahkemesi tarafından alınan bilirkişi raporunda da bu tespitin yapıldığı görülmektedir.
Davaya konu taşınmazın yakınında ve çevresinde bulunan ve ülkemizdeki tek yayılış alanı Milas ilçesi sınırları içinde bulunan Halep Çamı türünün, yukarıda aktarılan mevzuatın tarif ettiği gibi bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan, nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş tür niteliğinde olduğu anlaşıldığından, korunması gereken bir tür olduğu, bu korumanın ise, mevcut ağaçların korunması ile birlikte ağacın yayılış alanının da korunması ile mümkün olacağı açıktır.
Bu nedenle, Halep Çamı'nın yayılış alanında kaldığı açık olan dava konusu arazinin, içinde eski bir evin olmasının tabiatı koruma alanı özelliğini yitirmesine neden olmayacağı anlaşıldığından dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan, davacı tarafından; dava konusu işlemlerin yetki unsuru yönünden sakat olduğu ileri sürülmüş ise de, … tarihinde … numaralı Kadastro Komisyonunca düzenlenen 2/B uygulama tutanağı ile Hazine adına orman sınırları dışına çıkartılmasına karar verilen dava konusu taşınmazın uyuşmazlığa konu işlemin tesis edildiği 1988 tarihi itibariyle hukuki olarak orman vasfını taşıdığı ve işlem tarihinde yürürlükte olan Milli Parklar Kanunu'nun yukarıda aktarılan 3. maddesi uyarınca Orman ve orman rejimine giren yerlerde, tabiatı koruma alanlarının Tarım ve Orman Bakanlığı'nın onayı ile belirleneceği dikkate alındığında uyuşmazlık konusu … tarih ve … sayılı işlemin Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı müsteşar yardımcısı oluru ve imzasıyla tesis edildiği görüldüğünden yetki unsuru yönünden mevzuata aykırılık görülmeyerek davacının bu iddiasına itibar edilmemiştir.
Bu durumda, dava konusu işlemlerin iptali yönünde verilen ilk derece mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın temyiz isteminin kabulü ile ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
2. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 31/05/2021 tarihinde oy birliğiyle, kesin olarak karar verildi.