Danıştay 10. Daire 2016/11556 Esas 2021/2832 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/11556
Karar No : 2021/2832

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
…
18- …

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, Edirne İli Merkez İlçede bulunan genelevin başka bir yere taşınmasına ilişkin Edirne Zührevi Hastalıklar ve Fuhuşla Mücadele Komisyonu'nun ...tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; dava konusu işlemin yalnızca Edirne İl Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı görevliler tarafından yapılan inceleme neticesinde düzenlenen tutanakta belirtilen hususlar doğrultusunda tesis edildiği, 1975 yılında aynı yerde açılmasına izin verilmiş olan genelevin Genel Kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler ve Fuhuş Yüzünden Bulaşan Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü'nde belirtilen vasıfları kaybettiği hakkında somut ve yeterli derecede bir tespit yapılmadığı, davalı idarece, 1975 yılında mevzuat hükümlerine uygun olarak kurulan ve halen faaliyet gösteren Edirne genelevinin bulunduğu alanın mevcut koşullarda uygun olmadığı iddia ediliyor ise uygun bir yer belirlenip işletmecileri mağdur etmeyecek şekilde taşınması gerektiği yönünde karar alınması gerekirken, bu sorumluluğu ilgililere yükleyerek mağduriyetlere sebep olacak şekilde tesis edilen dava konusu Edirne Zührevi Hastalıklar ve Fuhuşla Mücadele Komisyon Başkanlığı işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, genelevlerin bulunduğu bölgenin turizm bölgesi olduğu, halihazırda inşası devam eden Avrupa bağlantı yolu ile bölgenin işlerliğinin daha da artacağına yönelik yapılan somut tespitler olduğu, genelevin halihazırdaki yerde bulunmasının mevzuata uygun olmayacağı belirtilerek İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
1975 yılından itibaren aynı yerde faaliyet gösteren Edirne genelevi hakkında Edirne İl Emniyet Müdürlüğü tarafından yapılan inceleme neticesinde, Edirne Zührevi Hastalıklar ve Fuhuşla Mücadele Komisyonu'nun ...tarih ve ... sayılı kararı ile, "genelevin tarihi ve turistik değeri olan camilere ve sağlık müzesine yakınlığı sebebiyle ziyaretçiler nezdinde olumsuz intiba uyandırması, su taşkınlarına maruz kalan bir sahada olması, inşa edilmekte olan uluslararası karayolu sebebiyle civar mahallelerden görünür hale gelecek olması" gerekçe gösterilerek, Genel Kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler ve Fuhuş Yüzünden Bulaşan Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü'nde belirtilen vasıfları kaybettiğinden, işletmeciler tarafından tespit edilerek ilgili kurumlarca uygun görülecek başka bir yere taşınmasına karar verilmesi üzerine, söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Genel Kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler ve Fuhuş Yüzünden Bulaşan Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü'nün Genelevlerin Açılma Şartları ve Mükellefiyetler başlıklı 4. kısmında düzenlenen 47 ve 48. maddelerinde;
"Zührevi hastalıklar ve fuhuşla mücadele komisyonu tarafından vilayet veya kaza merkezlerinin hangi mahalle veya sokaklarında genel evler açılabileceği ilgililerin müracaatı üzerine tesbit olunur. Bu mahaller, umumi caddelerden görünecek yerlere veya bu gibi caddelere pek yakın olmayacaklardır. Tesbit edilen bölgenin dışında genel ev açılamaz."
"Genel evler; genel kadınların muayene ve tedavi edildiği müesseseler müstesna olmak üzere, resmi daire ve müesseseler, ibadet ve eğitim yerleri, spor sahaları, genel toplanma, eğlence ve bayram yerleri yakınında ve bu yerlerden görülebilecek bir mesafede ve Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 178 inci maddesinde yazılı yerler dahilinde veya yakınında olamaz." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bakılan davada, taraflar arasındaki ihtilafın, genelevin Genel Kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler ve Fuhuş Yüzünden Bulaşan Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü'nün 47 ve 48. maddelerinde belirtilen vasıfları kaybedip kaybetmediği hakkında olduğu, söz konusu Tüzük maddelerinde genelevlerin "her nevi sanat müesseseleri ve maden ocakları ve inşaat yerleri dahilinde veya yakınında, umumi caddelerden görünen ya da bu gibi caddelere pek yakın olan yerlerde, resmi daire ve müesseseler, ibadet ve eğitim yerleri, spor sahaları, genel toplanma, eğlence ve bayram yerleri yakınında ve bu yerlerden görülebilecek bir mesafede" açılamayacağı belirtilmektedir.
Bu çerçevede, 1975 yılında mevzuat hükümlerine uygun olarak alınan izin ile aynı bölgede genelev açılmış olmasının, değişen şartlara göre bölge değişikliği yapılamayacağı anlamına gelmediği ve genelevin bulunduğu bölge bakımından kazanılmış hak oluşturmadığı, Tüzük maddelerinde belirtilen şartların mevcut olduğu kanaatiyle o tarihte verilmiş olan iznin, çevresel şartların değişmesine bağlı olarak genel sağlık, asayiş, kamu yararı ve güvenliği gibi nedenlerle bölge değişikliği yapılabileceği anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda, davaya konu uyuşmazlıkta, Edirne İl Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı görevliler tarafından yapılan inceleme neticesinde düzenlenen tutanakta, genelevin tarihi bir camiye yaklaşık 300-500 metre ve nehir taşkın alanına yaklaşık 150-200 metre mesafede olduğu, sağ tarafında Avrupa'ya giden demiryolunun geçtiği köprünün bulunduğu, Kapıkule çıkış bölgesi bağlantı yoluna 500 metre mesafede olup, önünden geçecek olan Kapıkule-Pazarkule-İstanbul bağlantı yolu köprüsünün güzergahında olduğu hususunda tespitlerin yapıldığı, yapılan bu tespitlerin dava konusu işleme esas alınmış olduğu ve Tüzüğün 47 ile 48. maddelerinde düzenlenen "her nevi sanat müesseseleri ve maden ocakları ve inşaat yerleri dahilinde veya yakınında, umumi caddelerden görünen ya da bu gibi caddelere pek yakın olan yerlerde, resmi daire ve müesseseler, ibadet ve eğitim yerleri, spor sahaları, genel toplanma, eğlence ve bayram yerleri yakınında ve bu yerlerden görülebilecek bir mesafede" olmama şartının, uyuşmazlığa konu genelev yönünden işlem tarihi itibariyle mevcut olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Bu durumda, ihtilaflı konu hakkında yeterli tespitleri içeren söz konusu tutanak dikkate alınarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesi, 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 31/05/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
Dava, Edirne İl Emniyet Müdürlüğü ekiplerince yapılan araştırma ve inceleme neticesinde hazırlanan Edirne Genevleri'nin genel güvenlik ve asayişin daha iyi sağlanabilmesi için şehir merkezinden ve tarihi yerlerden daha uzak bir bölgeye taşınmasının uygun olacağına ilişkin değerlendirme yazısı üzerine, emniyet mensuplarınca yapılan tespitler esas alınarak tanzim edilen Edirne Zührevi Hastalıklar ve Fuhuşla Mücadele Komisyonu Başkanlığı'nın ...tarih ve ... sayılı kararında anılan bölgenin Genel kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler ve Fuhuş Yüzünden Bulaşan Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü'nün 47. Maddesinde belirtilen şartları taşımadığından bahisle genelev işletmecileri tarafından genelevlerin açılmasına uygun şartlar taşıyan yeni bir yer tespit edilerek, ilgili kurumlarca uygun görülen yeni bir yere taşınmasına dair kararın iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesi tarafından, dava konusu işlemin maddi sebep unsuru olan emniyet mensuplarınca, genelevlerin bulunduğu bölgede yapılan tespitlerin mahkemece yerinde olup olmadığına yönelik olarak gerekli araştırma yapılmaksızın karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmasa da, 1975 yılında mevzuat hükümlerine uygun olarak kurulan ve halen faaliyet gösteren Edirne genelevinin bulunduğu alanın mevcut koşullarda uygun olmadığı iddia ediliyor ise uygun bir yer belirlenip işletmecileri mağdur etmeyecek şekilde taşınması gerektiği yönünde karar alınması gerekirken; bu sorumluluğu ilgililere yükleyerek mağduriyetlere sebep olacak şekilde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, İdare Mahkemesi kararının anılan gerekçe ile onanması oyuyla Daire kararına katılmıyorum.
(XX)-KARŞI OY :
Temyize konu karar hukuka uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanması gerektiği oyuyla, bozulması yönündeki Daire kararına katılmıyorum.