MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın bozulmasına ilişkin yukarıda belirtilen ilamın karar düzeltme yolu ile incelenmesi Hazine tarafından süresinde istenilmekle; inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu. GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ..., İlçesi ... Köyü çalışma alanında bulunduğunu bildirdiği taşınmazın yapılan kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakıldığı iddiasına ve ırsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak, adına tescili istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiş; hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 23.9.2020 tarih ve 2020/1928-3365 Esas ve Karar sayılı ilamı ile “Mahkemece, orman mühendisi, harita mühendisi ile jeoloji mühendisi tarafından hazırlanan bilirkişi raporunda dava konusu edilen bölümün çay yatağı havzası içinde kaldığı, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğu belirtilmiş olup, bu tür yerlerin imar-ihya ile kazanılmasının mümkün olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Ancak, Mahkemece, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede kadastronun ne zaman yapıldığı ve taşınmazın neden tescil harici bırakıldığı hususları araştırılmamış; bölgeye ait ve dere yatağının güzergahını gösterir memleket haritası getirtilmemiş; ziraat bilirkişisi raporunda, çekişmeli taşınmaz bölümünün üzerindeki bitki desenine göre uzun yıllar mutlak tarım arazisi vasfında kullanıldığı, harita mühendisi bilirkişi raporunda ise, 1995 tarihli hava fotoğrafında nizalı bölümün zirai faaliyette kullanılmaya başlanmış olduğu belirtilmiş olmasına ve dinlenilen tanıklar ... çayının yatak değiştirdiğini belirtmelerine rağmen, mahkemece dava konusu taşınmazın önceki durumu ve evveliyatı itibarıyla imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı belirlenmemiş; jeolog bilirkişinin, çekişme konusu taşınmazın bulunduğu alanda araştırma çukurları açılmak suretiyle davacı tarafından dolgu yapılıp yapılmadığı ve çayın yatak değiştirip değiştirmediği hususlarını irdelemeyen soyut nitelikteki raporu ile yetinilerek hüküm kurulmuş olması nedeniyle yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşabilmek için Mahkemece öncelikle, dava konusu taşınmaz bölümün bulunduğu sahada kadastro çalışmalarının ne zaman yapıldığı ve çekişmeli bölümün neden tescil harici bırakıldığına ilişkin bilgi ve belgeler ile memleket haritası ve en eski uydu fotoğrafları ve ayrıca komşu taşınmazların kadastro tutanak ve dayanakları getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile jeodozi ve fotogrametri mühendisi, ziraat mühendisi, fen bilirkişisi ve üç jeoloji mühendisinden oluşan bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın öncesinin ne olduğu, taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin bulunup bulunmadığı, varsa hangi tarihte ve nasıl başladığı, sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, taşınmazın evveliyatı itibarıyla imar-ihyayı gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerdense imar-ihya edilip edilmediği ve edilmişse imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; mahalli bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; dinlenen mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; ziraat bilirkişinden, çekişmeli taşınmaz bölümün önceki ve mevcut niteliğinin ne olduğunu, imar-ihyasının hangi tarihte başlayıp hangi tarihte tamamlandığını, zilyetliğin başlangıcını, sürdürülüş biçimini ve kullanım durumunu kuşkuya yer bırakmayacak biçimde belirleyen, somut verilere ve bilimsel esaslara dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeoloji bilirkişi kurulundan, gerektiğinde araştırma çukurları da açılmak suretiyle, taşınmazın aktif dere ya da dere yatağı içerisinde kalıp kalmadığı, dere yatağının yer değiştirip değiştirmediği, çekişmeli bölüme dolgu yapılıp yapılmadığı hususlarında rapor düzenlemeleri istenilmeli; fen bilirkişisinden, keşfi takibe ve denetlemeye elverişli rapor ve kroki düzenlemesi, ayrıca keşfe götürülecek fotoğrafçı aracılığıyla taşınmaz ve çevresinin yakın plan ve panoramik fotoğrafları çektirilerek fen bilirkişisince bu fotoğraflar üzerinde taşınmazın sınırlarının işaretlenmesi istenilmeli; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisine, hava fotoğrafları üzerinde inceleme yaptırılmak suretiyle, hava fotoğraflarının çekildiği tarihlerde çekişmeli taşınmaz bölümünün niteliğinin ve imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise, imar-ihyasına hangi tarihte başlanıldığının ve hangi tarihte tamamlandığının belirlenmesine çalışılmalı; bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle nizalı bölümün zilyetlikle kazanılabilecek yerlerden olup olmadığı ve davacı yararına kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği tereddütsüz belirlenerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler gözetilmeksizin, yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA,” karar verilmiş; bu bozma kararına karşı bu kez de davalı Hazine tarafından karar düzeltme isteminde bulunulmuştur.
Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı Hazine vekilinin sair itirazları yerinde değildir. Ancak, davacı taraf her ne kadar dava konusu taşınmazın dava dilekçesinde husumet yönelttiği ... Köyü çalışma alanı içerisinde kaldığı iddiasıyla dava açmış ise de; keşif sonucu düzenlenen harita, orman ve jeolog bilirkişiler müşterek raporunda çekişmeli taşınmaz bölümünün ... İlçesi ... Köyü ile ... Köyleri arazisi arasında akan ... Çayı kenarında kaldığı belirtilmiş; teknik (fen) bilirkişi Veli Kurtoğlu raporunda da davaya konu taşınmaz bölümünün ... Köyü kadastro çalışma alanı içerisinde kaldığı bildirilmiştir. Davacı tarafta 1.10.2015 havale tarihli dilekçesi ile dava konusu taşınmazın komşu ... Köyü tüzelkişiliği kadastro çalışma alanında kaldığının anlaşıldığını bildirerek ... Köyü Tüzelkişiliğinin de davaya dahil edilmesini talep ettiği halde bu dilekçe dikkate alınmamış ve taraf teşkili sağlanmamıştır. Hal böyle olunca öncelikle davacı tarafın talebi ve fen bilirkişi raporundaki bu belirlemeye göre davacı tarafın dava ve dahili dava dilkeçesinin ... Köyü Tüzelkişiliğine tebliğ edilerek taraf teşkilinin sağlanması; ayrıca dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait hava fotoğraflarının da (tarihleri açıkça yazılarak) istenmesi; davacı ve murisleri adına çekişmeli taşınmazın bulunduğu kadastro çalışma alanında belgesizden tespit ve tescil edilen taşınmaz bulunup bulunmadığının tapu ve kadastro müdürlüklerinden ve mahkeme yazı işleri müdürlüklerinden ayrı ayrı sorularak var ise bunlara ait kadastro tespit tutanakları ve mahkeme ilamlarının dosya arasına konulması; bundan sonra yukarıda yazılı bozma ilamı kapsamında belirtilen şekilde araştırma ve inceleme yapılarak varılacak kanaate göre gerekirse TMK’nun 713. maddesinin 4-5 fıkraları uyarınca gerekli ilanlarında yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği hususlarının sehven belirtilmemiş olması isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin karar düzeltme istemi bu nedenle yerinde görüldüğünden kabulü ile Dairemizin 23.9.2020 tarih, 2020/1928 Esas, 2020/3365 Karar sayılı bozma ilamına ek olarak hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle de BOZULMASINA, 28.04.2021 gününde oybirliği ile karar verildi.