Danıştay 3. Daire 2017/2700 Esas 2021/2808 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2017/2700
Karar No : 2021/2808


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Lojistik Tekstil Gıda İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi
VEKİLLERİ : Av. …
Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı/…

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, ihtirazi kayıtla verilen katma değer vergisi düzeltme beyannamesi üzerine ihracat istisnası kapsamında alınan bir kısım katma değer vergisi iadelerinin haksız iade durumuna düştüğünden bahisle geri alınması amacıyla 2012 yılının Şubat, Mart, Mayıs ila Aralık ve 2013 yılının Ocak ila Mart dönemleri için re'sen salınan katma değer vergisi ile tekerrür nedeniyle artırılarak kesilen bir kat vergi ziyaı cezası, gecikme faizi ve gecikme zammının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacı şirket adına hesaplanmış gecikme faizi veya gecikme zammı bulunmadığından davanın bu kısmının incelenemeyeceği, mükelleflerin, beyannamelerinde bildirdikleri matrahlara veya bildirilen matrahlar üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin ihtirazi kayıt konulan kısmına karşı vergi mahkemesinde dava açabilmesine olanak bulunmakta ise de bu istemlerin yasal süresi içinde verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri kapsadığı, davacı şirketin süresinden sonra verdiği düzeltme beyannamelerine konulan ihtirazi kaydın, tahakkuk eden vergiye dava açılmasına olanak sağlayan bir çekince olarak kabulüne olanak bulunmadığından, tahakkukun ve dolayısıyla düzeltme beyannamelerinde beyan edilen indirilecek katma değer vergisi tutarlarının da kesinleştiği, bu nedenle vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ve hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması nedeniyle iade olunan katma değer vergisinin haksız iade edilmiş olduğunun kabulü gerekeceğinden, yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık görülmediği, her ne kadar davacı tarafından, ihtirazi kayıtla beyanda bulunulmasının ana nedeninin firmanın işlerinin olumsuz yönde etkileneceği ve söz konusu alışlar nedeniyle beyanların düzeltilmemesi halinde hakkında olumsuzluklar tespit edilen mükellefler listesine alınma kaygısından kaynaklandığı iddia edilmiş ise de, davacının bu yazıya karşı ya da özel esaslara alınması halinde bu işleme karşı veya yapılan inceleme sonucunda tarhiyat yapılması halinde bu tarhiyatlara karşı dava açma imkanı varken, düzeltme beyanı verme zorunluluğu olmadığı halde düzeltme beyannameleri verildiğinden bu iddiasına da itibar edilmediği, Mahkemelerinin E: … sayılı dosyasına sunulan dilekçe ve ekindeki belgelerin incelenmesinden, tekerrürün dayanağının 2010 yılının Ekim-Aralık dönemine ilişkin vergi ziyaı cezası olduğu ve bu cezanın 12/02/2011 tarihinde tebliğ edilerek kesinleştiği anlaşıldığından, vergi ziyaı cezasının tekerrür hükümleri uygulanarak arttırılan kısmının da hukuka uygun olduğu gerekçesiyle dava; gecikme faizi ve gecikme zammı yönünden incelenmeksizin, cezalı vergi yönünden ise esası incelenmek suretiyle reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusunun, usul ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarenin faturalarını kayıtlarına aldığı … hakkında olumsuz tespitler bulunduğuna ilişkin yazı üzerine ihtirazi kayıtla düzeltme beyannamesi verildiği, gerçek bir alıma dayalı faturalara konu katma değer vergisinin indirim konusu yapılabileceği, söz konusu mükellef hakkında olumsuz bir tespit olmayıp, fatura bedellerinin çek aracılığıyla banka kanalıyla ödendiği ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla 2012 yılında faturaları kayıtlara alınan mükellefin sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler listesinde olduğunun öğrenilmesi üzerine 25/04/2016 tarihinde, 2012 yılının Ocak ve Şubat dönemlerine ilişkin olarak ihtirazi kayıtla düzeltme beyannameleri verilerek bu mükelleflerden olan alışlarına isabet eden katma değer vergilerinin indirim listesinden çıkartıldığı, 20/05/2016 tarihli yazı ile hakkında olumsuz tespit bulunan mükelleften yapılan mal veya hizmet alışlarından ilgili dönemlerde yapılan ihracatın bünyesine giren yüklenilen katma değer vergisi tutarlarının davalı idarece tahsil edilmesi için tablo şeklinde belirtildiği, … tarihinde tarhiyata esas olması için … sayılı servis notu düzenlendiği, 26/05/2016 tarihinde 2012 yılının Mart ila Aralık dönemlerine, 07/06/2016 tarihinde devreden katma değer vergisi nedeniyle 2013 yılının Ocak ve Mart dönemlerine ilişkin olarak ihtirazi kayıtla düzeltme beyannameleri verilmesi sonucu ihracat istisnası kapsamında alınan bir kısım katma değer vergisi iadelerinin haksız iade durumuna düştüğünden bahisle fazladan yapıldığı ortaya çıkan iadenin geri alınması amacıyla dava konusu tarhiyatın yapıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun idari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı başlıklı 2. maddesinde, idari dava türleri sayılarak (a) bendinde iptal davası, idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan dava olarak tanımlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 20. maddesinde, verginin tarhının, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibarıyla tespit eden idari bir işlem olduğu, 134. maddesinde vergi incelemesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu belirtilmiş; 30. maddesinin 1. fıkrasında ise re'sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde, takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması olarak tanımlanmış, 135. maddesinde de vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar vergi müfettişleri, vergi müfettiş yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri olarak sayılmış, Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanların da her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisine haiz oldukları hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyiz istemine konu edilen Vergi Dava Dairesi kararının; gecikme faizi ve gecikme zammına ilişkin hüküm fıkrası aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle Dairemizce de uygun bulunmuştur.
Beyana dayanan vergilerde asıl olan, verginin mükellef tarafından belli dönemlerde beyan edilen matrah üzerinden hesaplanması olup beyanının doğru olmadığının kanıtlanması durumunda ise noksan ödenen veya hiç ödenmeyen vergi, vergi idaresince yasada öngörülen tarh yöntemleri kullanılmak suretiyle tarh edilir.
Bu tarh yöntemlerinden birisi olup 213 sayılı Kanunun tarh ve tahakkuk usulünü düzenleyen ikinci kısmında yer alan 30'uncu maddesinin birinci fıkrasında düzenleme bulan tanımdan da anlaşılacağı üzere, vergi idaresince re'sen vergi tarh olunabilmesi için, öncelikle, re'sen takdir olunmuş bir matrah veya matrah farkının varlığı gereklidir. Başka bir anlatımla, vergi idaresince re'sen yapılan vergi tarhının hukuken geçerli olabilmesi için, bu tarhiyatın, 213 sayılı Yasanın 74'üncü maddesi uyarınca matrah takdiri yapmakla görevli bulunan takdir komisyonunca takdir olunan ya da 135'inci maddesi uyarınca vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenen inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah farkına dayandırılmış olması gerekmektedir.

Davacının ihracat istisnası kapsamında almış olduğu katma değer vergisi iadelerinin bir kısmının; ihtirazi kayıtla verdiği düzeltme beyannamelerinde beyanlarından çıkardığı indirimleri nedeniyle haksız durumuna düştüğünden bahisle fazladan yapıldığı ortaya çıkan iadenin geri alınması amacıyla … tarih ve … sayılı servis notuna dayanılarak salınan vergi ziyaı cezalı katma değer vergisine ilişkin uyuşmazlıkta, davacı nezdinde herhangi bir vergi incelemesi yapılmadığı gibi takdir komisyonu kararı da bulunmadan re'sen vergi tarhı yoluna gidildiği görülmüştür.
Takdir komisyonunca takdir olunan veya vergi inceleme raporuyla belirlenmiş bir matrah ya da matrah farkına dayanmaksızın, davacı adına salt servis notuna dayanılarak yapılan tarhiyat hukuka aykırı olduğundan, davanın tarhiyata ilişkin kısmını bu husus gözetilmeksizin yazılı gerekçeyle reddederek sonuçlandıran Vergi Mahkemesi kararının değinilen hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf başvurusunun reddine dair Vergi Dava Dairesi kararının sözü edilen hüküm fıkrasında hukuka uygunluk bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kısmen reddine,
2.… Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının; gecikme faizi ve gecikme zammına ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
3. Temyiz isteminin kısmen kabulüne,
4. Kararın; tarhiyata ilişkin hüküm fıkrasının BOZULMASINA,
5. Davacıdan 492 sayılı Harçlar Kanunu'na bağlı (3) sayılı Tarife uyarınca … -TL maktu harç alınmasına,
6.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilgili Vergi Dava Dairesine gönderilmesine,
7.Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 01/06/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.