14. Hukuk Dairesi 2016/9728 E. , 2019/3154 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 28.01.2015 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; asıl davanın reddine, birleştirilen davanın kabulüne dair verilen 10.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir.
Davacı vekili, asıl ve birleştirilen ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/44 Esas sayılı dosyasında, müvekkilinin 2427 parsel sayılı taşınmazı yararına, davalılara ait taşınmazlar üzerinden geçit hakkı kurulmasını talep ve dava etmiştir.
Davalı ... daha uygun güzergahlar olduğunu belirterek kendisine ait 2426 parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın reddini savunmuştur.
Birleştirilen ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/44 Esas sayılı dosyasında davalılardan ... ve ..., taşınmazlarında meyve veren ağaçları olduğundan geçit verilmesinin uygun olmadığını belirterek davanın reddini savunmuş, diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
Davaya konu taşınmaz başında 15.12.2014 tarihinde yapılan keşif sonucu, alternatifler belirlenerek, davacı vekili 2015/44 Esas sayılı dosyada 28.01.2015 tarihli dilekçesi ile müvekkilinin 2427 parsel sayılı taşınmazı lehine 2428 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı tesisini talep etmiş, 02.02.2015 tarihli kararı ile bu dosya, 2014/366 Esas sayılı dosya ile birleştirilmiştir.
Mahkemece, asıl davanın reddine, birleştirilen davanın kabulü ile 2427 parsel sayılı taşınmaz lehine 2428 parsel sayılı taşınmazdan, bilirkişi raporunda (2) rakamı ile işaretlenen güzergahtan geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili ve davalı ... temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Somut olaya gelince; mahkemece geçit hakkı tesisine karar verilen 2428 parsel sayılı taşınmazda ev, müştemilat ve bir kısım ağaçların olduğu, geçit hakkı kurulan yerde bulunan ağaçların kesilmesinin gerekeceği, davalı olan 2426 parsel sayılı taşınmazda ise herhangi bir yapı, ağaç vs. bulunmadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda mahkemece; fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereği, 2426 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı tesisi daha uygun iken açıklanan hususlar gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenler ile davacı vekili ve davalı ..."nin temyiz itirazlarının kabulü ile; hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere
04.04.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
