Danıştay 8. Daire 2018/7045 Esas 2021/2785 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/7045
Karar No : 2021/2785


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Maden İşletmeleri A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
DAVALI YANINDA MÜDAHİL : ... Madencilik Asfalt Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından; Kocaeli ili, ... İlçesi hudutları dahilinde bulunan ruhsatlı sahası içerisinde kalan bölgede, ... Asfalt İnş. Mad. San. ve Tic. A.Ş'ye ait asfalt tesisi için kurulan yol, enerji nakil hattı ve doğalgaz boru hattının ön koşulsuz şekilde kaldırılması gerektiğinden bahisle bu şirketin çakışma alanındaki faaliyetlerine devam ettirilmesine izin verilmesine ve çakışma alanındaki faaliyetlerinin sonlandırılması hususunu taraflarının izin alma şartına bağlanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Kurul Kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ile; 18/04/2014 tarih ve 28976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanununun 16'ıncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin 3/1 maddesinin II. Alt bendinin "Tesis" tanımı içerisinde yer alan "Asfalt ve Beton karıştırma üniteleri" ibaresinin iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle açılan davada, Danıştay 8. Dairesi'nin 17/09/2014 tarih ve 2014/5492 sayılı kararıyla; dava konusu düzenlemenin dayanağı Yasada yer almayan "asfalt ve beton karıştırma ünitelerini" ibaresine, Orman Kanununun 16'ıncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin 3. maddesinde yer verilmesinde üst hukuk normuna uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle "yürütmenin durdurulmasına" karar verildiği, karara yapılan itirazın da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 30/09/2015 tarih ve YD İtiraz No: 2015/924 sayılı kararıyla redddedildiği, böylece söz konusu ibarenin yayımı tarihi itibariyle yürürlüğünün durdurulması sebebiyle, anılan düzenleyici işleme dayalı olarak tesis edilen işlemlerin de hukuki dayanağının ortadan kalkmış olduğu, Devlet ormanları içerisinde "asfalt ve beton karıştırma üniteleri" kurulmasına izin veren yönetmelik hükmünün Danıştay 8. Dairesi'nin anılan kararıyla yürürlüğü durdurulduğundan, dava konusu … tarih ve … sayılı Kurul Kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; dava konusu … tarihli … sayılı Kurul Kararına göre, çakışmalı alandaki yol, enerji nakil ve doğalgaz boru hattına ilişkin izinleri mevcut olan ... Şirketinin faaliyetlerine devam ettirilmesine, … sayılı ruhsat sahasındaki çakışmalı alanda ... Şirketi tarafından açılması planlanan ocak için Maden Kanununun 7. maddesi gereği orman izni, ÇED belgesi ve GSM kapsamında işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınması durumunda, öncelikle Milli Savunma Bakanlığına ait radar istasyonuna enerji taşıyan hattın taşınmasının mümkün olup olamayacağının Milli Savunma Bakanlığı'na sorulmasına, mevcut doğalgaz boru hattının alternatif olarak önerilen güzergahlarda basınç kırıcı ayrım istasyonları ile doğalgazın verilip verilemeyeceğinin, ilgili kurumlardan/kişilerden mülkiyet izinin alınıp alınamayacağının ve gerekli teknik çalışmanın … Gaz Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılmasına, gerekli izinlerin alınması, teknik şartların sağlanması halinde, ... Şirketine ait yol, enerji nakil ve doğalgaz boru hattının alternatif alanlara taşınmasına ve buna ilişkin hesaplanacak giderlerin ... Şirketi tarafından karşılanmasına karar verildiği belirtilerek, dosyada mevcut hava fotoğrafları ile haritaların incelenmesinden; davacı şirketin ruhsatlı sahasında bulunan ancak tüm izinleri ... Şirketi tarafından alınan enerji nakil hattının, doğalgaz boru hattının ve yolun, iddia edildiği gibi sadece ve yalnızca asfalt plant tesislerine hizmet vermediği, müdahil şirketin uhdesinde bulunan maden işletme sahası kapsamında enerji nakil hattının ve doğalgaz boru hattının, II (a) grubu işletme ruhsatlı ve izinli sahalarda madencilik faaliyetlerinin yürütülmesi için zorunlu olan kırma ve eleme tesislerinde, kantarlarda, şantiye binalarında, yemekhane ve işçi barakalarında, bakım ve onarım atölyelerinde kullanıldığı, aynı şekilde üretimi yapılan dolgu ve temel malzemelerin ana yola ulaşımının yapılabilmesi için de bağlantıyı sağlayan yola ihtiyaç bulunduğu görüldüğünden çakışmalı sahada yer alan altyapı tesisleri ile ilgili olarak, her iki şirketin de durumu ve aldıkları izinler dikkate alınarak mahallinde inceleme yapıldıktan sonra verilen 07/08/2015 tarihli 27 sayılı dava konusu Kurul Kararında hukuka aykırılık, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idare ve davalı idare yanında müdahilin istinaf başvurularının kabulüne, istinaf başvurusuna konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kendi ruhsat sahaları içerisinde ... A.Ş.'ye ait kaçak asfalt tesisini besleyen doğalgaz boru hattı bulunuğu, bu hat ile ilgili gerek davalı idareden gerekse şirketlerinden izin veya onay alınmadığı, üretim tesisinin varlığının yasa dışı olduğunun Danıştay kararıyla tescillendiği, doğalgaz boru hatttı ile ruhsat haklarının resmen bertaraf edilmek istenildiği, Mahkeme kararları üzerine dava konusu kurul kararının alındığı, kararın hukuka ve Danıştay kararlarına aykırı olduğu ve müktesep
haklarının çiğnenmesi sonucunu doğurduğu, dava konusu Kurul kararı ile temyize konu kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu Kurul kararı ile temyize konu kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 703 sayılı K.H.K. ile 3213 sayılı Maden Kanunu'na eklenen Geçici 33. madde ve 15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 766. maddesi uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı hasım mevkiiden çıkarılıp Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü hasım mevkiine alınarak ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Kesin olarak, 01/06/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :

(X)- Dava, davacı şirket tarafından Kocaeli ili, ... İlçesi hudutları dahilinde bulunan ruhsatlı sahası içerisinde kalan bölgede, ... Asfalt İnş. Mad. San. ve Tic. A.Ş'ye ait asfalt tesisi için kurulan yol, enerji nakil hattı ve doğalgaz boru hattının ön koşulsuz şekilde kaldırılması gerektiğinden bahisle bu şirketin çakışma alanındaki faaliyetlerine devam ettirilmesine izin verilmesine ve çakışma alanındaki faaliyetlerinin sonlandırılması hususunu taraflarının izin alma şartına bağlanmasına ilişkin 07/08/2015 tarih ve 27 sayılı Kurul Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun Uygulanacağı Haller” başlığını taşıyan 31. maddesinde, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda; bilirkişi, keşif ve delillerin tespiti işlemlerinde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı, ancak, davanın ihbarı ve bilirkişi seçiminin Danıştay, mahkeme veya hakim tarafından re'sen yapılacağı kurala bağlanmış olup, anılan hükümle atıfta bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Bilirkişiye Başvurulmasını Gerektiren Hâller” başlıklı 266. maddesinde, Mahkemenin, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar vereceği, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı, 267. maddesinde Mahkemece bilirkişi olarak gerekçesi açıkca gösterilmek suretiyle tek sayıda birden fazla kişiden oluşacak bir kurulun bilirkişi olarak görevlendirileceği, 282. maddesinde ise, hâkimin, bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendireceği hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu 07/08/2015 tarihli 27 sayılı Kurul kararı ile, çakışmalı alandaki yol, enerji nakil ve doğalgaz boru hattına ilişkin izinleri mevcut olan ... Şirketinin faaliyetlerine devam ettirilmesine, S:79547 sayılı ruhsat sahasındaki çakışmalı alanda ... Şirketi tarafından açılması planlanan ocak için Maden Kanununun 7. maddesi gereği orman izni, ÇED belgesi ve GSM kapsamında işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınması durumunda, öncelikle Milli Savunma Bakanlığına ait radar istasyonuna enerji taşıyan hattın taşınmasının mümkün olup olamayacağının Milli Savunma Bakanlığı'na sorulmasına, mevcut doğalgaz boru hattının alternatif olarak önerilen güzergahlarda basınç kırıcı ayrım istasyonları ile doğalgazın verilip verilemeyceğinin, ilgili kurumlardan/kişilerden mülkiyet izinin alınıp alınamayacağının ve gerekli teknik çalışmanın … Gaz Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılmasına, gerekli izinlerin alınması, teknik şartların sağlanması halinde, ... Şirketine ait yol, enerji nakil ve doğalgaz boru hattının alternatif alanlara taşınmasına ve buna ilişkin hesaplanacak giderlerin ... Şirketi tarafından karşılanmasına karar verilmiştir.
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında; dosyada mevcut hava fotoğrafları ile haritaların incelenmesinden; davacı şirketin ruhsatlı sahasında bulunan ancak tüm izinleri
... Şirketi tarafından alınan enerji nakil hattının, doğalgaz boru hattının ve yolun, iddia edildiği gibi sadece ve yalnızca asfalt plant tesislerine hizmet vermediği, müdahil şirketin uhdesinde bulunan maden işletme sahası kapsamında enerji nakil hattının ve doğalgaz boru hattının, II (a) grubu işletme ruhsatlı ve izinli sahalarda madencilik faaliyetlerinin yürütülmesi için zorunlu olan kırma ve eleme tesislerinde, kantarlarda, şantiye binalarında, yemekhane ve işçi barakalarında, bakım ve onarım atölyelerinde kullanıldığı, aynı şekilde üretimi yapılan dolgu ve temel malzemelerin ana yola ulaşımının yapılabilmesi için de bağlantıyı sağlayan yola ihtiyaç bulunduğu görüldüğünden gerekçesiyle dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Yukarıda alıntısı yapılan usul hükümlerinden anlaşıldığı üzere, bir uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için hukuk dışında, özel veya teknik bir bilginin gerekmesi halinde konunun uzmanı olan bilirkişilerin görüşlerinin alınması ve bu vesile ile uyuşmazlığın en doğru şekilde çözüme kavuşturulması amaçlanmıştır.
Uyuşmazlığın çözümü için davacı şirketin ruhsatlı sahasında bulunan ancak tüm izinleri … Şirketi tarafından alınan enerji nakil hattının, doğalgaz boru hattının ve yolun yalnızca müdahil şirket uhdesinde bulunan asfalt plant tesislerine hizmet verip vermediği, müdahil şirketin uhdesinde II (a) grubu işletme ruhsatlı ve izinli sahalarda madencilik faaliyetlerinin yürütülmesi için zorunlu olan kırma ve eleme tesislerinde, kantarlarda, şantiye binalarında, yemekhane ve işçi barakalarında, bakım ve onarım atölyelerinde kullanılıp kullanılmadığının teknik olarak tespiti gerekmektedir.
Bu durumda, davacı şirketin ruhsatlı sahasında bulunan ancak tüm izinleri … Şirketi tarafından alınan enerji nakil hattının, doğalgaz boru hattının ve yolun kullanım amacının tespiti özel ve teknik bilgiyi gerektirdiğinden mahkeme tarafından bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle karar verilmesi gerekmekte olup, eksik inceleme sonucunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığından temyize konu kararın bozulması gerektiği görüşü ile aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyorum.