Danıştay 6. Daire 2019/17168 Esas 2021/7623 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/17168
Karar No : 2021/7623

DAVACI : … Petrol San. Tic. A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. ...
DAVALILAR : 1- …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : …, Hukuk Müşaviri
DAVANIN KONUSU : 01/06/2019 tarih ve 30791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 31/05/2019 tarih ve 1134 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulan Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 34. maddesinin 1. fıkrasındaki "tahsisli kamu taşınmazı üzerinde yer alan" ve 12. maddesinin 4. fıkrasının (b) bendindeki "tahsisli kamu taşınmazında yer alan" ibarelerininin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Özel mülkiyetinde bulunan taşınmaz üzerinde günübirlik turizm tesisi faaliyetinde bulunmak amacıyla 21/06/205 tarih ve 25852 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren mülga Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine ilişkin Yönetmelikte öngörülen koşulları sağlayan bir tesisi 21/05/2018 tarihli yapı ruhsatına dayanarak tamamladığı, söz konusu Yönetmelikte günübirlik tesislere ilişkin olarak, tahsisli kamu taşınmazı üzerinde yer almalarıyla özel hukuk kişilerine ait taşınmazlar üzerinde yer almaları bakımından herhangi bir fark gözetilmemişken anılan Yönetmeliğin 01/06/2019 tarih ve 30791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 31/05/2019 tarih ve 1134 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulan Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik ile yürürlükten kaldırıldığı, yeni Yönetmeliğin dava konusu hükümleri ile günübirlik tesislerin sadece "tahsisli kamu taşınmazı" üzerinde yer alabileceği düzenlenerek özel hukuk kişilerine ait taşınmazlar üzerinde günübirlik turizm tesisi kurma dolayısıyla turizm işletmesi belgesi alarak teşviklerden yararlanma imkanının ortadan kaldırıldığı, söz konusu düzenlemelerin Yönetmeliğin dayanağı olan 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun amacına ve hukuka aykırı olduğu, Turizmi Teşvik Kanununun 37.maddesinin (A) bendinin 2 numaralı alt bendi ile turizm tesislerinin belgelendirilmesi, nitelik ve şartlarının belirlenmesi hususunda tanınan takdir yetkisinin davalı idare tarafından anılan Kanunla çerçevesi çizilen kamu yararına uygun kullanılmadığı, özel teşebbüs hürriyetinin yasal dayanağı olmadan sınırlandırıldığı iptali istenilen düzenlemelerin bu sebeple Anayasanın 13.maddesine, ayrıca üzerinde turizm tesisi inşa ve işletmesine müsait taşınmaza sahip olanlar ile aynı nitelikteki taşınmazı idareden tahsis yolu ile alanlar arasında eşitsizlik yaratılması nedeniyle eşitlik ilkesini teminat altına alan 10.maddesine aykırı olduğu, Kıyı Kanununun "sahil şeritlerinde yapılabilecek yapılar" başlıklı 8.maddesine göre yalnızca günübirlik tesis yapılabilecek taşınmazların bu imkandan faydalanmasının da engellenmiş olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALILARIN SAVUNMALARI : Öncelikle, usule ilişkin olarak, davanın süresinde açılmadığı ileri sürülmüştür.
Esasa ilişkin olarak ise; Kültür ve Turizm Bakanlığınca düzenlenen turizm işletmesi belgesinin işletmelerin faaliyet göstermesine olanak sağlayan ruhsat niteliğinde olmayıp usulüne uygun olarak inşa edilmiş ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmış bir işletmenin Yönetmelikte belirlenmiş olan asgari nitelikleri sağladığını gösteren bir kalite belgesi niteliğinde olduğu, işletmelerin faaliyet göstermek için turizm işletmesi belgesi almalarının zorunlu olmadığı, ilgili idareden alınacak işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile tesisin işletilmesinin mümkün olduğu, turizm mevzuatında günübirlik tesisler için getirilmiş herhangi bir teşvikin de söz konusu olmadığı, bu sebeple davacının dava konusu düzenlemeler nedeniyle teşvik tedbirlerinden yararlanma imkanının engellendiği iddiasının doğru olmadığı, 12/03/1982 tarih ve 2643 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 1.maddesinde yer verilen amaç doğrultusunda, turizm tesislerinin belgelendirilmesine ve niteliklerine ilişkin olarak, anılan Kanunun 37.maddesinin (A) bendine dayanılarak 1982 yılından günümüze kadar farklı tarihlerde Yönetmelikler çıkarılmış olduğu, Yönetmelik değişiklikleri ile güncel duruma göre bazı tesis türlerinin Yönetmelikten çıkarıldığı, bazı tesis türlerinin ise müstakilen belgelendirilmesi uygulamasına son verildiği, bu tür tesislere turizm işletmesi belgesi verilmesi uygulamasına son verilmesinin daha önce yapılan uygulamadan turizm sektöründe beklenen yararın sağlanamamış olmasından kaynaklandığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI … DÜŞÜNCESİ : Dava; Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 34. maddesinin 1. fıkrasındaki "tahsisli kamu taşınmazı üzerinde yer alan" ve 12. maddesinin 4. fıkrasının (b) bendindeki "tahsisli kamu taşınmazında yer alan" ibarelerininin iptali istemiyle açılmıştır.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 1. maddesinde; Bu Kanunun amacının turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlamak olarak belirtilmiştir.
01/06/2019 günlü, 30791 sayılı resmi gazetede yayamlanan Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik'in Değerlendirme Kurulu başlıklı 12.maddesinde;" (1) Değerlendirme Kurulu; Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan Yardımcısının başkanlığında, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürü ve Genel Müdür Yardımcısı, Kontrolörler Kurulu Başkanı ile Kontrolörler Kurulu Başkan Yardımcısından oluşur.... b) 22 nci, 26 ncı ve 42 nci maddelerde belirtilen tesisler ile tahsisli kamu taşınmazında yer alan günübirlik tesislere ilişkin turizm belgesi düzenlenmesi, iptali, devri ve ana faaliyet konusunda işletmeci şerhi düşülmesi taleplerini,.. karara bağlamakla görevli olduğu belirtilmiş,anılan Yönetmeliğin 34.maddesinde de günübirlik tesisler; tahsisli kamu taşınmazı üzerinde yer alan, yeme-içme, dinlenme, eğlence ve spor imkânlarından birkaçını sağlayan ve konaklama yapılmayan tesisler olarak tanımlanmıştır.
10/05/2005 tarihli ve 2005/8948 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 37.maddesinde günübirlik tesisler tanımlanmış ve mülkiyet ve tahsis durumuna ilişkin herhangi bir ayrıma gidilmemişken 30/06/2018 tarihli resmi gazetede yayımlanan Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2.maddesi ile Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 37.maddesinde yapılan değişiklikle sadece tahsisli taşınmaz üzerinde yer alan günübirlik tesislere turizm işletme belgesi verilmesi düzenlenmiş, dava konusu Yönetmelikle de 10/05/2005 tarihli ve 2005/8948 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 4. Maddesinde (Değişik:RG-24/7/2020-31195) Kamu taşınmazlarının, Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde veya dışında kalan ve Kanun uyarınca Bakanlığa tahsis edilen; Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazları, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki tescil harici yerler ile kapanan yollar ve yol fazlalarını, 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununa göre Devlet ormanı sayılan yerler ile 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Millî Parklar Kanunu ve 19/10/1989 tarihli ve 383 sayılı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname gereğince tespit ve ilân edilen yerleri ve ayrıca, ormanlık alanlar üzerinde bulunan ve 6831 sayılı Orman Kanununun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca Orman Genel Müdürlüğü sabit kıymetlerine alınan tesislerden konaklama amaçlı kullanılması mümkün olanlar ile Devlet ormanları içinde sınırları Orman Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen ve üzerinde konaklama tesisi bulunan veya yapılması uygun görülen mesire yerleri olarak tanımlanmış,anılan Yönetmeliğin 16.maddesinde tahsisli kamu taşınmazlarında "turizm yatırım belgesi",17.maddesinde "turizm işletme belgesi"alınması öngörülmüştür.
Uyuşmazlık konusu olayda ;davacı tarafından kendi taşınmazı üzerinde günübirlik turizm tesisi kurmak amacıyla 21/05/2018 tarihinde aldığı inşaat ruhsatına istinaden tamamladığı günübirlik yapısı için turizm işletme belgesi alması olanağının dava konusu yaptığı mevzuat değişikliği ile ortadan kalktığı,önceki Yönetmelikte özel hukuk tüzel kişilerine ait taşınmazlar üzerinde de günübirlik turizm tesisi kurma imkanı bulunduğu,aynı nitelikteki taşınmazı idareden alanlar arasında eşitsizlik yaratıldığı,turizm tesislerine verilen teşvikten yararlanamayacakları iddialarıyla bakılmakta olan dava açılmıştır.
Davacının işyeri açma ve çalışma ruhsatı almak suretiyle kendi taşınmazı üzerinde günübirlik tesis kurma ve faaliyette bulunma olanağı vardır.
Davacının kazanılmış hakkı bulunup ,bulunmadığına gelince; davacı tarafından 21/05/2018 tarıhli inşaat ruhsatı alınarak inşaata başlanmış ise de Yönetmelikte günübirlik tesisler için getirilen 30/06/2018 tarihli değişiklikten önce günübirlik turizm yatırım belgesi talebinde bulunmadığı anlaşıldığından korunması gereken bir kazanılmış hakkı bulunduğundan da söz edilemez.
Günübirlik turizm tesisi kurulması ve turizm işletme ve yatırım belgesi verilmesinde 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununda hedeflenen amacın gerçekleşmesi açısından belirlenecek kriterler yönünden idarenin takdir yetkisi bulunmektadır.
Tahsisli kamu taşınmazları üzerinde günübirlik tesis yapılmasına ilişkin düzenleme daha önce yapılan uygulamadan turizm sektöründe beklenen yararın sağlanmamış olması nedeniyle turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlamak amacıyla yapılmıştır.
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkındaki Yönetmelikte de tahsisli kamu taşınmazlarında "turizm yatırım belgesi", ve"turizm işletme belgesi" alınması da öngörülmüştür.
Bu itibarla Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 34. maddesinin 1. fıkrasındaki "tahsisli kamu taşınmazı üzerinde yer alan" ve 12. maddesinin 4. fıkrasının (b) bendindeki "tahsisli kamu taşınmazında yer alan" ibarelerinde hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
01/06/2019 tarih ve 30791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 31/05/2019 tarih ve 1134 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulan Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 34. maddesinin 1. fıkrasındaki "tahsisli kamu taşınmazı üzerinde yer alan" ve 12. maddesinin 4. fıkrasının (b) bendindeki "tahsisli kamu taşınmazında yer alan" ibarelerininin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
12/03/1982 tarih ve 2643 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 1.maddesinde, bu Kanunun amacı; turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlamak olarak belirtilmiş, 5.maddesinde; "a) Turizm sektöründe; bu Kanun ve diğer mevzuatta yer alan teşvik tedbirleri ile istisna, muafiyet ve haklardan yararlanabilmek için Bakanlıktan, turizm yatırımı belgesi veya turizm işletmesi belgesi alınması zorunludur., b) Belgeli yatırımlara, Bakanlıkça belirlenen süreler içinde başlanması ve yatırımın tamamlanarak işletmeye açılması zorunludur. Ancak, Bakanlıkça kabul edilen zorunlu sebeplerle bu süre uzatılabilir." hükmüne yer verilmiş 37.maddesinin (A) fıkrasının 2.bendinde; turizm yatırımı ve turizm işletmesi belgelerinin verilmesi, bu işletmelerin yönetim, personel ve işletme özellikleri ile uymak zorunda oldukları fiziki şartlar ve diğer konuların Cumhurbaşkanı kararı ile yürürlüğe girecek yönetmeliklerle düzenlenmesi öngörülmüştür.
Bu hükme dayanılarak hazırlanan ve 21/06/205 tarih ve 25852 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren mülga Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine ilişkin Yönetmeliğin 37.maddesinde; günübirlik tesisler yeme-içme, dinlenme, eğlence ve spor imkanlarından birkaçını günübirlik olarak sağlayan, konaklama yapılmayan tesisler olarak tanımlanmış ve taşımaları gereken nitelikler belirlenmiştir. Anılan Yönetmeliğin 37. maddesine, 30/06/2018 tarih ve 30464 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesi ile eklenen 2.fıkrada; "Tahsisli taşınmaz üzerinde yer alan tesisler hariç olmak üzere, günübirlik tesisler müstakilen belgelendirilemez." hükmüne yer verilmiştir.
Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine ilişkin Yönetmelik 01/06/2019 tarih ve 30791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 31/05/2019 tarih ve 1134 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulan Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin 45.maddesi ile yürürlükten kaldırılmış, anılan Yönetmeliğin 1. maddesinde Yönetmeliğin amacı; yeni turizm tesisi türlerinin gelişmesine olanak sağlanması, mevcut turizm tesislerinin geliştirilmesi, turizm tesislerinin asgari niteliklerinin belirlenmesi, bu tesisler arasında standart birliğinin sağlanması, kalitenin korunması, sürekliliğinin sağlanması ve yükseltilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi olarak belirtilmiş, 4.maddesinde; "n) Turizm işletmesi belgesi: Bu Yönetmelikte nitelikleri belirtilen turizm işletmelerine işletme aşamasında verilen belge, p) Turizm yatırımı belgesi: Bu Yönetmelikte nitelikleri belirtilen tesisler için yatırım aşamasında verilen belge" olarak tanımlanmış, 34.maddesinde, günübirlik tesisler; tahsisli kamu taşınmazı üzerinde yer alan, yeme-içme, dinlenme, eğlence ve spor imkânlarından birkaçını sağlayan ve konaklama yapılmayan tesisler olarak tanımlanmış ve taşımaları gereken nitelikler belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usul Yönünden:
Davalı idarelerin dava açma süresine yönelik iddiaları yerinde görülmemiştir.
Esas Yönünden:
Anayasaya aykırılık iddiası ciddi görülmemiştir.
2643 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 1. maddesinde, bu Kanunun amacı turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlamak olarak belirtilmiş, bu amaç doğrultusunda, anılan Kanunun 37. maddesinin (A) bendine dayanılarak muhtelif tarihlerde yürürlüğe konulan Yönetmeliklerle turizm tesislerine turizm yatırımı belgesi ve turizm işletmesi belgesi düzenlenmesine, bu tesislerin yönetim, personel ve işletme özellikleri ile uymak zorunda oldukları fiziki şartlara ve işletmecilik esaslarına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlamak amacı doğrultusunda turizm sektöründeki güncel gelişmeler dikkate alınarak sektörün yönlendirilmesini sağlamak üzere belgelendirecek yeni tesis türlerinin belirlenmesi, daha önce belgelendirilebilecek tesisler kapsamında bulunan tesislere belge düzenlenmesi uygulanmasından vazgeçilmesi, belgelendirilecek tesislerin sağlaması gereken niteliklere ilişkin değişiklikler yapılması hususlarının idarenin takdir yetkisi kapsamında olduğu ve hukuka aykırılık içermediği anlaşılmaktadır.
Nitekim muhtelif tarihlerde yürürlüğe girmiş yönetmeliklerde, belgelendirilebilecek tesis türleri kapsamında değişiklikler yapıldığı, bazı tesis türleri kapsamdan çıkarılırken bazı tesis türlerinin kapsama dahil edildiği görülmektedir.
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte, tahsis konusu taşınmaz üzerinde gerçekleştirilecek turizm tesisi için turizm işletmesi belgesinin verilen sürede alınması bir yükümlülük olarak öngörülmüş olup, bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi de kesin tahsisin iptal nedeni olarak öngörülmüştür. Dava konusu düzenlemeler ile anılan Yönetmeliğe paralel bir düzenleme yapılmış olup, davacının, özel hukuk kişilerine ait taşınmazlar üzerinde gerçekleştirilen günübirlik tesislere turizm işletmesi belgesi verilmesi imkanını ortadan kaldıran dava konusu düzenlemenin eşitlik ilkesine aykırı olduğu iddiası yerinde görülmemiştir.
Diğer taraftan; turizm işletmesi belgesi, adına düzenlendiği işletmenin Yönetmelikte belirtilen nitelikleri sağladığını gösteren belge niteliğindedir. İşletmelerin faaliyette bulunabilmeleri için turizm işletmesi belgesi alınmış olması zorunluluğu bulunmamakta olup, ilgili idareden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmak suretiyle işletmenin faaliyette bulunması mümkündür. Bu nedenle, davacının özel teşebbüs hürriyetinin yasal dayanağı olmadan sınırlandırıldığı yönündeki iddiası da yerinde görülmemiştir.
Öte yandan; 21/05/2018 tarihli yapı ruhsatına dayanılarak günübirlik tesis kullanımına yönelik yapının tamamlandığı, Yönetmeliğin dava konusu hükümleri ile günübirlik tesislerin sadece "tahsisli kamu taşınmazı" üzerinde yer alabileceği düzenlenerek özel hukuk kişilerine ait taşınmazlar üzerinde günübirlik turizm tesisi kurma dolayısıyla turizm işletmesi belgesi alma imkanının ortadan kaldırıldığı ileri sürülmekte ise de ruhsat alındığı tarihte yürürlükte bulunan Yönetmeliğe göre günübirlik tesis turizm yatırımı belgesi almayan davacının korunması gerekli kazanılmış hakkının da bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3.Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 02/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.