Danıştay 8. Daire 2020/2762 Esas 2021/2840 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/2762
Karar No : 2021/2840

DAVACI : …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Genel Müdürlüğü - …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU :
1. Polis memuru olan davacı tarafından, 09/02/2016 tarihinde yapılan Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile;
2. Bu işlemin dayanağı olan, 16/7/2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir." ibaresi ile 4. fıkrasının iptali istenmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Polis Amirleri Eğitim Merkezi tarafından yapılan yazılı sınavdan 78 puan alarak 957. sırada başarılı olduğunu, fiziki yeterlik sınavından 97,5 puan alarak mülakat sınavına katıldığını, sorulara tam ve doğru cevaplar vermesine rağmen başarısız sayıldığını, herhangi bir görsel kayıt alınmadan yapılan sözlü sınavın yazılı sınav ve fiziki yeterlik sınavı sonucunu etkisiz kıldığını, 19. maddenin 4. fıkrasının Anayasanın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesine ve 36. maddesinde yer alan hak arama hürriyetine aykırı olduğunu, komiser yardımcısının görevleri arasında Grup amirliğinin sayıldığı, hali hazırda Grup amiri vekili olarak bu görevi yaptığını, bununda mülakat aşamasında aranan şartları taşıdığının bir göstergesi olduğunu, gerekli şartları taşımasına rağmen başarı değerlendirmesinin objektif olmadığı ve hukuka aykırı olduğunu, düzenleyici işlemin Danıştay’ın yerleşik içtihatlarına aykırı olduğunu ileri sürmektedir.
DAVALILARIN SAVUNMASI :
… BAKANLIĞI'NIN SAVUNMASI:
Dava konusu Yönetmelik maddesinin Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesi ve Polis Yükseköğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak düzenlendiği, davacının 2015 yılı İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 78 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 97,5 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakattan 46 puan alarak başarısız sayıldığı, Yönetmeliğin 20. maddesinde başarı puanının hesaplanma şeklinin düzenlendiği, söz konusu madde çerçevesinde yazılı sınavın %30’u, fiziki yeterlik sınavının %30’u ve sözlü sınavın %40’ı alınarak başarı puanının hesaplandığı, anılan madde uyarınca davacının sözlü sınavın tek başına etkili olduğu iddiasının yersiz olduğu, idarenin her türlü işleminin yargı denetimine tabi olduğu ve yapılan düzenlemenin takdir yetkisi kapsamında olduğu, savunulmuştur.

… GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN SAVUNMASI:
Dava konusu yönetmelik maddesinin Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesi ve Polis Yükseköğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak düzenlendiği, davacının 2015 yılı İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, söz konusu eğitim için 950 erkek ve 50 kadın olmak üzere toplam 1000 öğrenci alımı için duyuruya çıkıldığı, usule uygun şekilde komisyonların oluşturulduğu, davacının yazılı sınavdan 78 puan alarak başarılı olduğu, ayrıca yazılı sınavdan 9500 erkek ve 261 kadının fiziki yeterlik ve mülakat sınavına çağrıldığı, davacının fiziki yeterlik sınavından 97,5 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 610 sıra numaralı soruyu çektiği ve soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 46 puan alarak başarısız sayıldığı, Yönetmeliğin 20. maddesinde başarı puanının hesaplanma şeklinin düzenlendiği, söz konusu madde çerçevesinde yazılı sınavın %30’u, fiziki yeterlik sınavının %30’u ve sözlü sınavın %40’ı alınarak başarı puanının hesaplandığı, anılan madde uyarınca davacının sözlü sınavın tek başına etkili olduğu iddiasının yersiz olduğu, “Mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez. Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamazlar.” hükmünün Anayasa ve mevzuata uygun olduğu, söz konusu hüküm ile ilgili Komisyonun yeniden toplanarak değerlendirmesini yenilememesi, aynı yıl yapılacak sınavlara başarılı olamayanların yerine yeni adayların sınava katılımının hedeflendiği, İdarenin her türlü işleminin yargı denetimine tabi olduğu ve yapılan düzenlemenin takdir yetkisi kapsamında olduğu, savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesinin 4. fıkrasının ikinci cümlesinin temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması kapsamında olup Kanunla düzenlenmesi gerektiğinden iptalinin gerektiği, 19. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir." ibaresi ile 4. fıkrasının birinci cümlesinin idarenin takdirinde olduğu ve takdir yetkisinin üst hukuk normlarına uygun kullandığı görüldüğünden bu kısımlar yönünden davanın reddi, usulüne uygun şekilde yapılan mülakat sınavından baraj puanı altında puan alındığından dava konusu işlemle başarısız sayılması işleminin hukuka uygun olduğu görüldüğünden bireysel işlem yönünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava, davacının 09.02.2016 tarihinde yapılan mülakat sınavında başarısız sayılması yönündeki işlem ile 16.7.2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitim Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesi olan "...Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir" ibaresi ile aynı maddenin 4. fıkrasında yer alan "Mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez. Hakkında "Polis Amirleri Eğitimi öğrenci adayı olamaz" kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamaz" ifadesinin iptali istemine ilişkindir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 55. maddesinin 13.fıkrasında;" ihtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. ” hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunun "Yönetmelikler" başlıklı 30’uncu maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde ; "Akademiye alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, istenecek belgeler, kayıt, sınav ve kabul işlemlerine ait esas ve usuller,... .Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. ” kuralı öngörülmüştür.
16.7.2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitim Merkezi Giriş ve Eğitim Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesinde;"......Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir" hükmüne, 4. fıkrasında ise "Mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez. Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamazlar" hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda açıklanan mevzuata göre, idarenin yarışma sınavı ile mesleğe personel alabileceği ve bu sınavın usul ve esaslarının kanunun öngördüğü çerçeve içinde olmak ve sınav için başvuranların koşulları önceden öğrenmesini sağlamak üzere ikincil mevzuat ile düzenleme yapabileceği anlaşılmaktadır.
Kamu idarelerine sınavla personel seçebilme konusunda tanınan yetkinin, kamu yararına, hizmet gereklerine uygun kullanılması, mesleğin özelliğine ilişkin yetenek ölçer koşulların dikkate alınması,sınava katılanlar arasında daha fazla katılımı temin etmek için objektifliği ve hakkaniyeti sağlaması, daha başarılı olanlara öncelik tanımak amacıyla kullanılması esas olup ,bu sebeple yeni kurallar öngörülmesi ve bu amaçla getirilmek istenen kuralların da, kanunda ayrı ayrı yer alması,bunun mümkün olmaması halinde yine kanunun özüne aykırı olmamak ve kanunla yetki verilmiş olmak şartıyla ikincil mevzuatla düzenlenmesi mümkündür.
Olayda, personel seçiminde sınav usulünü benimsemesi kanunla belirlenen davalı idarece, hazırlanan ikincil mevzuat ile başarı için belirlenen 100 puan üzerinden 70 puan alanın mülakat sınavında başarılı olacağının hüküm altına alınmasında, idareye tanınan takdir yetkisi kapsamında mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, sözkonusu hüküm mülakat sınavına girecek tüm adaylara uygulanacağından, başarı için belirtilen barajın öngörülmesinin pozitif ayrımcılığa neden olduğu yolundaki davacı savı yerinde görülmemiştir.
Davacının anılan Yönetmeliğin 19.maddesinin 4.fıkrasında öngörülen "Mülakat sınav Komisyonu kararına itiraz edilemez." Hakkında Polis Amirleri Eğitim Merkezi öğrenci adayı olamaz" kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamazlar", düzenlemesinin mevzuata ve hukuka aykırı olduğu iddiasına gelince;
Her idari işlemin, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun, amacının anlaşılır ve hakkaniyetli olması esastır.Bununla birlikte, hizmete alınmada hizmetin gereği olduğu gerekçesiyle getirilen sınırlamaların da bu esaslara uygun olması gerekmektedir.
Olayda, davalı idarece, anılan Yönetmeliğin 19.maddesinin 4.fıkrası ile öngörülen "mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez" cümlesinin, ilgililerin dava açmadan önce idare nezdinde yapmak istediği hak arame özgörlüğünü kısıtlayacağından, bu cümle ile Anayasada öngörülen hak arama özgürlüğüne gerekçesiz olarak kısıtlama getirilmiş olduğu,yine, aynı fıkra devamında yer alan "hakkında polis amirleri eğitim merkezi öğrenci adayı olamaz kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuramazlar"hükmü ile başarısız oldukları yıl içinde sınava yeniden başvurmak isteyenlere yönelik getirilen sınırlamanın da, kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından öneminin, göreve alınmadaki etkisinin ve amacının anlaşılır olmadığı, objektif bir değerlendirmeyi içerdiğinin ve personel seçimin de belirleyici bir kriter olacağının davalı idarece ortaya konamadığı,, bu nedenle bahse konu fıkranın mevzuata ve hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Davacının mülakat sınavında başarısız olması yönündeki bireysel işlemin yargısal denetimine gelince; adı geçen Yönetmeliğin 14.maddesinde; sınavın, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavı şeklinde yapılacağı ve bu sınavdan önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılacağı ifade edildikten sonra 19.maddesinde başarılı olanların mülakat sınavına alınacağının belirtildiği ve maddenin devamında da mülakat sınavının nasıl yapılacağının ayrı ayrı düzenlendiği görülmüştür.
Olayda, yapılan yazılı sınavda yeterli puanı alarak ikinci aşamaya katılan davacıya mülakat komisyonunca kura çektirilerek belirlenen soruya verilen cevapların komisyon üyelerince ayrı ayrı notlandırılıp ortalamasının yine ortak tutanağa alınarak başarısız olduğuna karar verildiği, bu sınavın kamera kaydına alınması yönünde bir uygulama yapılmadığından yalnızca sınav komisyonunca tutulan tutanakların incelenmesi ile bir irdeleme yapma imkanı bulunmaktadır. Bu çerçevede yapılan incelemede ise; sınav komisyonunca davacı hakkında yapılan değerlendirmede yönetmelikte öngörülen usul ve esaslara aykırı bir durumun bulunmadığı ve sınav sonucundu davacı adına verilen notta mevzuata ve hukuka aykırılık olmadığı sonucuna varılmıştır
Açıklanan nedenlerle, Yönetmeliğin 19. maddesinin 2.fıkrasının son cümlesi ile mülakat sınavında başarısız olma işleminin iptali istemine yönelik davanın reddine, ancak anılan yönetmeliğin 19. maddesinin 4.fıkrası mevzuata ve hukuka aykırı olduğundan iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği; 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak çıkarılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 1. maddesinde "Bu Kanunun amacı, Türk Polis Teşkilâtının en yüksek öğretim kurumu olan Polis Akademisi ve bağlı fakülteler, enstitüler ile polis meslek yüksek okullarındaki yüksek öğretim ile ilgili amaç ve ilkeleri belirlemek, bu okulların teşkilâtlanmasını, görev ve sorumluluklarını, eğitim-öğretim, araştırma, yayın, öğretim elemanları ve öğrenciler ile ilgili esasları düzenlemektir. Bu Kanun, Akademi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumlarını, yönetim ve öğretim organlarını, bunların işleyişini, görev, yetki ve sorumluluklarını, eğitim ve öğretim esaslarını ve bu konulara ilişkin diğer hususları kapsar.", 30. maddesinde "Aşağıdaki hususlar; a) Akademinin yönetim birimlerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usulleri, b) Fakülte, enstitü ve polis meslek yüksek okullarında ders veren ek ders ücretli öğretim elemanlarının görevlendirilmelerinin esas ve usulleri, c) Akademiye alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, istenecek belgeler, kayıt, sınav ve kabul işlemlerine ait esas ve usulleri, d) Fakülte öğrencilerinin uygulama eğitimlerinin yeri, zamanı, süresi ve ne şekilde yapılacağının esas ve usulleri, e) Fakültede öğretim sürelerinin tespiti, dönemlere ayrılması, dinlenme izinleri, sınav ve değerlendirme esaslarına ilişkin ilkeler, başarı durumu, okuma hakkının kullanılmış sayılacağı haller, not düzeni ve bu konulara ilişkin diğer hususlar, f) Polis meslek yüksek okullarının kuruluş, çalışma, disiplin ve eğitim-öğretim esasları ile bu okullara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yapılacak sınavlarla, enstitünün kuruluş ve işleyişine ilişkin esaslar ve diğer hususlar, g) Polis yüksek öğretim kurumlarındaki öğrencilerin okul içinde ve dışında giyecekleri kıyafetlere ilişkin esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Ancak akademik konularla ilgili yönetmeliklerde Eğitim ve Öğretim Yüksek Kurulunun da görüşü alınır." hükümleri yer almaktadır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinin dava konusu işlem tarihindeki halinde "...İhtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir...." hükmünün yer aldığı, söz konusu hüküm 6/12/2019 ve 7196 sayılı Kanun ile "İhtiyaç hâlinde meslekte fiilen iki yılını dolduran lisans mezunu polis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir." şeklinde değiştirilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin 14. maddesinde "(1)PAEM’e giriş sınavı, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavı şeklinde yapılır. (2) Emniyet mensubu adaylar için ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılır.", 16. maddesinde "... (5) Yazılı sınavda yüz puan üzerinden en az altmış puan alanlar başarılı sayılırlar. Bakanlık ihtiyaçlar çerçevesinde başarı puanını değiştirebilir.", 17. maddesinde "... (3) Yazılı sınav sonucuna göre; belirlenen başarı puanını aşmak koşuluyla, en yüksek puandan başlamak üzere bu gruba ayrılan PAEM öğrenci kontenjan sayısının on katı kadar aday başarılı sayılır...", 18. maddesinde "(1) Yazılı sınavda başarılı olan emniyet mensubu adaylar ile emniyet mensubu olmayan adaylardan ön sağlık kontrol komisyonu tarafından “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olur” kararı verilenler, fiziki yeterlilik sınavına alınırlar. (2) Fiziki yeterlilik sınav komisyonu aday değerlendirme ve seçmesini, adayın mevcut durumunu bizzat görerek aşağıda öngörülen esaslara göre yapar: a) Fiziki yeterlilik sınavı; adayın bedeni kabiliyeti ve fiziki yapısı değerlendirilmek üzere uygulamalı olarak yapılır. Emniyet mensubu olan adaylar ve emniyet mensubu olmayan adaylar erkek ve kadın kategorisinden sınavları farklı kriterlere göre değerlendirilir. Kriterler Müdürlükçe belirlenir ve Başkanlık onayı ile uygulanır. b) Başarılı olmak için yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almak zorunludur. Fiziki yeterlilik sınavı sonuçları Başkanlıkça belirlenen yer ve zamanda ilan edilir ve bu sınavda başarılı olanlar, kendilerine duyurulacak yer ve zamanda mülakat sınavına alınırlar. (3) Fiziki yeterlilik sınavına ilişkin bu Yönetmelikte yer almayan diğer düzenlemeler sınavdan önce Başkanlık tarafından hazırlanan talimatla belirlenir." 19. maddesinde "(1) Fiziki yeterlilik sınavında başarılı olan adaylar, mülakat sınav komisyonu tarafından mülakat sınavına tabi tutulurlar. (2) Adayların psikolojik yeterliliği; duygusal dengesizlik, dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, açıklık ve adayın polislik mesleğine istekli olması kıstaslarına göre psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu üye tarafından değerlendirilir ve bu değerlendirme mülakat komisyonu ile paylaşılır. Adaylara, Başkanlıkça belirlenecek soruların yazılı olduğu bir kart çektirilir. Konu hakkında düşünmesi ve sunum yapması için süre verilir. Konu ile ilgili komisyonca adaya sorular sorulabilir. Değerlendirmede adayın; a) Konu hakkında bilgi düzeyi, b) Kendisinden istenileni kavrama, c) Özgüveni, ç) İfade etme yeteneği, d) Beden dilini kullanma becerisi, olmak üzere beş ayrı kritere göre ve her bir kriter yirmi puan olmak üzere toplam yüz tam puan üzerinden yapılır. Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir. (3) Mülakat sınavı komisyonu; başarılı olan adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olur”, başarısız adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitim Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verir. Puanlama ve karar, değerlendirme karar formuna işlenir. (4) Mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez. Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamazlar. (5) Adayların sınav sonuçları, sınav ile ilgili işlemler tamamlandıktan sonra Başkanlıkça ilan edilir. Kararın bir sureti adayın dosyasına konulur.", 20. maddesinin 1. Fıkrasının (a) bendinin dava konusu işlem tarihinde "a) Emniyet Mensubu olan adaylar için, yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ının toplamıdır. Adaylar arasından başarı sıralaması puanında eşitlik olması halinde sırasıyla; yazılı sınavdan alınan puan, mülakat puanı, fiziki yeterlilik puanının yüksekliği esas alınır. Bunlarda da eşitlik olması halinde yaşı küçük olan aday tercih edilir." hükümleri yer almaktadır.
Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir." ibaresi yönünden yapılan inceleme;
Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesinde mülakat sınavının usul ve esasları düzenlenmiş olup, söz konusu maddeye göre adayların psikolojik yeterliliğinin; duygusal dengesizlik, dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, açıklık ve adayın polislik mesleğine istekli olması kıstaslarına göre psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu üye tarafından değerlendirileceği ve bu değerlendirmenin mülakat komisyonu ile paylaşılacağı, adaylara, Başkanlıkça belirlenecek soruların yazılı olduğu bir kart çektirileceği, konu hakkında düşünmesi ve sunum yapması için süre verileceği, konu ile ilgili komisyonca adaya sorular sorulabileceği, değerlendirmede adayın; konu hakkında bilgi düzeyi, kendisinden istenileni kavrama, özgüveni, ifade etme yeteneği ve beden dilini kullanma becerisi olmak üzere beş ayrı kritere göre ve her bir kriter yirmi puan olmak üzere toplam yüz tam puan üzerinden yapılacağı, adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerektiği düzenlenmiştir.
Hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta, daha sonra gelen kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri düzenleme yetkisini Anayasa'dan, yönetmelikler ise kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinden almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
Uyuşmazlıkta, İdare tarafından üst hukuk normlarına uygun olarak hazırlanan yönetmelik hükmüyle davalı idare bünyesinde ilk derece amirlik eğitimini alacak personelin seçiminde objektif kriterlerin belirlendiği, bu kriterler göz önüne alınarak değerlendirme yapıldığı ve davacılara verilen puanlarla sözlü sınava ilişkin mülakat başarı listesinin oluşturulduğu görülmekte olup, idare tarafından mülakat sınavlarında başarılı ya da başarısız şeklinde bir değerlendirme yapılması idarenin takdirinde olup, dava konusu Yönetmelikte en az 70 puan alınması gerektiği şeklinde yapılan düzenlemenin idarenin takdirinde olduğu görüldüğünden, dava konusu düzenlemenin üst hukuk normlarına aykırı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 4. fıkrası yönünden yapılan inceleme;
Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesinin 4. fıkrasının ilk cümlesinde mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemeyeceği, ikinci cümlesinde ise hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adayların o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamayacağı düzenlenmiştir.
Anayasa'nın "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı ve davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu hüküm altına alınmıştır. Anılan madde ile Anayasal güvenceye bağlanan hak arama hürriyeti, temel hak kategorisinde yer almasının yanında, diğer temel hak ve hürriyetlerin korunması ve kullanılmasında üstlendiği görev nedeniyle de hukukun temel ilkelerinden birini teşkil etmektedir. Bu yönüyle, hak arama hürriyeti, niteliği itibariyle bünyesinde birden fazla ilkeyi barındıran bir hukuki müessese görünümü arz etmektedir. Kuşkusuz, bu ilkelerden biri de adil yargılanma hakkının da en önemli unsurlarından birini teşkil eden mahkemeye erişim hakkıdır.
İptali istenilen düzenlemede mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemeyeceği düzenlenmiş olup, bu işleme karşı yargı yoluna başvurulabilmesini engelleyen herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Bununla birlikte idarenin takdir hakkını kanunlara uygun olarak kullanıp kullanmadığı hususunun denetlenebileceği açıktır. Bu bağlamda mülakat sınavına ilişkin kararlara karşı Anayasa'nın 125. maddesi gereğince idari yargı yolunun açık olduğu ve dava konusu düzenlemede anılan yargı yolunu kapatan veya zorlaştıran bir hükme yer verilmediği dikkate alındığında hak arama özgürlüğünün engellendiğinden söz edilemez.
Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adayların o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamayacağı şeklinde yapılan düzenleme ile idare ilgili yılda başarısız olan adayların sadece ilgili yılda açılacak sınavlara girmesini engellediği, daha sonra yapılacak sınavlara girememesi yönünde herhangi bir engelin bulunmadığı, sınav süreci bir bütün olarak değerlendirildiğinde belirli bir dönem aralığını kapsadığı, sınava başvuran aday sayısı ve sınav komisyonlarının iş yoğunluğu da dikkate alındığında, yapılan düzenlemedeki sınırlamanın ölçülü olduğu ve idarenin düzenlemedeki takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri uygun olarak kullandığı görüldüğünden söz konusu düzenlemenin hukuka uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden yapılan inceleme;
Dava konusu olayda; davacının 2015 yılı İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 78 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 97,5 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 610 sıra numaralı soruyu çektiği, çekilen soruda "Toplumsal olaylarda paniğe neden olan etmenler nelerdir?" şeklinde soru sorulduğu, davacının soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 36 puan alarak başarısız sayıldığı görülmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerde; mülakat komisyonunun usulüne uygun şekilde oluşturulduğu, yapılan sınavda adaylara sorulacak soruların sınav komisyonunca önceden belirlendiği, sınav öncesinde belirlenen soruların cevaplarının da hazırlandığı, adayların torbalardan çekmesi yoluyla soruların belirlendiği, davacının komisyon üyeleri tarafından; konu hakkında bilgi düzeyi, kendisinden istenileni kavrama, özgüveni, ifade etme yeteneği ve beden dilini kullanma becerisi yönünden değerlendirildiği ve yapılan değerlendirme neticesinde 36 puan aldığı, Yönetmelikte düzenlenen sözlü sınavdan başarılı sayılmak için gerekli olan en az 70 puan barajını aşamadığında görüldüğünden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca sınavda verilen yanıtların teknolojik imkanlardan yararlanılarak kayıt altına alınmasını öngören bir yasal düzenleme bulunmadığı dikkate alındığında, sözlü sınavda verilen yanıtların teknolojik imkanlardan yararlanılarak kayıt altına alınmadığından bahisle mülakatın usule aykırı olarak yapıldığının kabulü hukuken olanaklı bulunmamaktadır.
Öte yandan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 3. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan ''On'' ibaresi Dairemizin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla hukuka aykırı bulunarak iptal edilmişse de, davacının usulüne uygun şekilde yapılan mülakat sınavında aranılan 70 puan barajını aşamadığı görüldüğünden, iptal edilen düzenlemenin davacının başarısız sayılmasına bir etkisi olmayacağı açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir." ibaresi ile 4. fıkrası yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
02/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.