Danıştay 13. Daire 2021/1735 Esas 2021/2029 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/1735
Karar No:2021/2029

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Birecik Kaymakamlığı tarafından 30/10/2020 tarihinde yapılacağı 13/10/2020 tarihinde ilan edilen, 855 kg Antep fıstığının açık teklif usulüyle satış ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi Hâkimince verilen kararda; uyuşmazlığın çözümü için öncelikle ilgili taşınmazın "tasarruf yetkisinin" hangi kamu tüzel kişiliğine ait olduğunun belirlenmesi gerektiği, mevzuat çerçevesinde; piyasada kamu tüzel kişiliğini haiz önlisans veya lisans sahibi tüzel kişilerce yürütülen üretim, dağıtım veya iletim faaliyetleri için gerekli olan, Hazinenin özel mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlarla ilgili olarak irtifak hakkı tesisinin veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi hâlinde, Maliye Bakanlığı tarafından ilgili kamu tüzel kişileri lehine lisans süresince bedelsiz irtifak hakkı tesis edileceği veya kullanma izni verileceği; Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanan Yönetmelik gereği görev süresinin sonunda görevli şirketlere verilmiş olan görevin konusuna giren elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri ile bütün taşınmaz malların, bunlar üzerindeki haklarla birlikte tam ve çalışır vaziyette ve her türlü borç ve yükümlülükten arındırılmış olarak ve hiçbir bedel ve hak talep etmeksizin belirli esaslar dâhilinde ilgili kuruluşa teslim edileceği düzenlenmiş olup, bu doğrultuda lehine intifa hakkı tesis edilen … Barajı Hes Tesis ve İşletme A.Ş. isimli şirket tarafından işletme süresi ve intifa hakkı süresi bittikten sonra ilgili kamu tüzel kişisi olan Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü'ne elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri ile bütün taşınmaz malların, bunlar üzerindeki haklarla birlikte tam ve çalışır vaziyette devredildiği, devirden sonra taşınmazın aynı amaç doğrultusunda kullanılmaya devam edildiği ve Maliye Bakanlığı (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) tarafından ilgili kamu tüzel kişileri lehine lisans süresince bedelsiz irtifak hakkı tesis edilerek kullanma izni verileceği; Kanun gereği bedelsiz tesis edilen bu irtifak hakkının tapuda tescilinin "kurucu" nitelikte değil, "elektrik üretim kamu hizmetine" ilişkin olarak "açıklayıcı" mahiyette olduğu, külli halefiyet gereği görevin konusuna giren elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri ile bütün taşınmaz malların, bunlar üzerindeki haklarla birlikte tam ve çalışır vaziyette ilgili kuruluşa teslim edildiği, asıl ve öncelikli amacı "elektrik üretimi" olan ve tapu kaydında "özel güvenlik bölgesi içerisinde kalan" baraj sahasının "mütemmim cüzü" olan bu alanda mevcut fıstık ağaçlarından üretilen fıstıkların ve bunlardan elde edilen gelirin ana faaliyet konusu olan elektrik üretimi yanında tâli (ikincil) bir faaliyet konusu oluşturduğu, bu durumun da mevzuata aykırı olmadığı dikkate alındığında, ihale konusu fıstık ağaçlarının bulunduğu taşınmazın tasarruf yetkisinin davacı kamu tüzel kişiliğinde bulunduğu sonucuna ulaşıldığından, dava konusu ihale işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın ilgili kuruluşu olan kamu tüzel kişiliğini haiz EÜAŞ'ın asıl ve belirgin amacının elektrik üretmek olduğu, taşınmazlarda bulunan fıstık ürünlerinin EÜAŞ tarafından toplanmasının hukuka aykırı olduğu, taşınmazların mülkiyetinin Hazine'ye ait olduğu, bu ağaçların kurumaya yüz tutması ve şirketlerin faaliyet amaçları dışında kalan bir durum olması sebebiyle söz konusu ağaçların ürün alınabilir hâle getirilmesi ve ağaç sayısının arttırılması, elde edilen gelirlerin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından ilçede bulunan ve maddi durumu kötü olan vatandaşlara dağıtılması amacıyla protokol imzalandığı, tesis edilen işlemlerin mevzuata uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, fıstıkların toplandığı taşınmazın mülkiyeti Hazine'ye ait olsa da taşınmaz üzerinde kullanım ve tasarruf hakkının kendilerinde olduğu, taşınmazlar hakkında davacı şirket adına bedelsiz olarak irtifak hakkı tesis edildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davalının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USÛL YÖNÜNDEN:
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 7. maddesinin 1. fıkrasında, uyuşmazlık miktarı yirmibeşbin (2020 yılı için 53.000,00-TL) Türk Lirasını aşmayan, konusu belli parayı içeren idarî işlemlere karşı açılan iptal davaları ile tam yargı davalarının idare mahkemesi hâkimlerinden biri tarafından çözümleneceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Birecik-Nizip Hes İşletmesi Birecik Barajı kamulaştırma sahası içerisinde bulunan mülkiyeti Hazine'ye ait taşınmaz üzerindeki fıstık ağaçlarından hasat edilen 855 kg ağaçaltı antep fıstığının 2886 sayılı Kanun'un 45. maddesine istinaden 33.345,00-TL muhammen bedelle açık ihale usûlüyle satışına karar verildiği; davacı tarafından, ihaleye konu fıstıkların tasarruf hakkının kendilerine ait olduğundan bahisle söz konusu ihalenin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, her ne kadar 33.345,00-TL muhammen bedelle ihaleye çıkılmış ise de, iptali talep edilen ihale işlemi "konusu belli parayı içeren idarî işlem" niteliğinde bulunmadığından, uyuşmazlığın mahkeme heyeti tarafından çözümlenmesi gerekirken, tek hâkim tarafından karar verilmiş olmasında usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 02/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.