Danıştay 8. Daire 2017/7041 Esas 2021/2839 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/7041
Karar No : 2021/2839

DAVACI : ...
DAVALILAR : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...
2- ... Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
1. Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Uluslararası Güvenlik Anabilim Dalı'nda tezli yüksek lisans öğrencisi olan davacı tarafından, programın gerekliliklerini azami süreler içerisinde tamamlayamadığı gerekçesiyle ilişiğinin kesilmesine dair ... tarih ve ... sayılı işlem ile,
2. Anılan işleme dayanak gösterilen Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendi ile 27. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
2013-2014 güz eğitim-öğretim döneminde tezli yüksek lisans eğitimine başladığını, eğitim sırasında gerekli olan AKTS krediyi toplayarak tez sürecine geçiş hakkı elde ettiğini, Enstitü Müdürlüğünce Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendi ile 27. maddesi gerekçe gösterilerek 30/09/2016 tarihli işlem ile ilişiğinin kesildiği, davalı idareye 13/10/2016 tarihli dilekçe ile başvuru yaparak 2547 sayılı Kanunun 44/c maddesinde yer alan öğrencilik haklarından yararlandırılmayı ve ... tarih ve ... sayılı işlemin iptal edilmesini istediğini, davalı idarece başvurusunun reddedildiği, ilgili Yönetmelik hükümlerinin Anayasanın 42. maddesine ve 2547 sayılı Kanunun 44 ve 46. maddelerine aykırı olduğunu, ilgili Kanun maddelerinde eğitimini süresinde tamamlayamayanların ilişiklerinin kesilmeyeceği, öğrencilik haklarının devam edeceğinin açık olduğunu, ilgili Yönetmelik hükmünün Kanunları aşar bir düzenleme getirdiğini ileri sürmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMASI :
...'NIN SAVUNMASI:
Davacının eğitimini Yönetmelikte belirtilen azami sürede tamamlayamadığı, açılan benzer davaların İdare Mahkemelerince ret kararıyla sonuçlandığı, iptali istenilen Yönetmeliğin yürürlükten kalktığı, ilgili mevzuata göre yapılan ilişik kesme işleminin mevzuata uygun olduğu savunmaktadır.

...'NÜN SAVUNMASI:
Davacının eğitimini Yönetmelikte belirtilen azami sürede tamamlayamadığı, 20/04/2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Lisanüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinde de benzer hükümlerin yer aldığı ve dayanağının 2547 sayılı Kanun olduğu, açılan benzer davaların İdare Mahkemelerince ret kararıyla sonuçlandığı, iptali istenilen Yönetmeliğin yürürlükten kalktığı, davacının 689 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarıldığını, ilgili mevzuata uygun olarak yapılan ilişik kesme işleminin mevzuata uygun olduğu savunmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Karar tarihinde yürürlükte bulunmayan Yönetmelik hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, dava konusu Yönetmelik maddeleri yönünden karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi, davacının kaydının silinmesi yönündeki işlem yönünden ise davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin 24. maddesinin (h) fıkrası ile 27. maddesinin ve eğitimle ilişiğinin kesilmesi yönünde tesis edilen ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istemine ilişkindir.
Olayda, davacı tarafından iptali istenen Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin tamamının, 14/02/2017 tarih ve 29979 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Polis Akademisi Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırıldığı ve yeni yönetmelik ile eğitim öğretim için öngörülen sürelerin yeniden belirlendiği, dolayısıyla uyuşmazlığa konu edilen maddelerin tartışılmasının hukuken imkan bulunmadığından, bu istemine yönelik davanın esasının incelenmesi olanağının kalmadığı sonucuna varılmıştır,
Bireysel işlemin iptaline yönelik istemin irdelenmesine gelince;
Polis Yüksek Öğretim Kanunun "Akademinin kuruluş, amaç, görev ve ana ilkeleri" başlıklı 3'üncü maddesinde; "Emniyet Teşkilatının memur, amir ve yönetici ihtiyacını karşılamak, ön lisans, lisans ve lisans üstü eğitim-öğretim yapmak, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak üzere bilimsel özerkliğe sahip ve bünyesinde fakülte, enstitü ve polis meslek yüksekokulları bulunan bir yüksek öğretim kurumu olarak Polis Akademisi kurulmuştur." düzenlemesine, "Öğretim Elemanı Yetiştirme, Lisans Üstü Eğitim-öğretim ve Enstitüler" başlıklı 26 mcı maddesinin 9 uncu fıkrasında da; "Bu enstitülerin adları, bölümleri, öğrenci seçimi ile enstitülerde yapılacak lisans üstü eğitim-öğretimin şekli, süresi, programlan, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun yüksek öğretim kurumları ile ilgili hükümlerine ve buna dayalı olarak verilen diplomalar, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Bu çerçevede hazırlanan ve gerek yürürlükten kaldırılan, gerekse yeni hükümler getiren yeni Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinde tezli yüksek lisans programı için süreler öngörülmüştür.
Olayda, 2013/2014 eğitim öğretim yılı güz döneminde tezli yüksek lisans programını süresinde tamamlamadığı gerekçesiyle tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan, öngörülen azami sürenin eğitim hakkını kısıtladığı, bunun da Anayasa'nın 42. maddesine ve 2547 sayılı yasa hükmüne aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de; eşit eğitim hakkının sağlanması için süre öngörülmesinin hukuka uygun olduğu, bu savın bireysel işlemi sakatlamadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisanüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin "Kayıt Silme" başlıklı 24. maddesinin (h) bendinin ve 27 maddesinin iptali istemine yönelik davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davacının kaydının silinmesi yönündeki işlemin iptali istemine yönelik davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği, 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 26. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 26. maddesinde " Akademi, eğitim-öğretim ihtiyaçları için 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununda belirtilen esas ve usullere göre yurt içinde ve dışında öğretim elemanı yetiştirebilir.
Bu amaçla Akademi bünyesinde, Başkanın Bilimsel Denetleme Kurulunun da görüşünü alarak akademinin ihtiyaç ve gereklerine uygun olarak lisans üstü eğitim-öğretim yapacak enstitüler kurulur.
Enstitünün organları; enstitü müdürü, enstitü kurulu ve enstitü yönetim kuruludur.
Enstitü müdürü, enstitüdeki bütün idari ve bilimsel eğitim faaliyetlerinin yönetim, gözetim ve denetiminden Başkana karşı sorumlu kişidir.
Enstitü müdürüne, görevi başında olmadığı zaman kendisinin uygun göreceği müdür yardımcılarından birisi vekalet eder.
Enstitü kurulu; müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları ve enstitüde ders veren Akademideki öğretim üyelerinin kendi aralarından üç yıl için seçecekleri üç üyeden oluşur.
Enstitü yönetim kurulu; müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları, enstitü sekreteri ve müdürce gösterilecek altı aday arasından, enstitü kurulu tarafından üç yıl için seçilecek üç öğretim üyesinden oluşur.
Enstitü kurulu ve enstitü yönetim kurulu bu Kanunla fakülte öğretim kurulu ve fakülte yönetim kuruluna verilmiş görevleri bilimsel açıdan enstitü için yerine getirirler.
Bu enstitülerin adları, bölümleri, öğrenci seçimi ile enstitülerde yapılacak lisans üstü eğitim-öğretimin şekli, süresi, programları, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun yüksek öğretim kurumları ile ilgili hükümlerine ve buna dayalı olarak verilen diplomalar, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almıştır.
Söz konusu hükme dayanılarak çıkarılan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 1. maddesinde "Bu Yönetmeliğin amacı, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü tarafından yürütülen lisansüstü eğitim-öğretim ile diğer eğitim faaliyetlerini düzenlemektir.", 24. maddesinde "Kayıt silme, Türk ve yabancı uyruklu öğrenciler için olmak üzere aşağıdaki esaslar çerçevesinde yapılır: a) İkinci ve daha sonraki herhangi bir yarıyıl sonunda genel not ortalaması 2.00'den az olan öğrencilerin, b) (Değişik bend: 29/08/2009 - 27334 S. R.G. Yön./12. md.) Bu Yönetmelikle belirlenen en az ders yükünü yüksek lisans programında dört ve doktora programında dört yarıyılda tamamlayamayan öğrencilerin, c) Doktora yeterlik sınavında ikinci kez başarısız olan doktora öğrencilerinin, d) Tez önerisi ikinci kez reddedilen doktora öğrencilerinin, e) Yüksek lisans veya doktora tez çalışması ile ilgili dersten veya uzmanlık alan dersinden üst üste iki kez veya aralıklı olarak üç kez (OZ) notu alan öğrencilerin, f) Jüri tarafından tezi reddedilen öğrencilerin, g) Düzeltilmiş tezi jüri tarafından kabul edilmeyen öğrencilerin, h) Programını süresi içinde tamamlayamayan öğrencilerin, ı) Tez izleme komitesinden üst üste iki kez veya aralıklı olarak üç kez "Olumsuz" (OZ) notu alan öğrencilerin, i) (Değişik bend: 29/08/2009 - 27334 S. R.G. Yön./12. md.) Haklı ve geçerli bir nedeni olmadan aynı programda kayıt yenileme işlemini iki defa yerine getirmeyen öğrencilerin, j) (Ek bend: 29/08/2009 - 27334 S. R.G. Yön./12. md.) Ders yükünü süresinde (4 yarıyıl) tamamladığı halde, altıncı yarıyıl sonuna kadar yeterlik sınavına girmeyen doktora öğrencilerin, kayıtları silinerek Enstitü ile ilişiği kesilir.", 27. maddesinde "Yüksek lisans programı, esasları aşağıda belirtilen sürelere göre tamamlanır: a) Yüksek lisans programını tamamlama süresi dört yarıyıldır. Tez çalışmalarına ikinci yarıyılda başlayan öğrenci, tezli yüksek lisans programını daha önce de tamamlayabilir. Bu Yönetmelik uyarınca başarısız olan öğrencinin kaydı dört yarıyıldan önce de silinebilir. b) Kredili derslerini ve seminer dersini başarı ile bitiren, ancak tez çalışmasını dört yarıyıl sonuna kadar tamamlayamadığı için tez sınavına giremeyen öğrenciye, Enstitünün ilgili anabilim dalı başkanının önerisi ve Yönetim Kurulu onayı ile tezini jüri önünde savunması için en fazla iki yarıyıl ek süre verilebilir." hükmü yer almakta iken, 14/02/2017 tarih ve 29979 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendi ile 27. maddesi yönünden yapılan inceleme
Dava, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Uluslararası Güvenlik Anabilim Dalı'nda tezli yüksek lisans öğrencisi olan davacı tarafından, programın gerekliliklerini azami süreler içerisinde tamamlayamadığı gerekçesiyle ilişiğinin kesilmesine dair ... tarih ve ... sayılı işlem ile söz konusu işleme dayanak gösterilen ve 25/04/2002 tarih ve 24736 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendi ile 27. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davaya konu Yönetmeliğin, 14/02/2017 tarih ve 29979 sayılı Polis Akademisi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 45. maddesiyle 14/02/2017 tarihinde yürürlükten kaldırıldığı ve yeni Yönetmelikte tezli yüksek lisans programı sürelerinin yeniden belirlenmiş olması nedeniyle, karar tarihinde yürürlükte bulunmayan Yönetmelik hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.
Polis Akademisi Başkanlığının ... ve ... sayılı işlemi yönünden yapılan inceleme
Dava konusu olayda davacının tezli yüksek lisans eğitimini, 25/04/2002 tarih ve 24736 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinde yer alan azami sürelerde tamamlayamadığından bahisle sonlandırıldığı ve ilişiğinin kesildiği görülmekte olup, davacı tarafından 2547 sayılı Kanun'un okula kayıt yaptırdığı tarihte yürürlükte olan 44. maddesinin 1. fırkasının (c) bendinde yer alan "...Bu durumda, ders ve sınavlara katılma ile tez hazırlama hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statüleri devam eder." hükmünün kendisine uygulanması gerektiği ileri sürülerek dava konusu işlemin iptalini için bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda uyuşmazlığın temelini, 2547 sayılı Kanunun süreye ilişkin ilgili hükümlerinin Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsünde yüksek lisans yapan öğrencilere uygulanıp uygulanmayacağı oluşturmaktadır.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta, daha sonra gelen kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri düzenleme yetkisini Anayasa'dan, yönetmelikler ise kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinden almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
İdarelerin yönetmelik ve daha alt düzenleyici işlemler ile düzenleme yetkisi, yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak gerçekleşebilir. Öğretide de türevsel bir yetki olarak kabul edilen idarelerin düzenleme yetkisinin, üst normlarla getirilen hükümleri kısıtlayacak bir şekilde kullanılamayacağı idare hukukunun en temel prensiplerindendir.
Mevzuat yapma tekniği açısından da, idarenin kanunla kendisine verilmiş olan görevleri idari metinlerle düzenlerken, bu görevlerin gerektirdiği teknik detayların belirlenmesi noktasında da takdir hakkına sahip olduğu, bu takdir hakkının kamu yararı ve kamu düzenine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışmasızdır.
Dava konusu işlemin dayanağını oluşturan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 26. Maddesine dayanılarak çıkarılmıştır. Söz konusu maddenin 9. fıkrasında "Bu enstitülerin adları, bölümleri, öğrenci seçimi ile enstitülerde yapılacak lisans üstü eğitim-öğretimin şekli, süresi, programları, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun yüksek öğretim kurumları ile ilgili hükümlerine ve buna dayalı olarak verilen diplomalar, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almakta olup, söz konusu madde de dava konusu olayın özünü oluşturan süreye ilişkin 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa atıf yapılmadığı da görülmekte olup, azami sürede eğitimi tamamlayamayanların durumunun 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunun verdiği yetki çerçevesinde Yönetmelikle belirlenmesi gerekmektedir.
Polis Akademisi bünyesindeki Enstitüler tarafından yürütülen lisansüstü eğitim ve öğretime ilişkin usul ve esasların ayrı yönetmelikle düzenlendiği, azami sürede eğitimini tamamlayamayanların enstitü ile ilişiğinin kesileceğinin hem mülga hem de meri yönetmelikte açıkça belirtilmesi nedeniyle, azami sürede tezli yüksek lisans programını bitiremeyen davacının ilişiğinin kesilmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendi ile 27. maddesi yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Polis Akademisi Başkanlığının ... ve... sayılı işlemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Dava kısmen karar verilmesine yer olmadığı, kısmen ret ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin yarısı olan ... TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, kalan yarısı olan ... TL'nin ise de davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
02/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.