Danıştay 8. Daire 2020/3055 Esas 2021/2841 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/3055
Karar No : 2021/2841

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVALILAR : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...
2-... Müdürlüğü
VEKİLİ : ...

DAVANIN KONUSU :
1. Polis memuru olan davacı tarafından, 31/01/2016 tarihinde yapılan Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile;
2. Bu işlemin dayanağı olan, 16/7/2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresinin, 18. maddesi ile 19. maddesinin 4. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş Sınavı yazılı sınavından 87 puan alarak başarılı olduğunu, fiziki yeterlik sınavından 100 puan alarak mülakat sınavına katıldığını, karttan çekilen soruya tam ve doğru cevaplar verdiğini, daha sonra kartta çekilen sorudan farklı olarak Yönetmelikte konuyla alakalı olması hüküm altına alınan kurala aykırı olarak konu dışından 2 soru daha yöneltildiğini, Yönetmelikte adaylara süre verileceği belirtilmesine rağmen adaylara düşünmesine imkan verilmeden mülakatların 2 dakika içerisinde tamamlatıldığını, mülakattan başarısız olduğunun nesnel bir biçimde açıklanmadığını, kaç puan aldığının belirtilmediğini, herhangi bir görsel kayıt alınmadan sözlü sınavın yapıldığını, bu durumun keyfi değerlendirmelere yol açtığı ve yargı denetimini sınırlama amacıyla yapıldığını, bu hususa ilişkin emsal yargı kararlarının bulunduğunu, sözlü sınavla ilgili olarak adaylara hangi soruların sorulduğu, bu sorulara adayların verdiği yanıtlara kaçar puan verildiği gibi hususların açıklığa kavuşturulmadığını, Yönetmeliğin mülakat sınav komisyonu oluşturulması başlıklı 7. maddesinde komisyon üyelerinin 5 kişi olduğu düzenlenmişken, davacının komisyonunda 3 kişinin bulunduğunu, düzenlemeye aykırı olarak mülakat sürecinin gerçekleştirildiğini, 6 ayrı komisyonun oluşturulduğu ve bu komisyonlardaki üyelerin başarı kriterlerinin birbirinden farklı olduğunu, bunun da eşitsizliğe yol açtığını, dayanak kanunda yer almayan fiziki yeterlik sınavının Yönetmelikle getirildiğini, mülakat komisyonu kararına itiraz edilememesi ve aynı yıl içerisinde yapılan sınava başvuru yapılamaması şeklinde yapılan düzenlemenin Anayasa ve üst hukuk normlarına aykırı olduğunu ileri sürmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
...I'NIN SAVUNMASI:
Dava konusu Yönetmelik maddesinin Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesi ve Polis Yükseköğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak düzenlendiği, davacının 2015 yılı İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 87 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 100 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 520 sıra numaralı soruyu çektiği ve soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 30 puan alarak başarısız sayıldığı, Yönetmeliğin 20. maddesinde başarı puanının hesaplanma şeklinin düzenlendiği, söz konusu madde çerçevesinde yazılı sınavın %30’u, fiziki yeterlik sınavının %30’u ve sözlü sınavın %40’ı alınarak başarı puanının hesaplandığı, anılan madde uyarınca davacının sözlü sınavın tek başına etkili olduğu iddiasının yersiz olduğu, sözlü sınavda sesli veya görüntülü kayıt almanın mevzuatta zorunlu tutulmadığı, idarenin her türlü işleminin yargı denetimine tabi olduğu ve yapılan düzenlemenin takdir yetkisi kapsamında olduğu savunulmuştur.

...'NÜN SAVUNMASI:
Dava konusu yönetmelik maddesinin Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesi ve Polis Yükseköğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak düzenlendiği, davacının 2015 yılı İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, ilgili eğitim için 950 erkek ve 50 kadın olmak üzere toplam 1000 öğrenci alımı için duyuruya çıkıldığı, usule uygun şekilde komisyonların oluşturulduğu, davacının yazılı sınavdan 87 puan alarak başarılı olduğu, ayrıca yazılı sınavdan 9500 erkek ve 261 kadının fiziki yeterlik ve mülakat sınavına çağrıldığı, davacının fiziki yeterlik sınavından 100 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 520 sıra numaralı soruyu çektiği ve soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 30 puan alarak başarısız sayıldığı, Yönetmeliğin 20. maddesinde başarı puanının hesaplanma şeklinin düzenlendiği, söz konusu madde çerçevesinde yazılı sınavın %30’u, fiziki yeterlik sınavının %30’u ve sözlü sınavın %40’ı alınarak başarı puanının hesaplandığı, ilgili madde uyarınca davacının sözlü sınavın tek başına etkili olduğu iddiasının yersiz olduğu, “Mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez. Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamazlar.” hükmünün Anayasa ve mevzuata uygun olduğu, söz konusu hüküm ile ilgili Komisyonun yeniden toplanarak değerlendirmesini yenilememesi, aynı yıl yapılacak sınavlara başarılı olamayanların yerine yeni adayların sınava katılımının hedeflendiği, Sözlü sınavda sesli veya görüntülü kayıt almanın mevzuatta zorunlu tutulmadığı, İdarenin her türlü işleminin yargı denetimine tabi olduğu ve yapılan düzenlemenin takdir yetkisi kapsamında olduğu savunulmuştur.


DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesinde sınav aşamalarının yazılı ve sözlü şeklinde yapılacağı düzenlendiğinden Yönetmelikle ayrıca fiziki yeterlik sınavının sınav aşamaları arasında düzenlenmesinin Kanun'u aşar bir düzenleme olduğundan dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresi ile 18. maddesinin hukuka aykırı olduğu, 19. maddesinin 4. fıkrasının ikinci cümlesinin temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması kapsamında olup Kanunla düzenlenmesi gerektiğinden 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresi ile 18. maddesi ve 19. maddesinin 4. fıkrasının ikinci cümlesinin iptali, 19. maddesinin 4. fıkrasının birinci cümlesi ile usulüne uygun şekilde yapılan mülakat sınavından baraj puanı altında puan alındığından dava konusu işlemle başarısız sayılması işleminin hukuka uygun olduğu görüldüğünden bireysel işlem yönünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava, davacının 31.01.2016 tarihinde yapılan Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile dayanağı olan 16.7.2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği’nin 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresinin, 18. maddesinin tamamı ile 19. maddesinin 4. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun 55. maddesinin onüçüncü fıkrasında, “ihtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu’nun “Yönetmelikler” başlıklı 30. maddesinin (c) fıkrasında, akademiye alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, istenecek belgeler, kayıt, sınav ve kabul işlemlerine ait esas ve usullerin, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Polis Amirleri Eğitimi Merkezine giriş ve yapılacak eğitime ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak, Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitim Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği çıkartılmıştır
Yönetmeliğin 14. maddesinde sınav aşamaları olarak PAEM ‘e giriş sınavı, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavı olmak üzere üç aşama öngörülmüştür.
Polislik mesleğinin icrasında, olayın durumuna göre bu görevi yerine getiren görevlilerin fiziki açıdan yeterli olmaları önem arz etmek olup, Yönetmeliğin 14. maddesinde sınav aşaması olarak “fiziki yeterlilik sınavı” getirilmesinde, fiziki yeterlilik sınavını düzenleyen 18. maddesinde, meslek gerekleri ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 19. maddesinin 4. fıkrasında, mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemeyeceği, hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adayların o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamayacakları kurala bağlanmıştır.
Mülakat sınavının niteliği dikkate alındığında, yapılacak bir itiraz üzerine, bu talebin, sınavın tekrar edilmesi şeklinde yerine getirilmesi mümkün değildir. Kaldı ki mülakat sınav komisyonu kararına karşı yargısal denetim yolunu kapatan bir düzenlemede bulunmadığından, düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir. Ayrıca davacı yapılan fiziki yeterlilik sınavında 100 puan almıştır.
Öte yandan, Yönetmeliğin dava konusu edilen 19. maddesinin 4. fıkrasının 2. cümlesi ile sadece o yılın başvuru dönemi için bir kısıtlama getirildiğinden, düzenlemede hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
Davanın, davacının mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istemine ilişkin kısmına gelince;
Mülakat sınavı, mesleğe atanacak olanların niteliklerinin saptanmasına yönelik olarak kültür ve bilginin saptanması amacıyla yazılı olarak yapılacak sınavdan sonra bilgi yanında mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olunup olunmadığının ortaya konulabilmesi açısından tamamlayıcı niteliktedir.
Ancak yapılacak olan bir mülakat sınavının objektif olduğundan söz edilebilmesi için mesleğin özelliği dikkate alınarak bütün kriterlerin ne şekilde uygulanacağına ilişkin ölçütleri, kriterlerin ağırlığını ve buna göre değerlendirme esaslarını içeren objektif bir yöntemin düzenlenmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı hakkında sınav komisyonu üyeleri tarafından yapılan değerlendirme sonucunda ayrı ayrı puan verildiği, puanların aritmetik ortalamasının yetmiş puanın altında kaldığı ve başarısız sayılma gerekçesinin değerlendirme karar formuna işlendiği anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla davacının yapılan mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Başkan ... ve üye ...'ın davacının fiziki yeterlilik sınavından 100 puan aldığından Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresi ile 18. maddesi yönünden davayı açma ehliyeti bulunmadığı, bu maddeler yönünden davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği yönündeki ayrışık oylarına karşılık, söz konusu maddeler yönünden davacının dava açma ehliyetinin bulunduğuna oyçokluğu ile karar verilerek işin esasına geçildi:

HUKUKİ SÜREÇ :
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği; 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak çıkarılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 1. maddesinde "Bu Kanunun amacı, Türk Polis Teşkilâtının en yüksek öğretim kurumu olan Polis Akademisi ve bağlı fakülteler, enstitüler ile polis meslek yüksek okullarındaki yüksek öğretim ile ilgili amaç ve ilkeleri belirlemek, bu okulların teşkilâtlanmasını, görev ve sorumluluklarını, eğitim-öğretim, araştırma, yayın, öğretim elemanları ve öğrenciler ile ilgili esasları düzenlemektir. Bu Kanun, Akademi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumlarını, yönetim ve öğretim organlarını, bunların işleyişini, görev, yetki ve sorumluluklarını, eğitim ve öğretim esaslarını ve bu konulara ilişkin diğer hususları kapsar.", 30. maddesinde "Aşağıdaki hususlar; a) Akademinin yönetim birimlerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usulleri, b) Fakülte, enstitü ve polis meslek yüksek okullarında ders veren ek ders ücretli öğretim elemanlarının görevlendirilmelerinin esas ve usulleri, c) Akademiye alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, istenecek belgeler, kayıt, sınav ve kabul işlemlerine ait esas ve usulleri, d) Fakülte öğrencilerinin uygulama eğitimlerinin yeri, zamanı, süresi ve ne şekilde yapılacağının esas ve usulleri, e) Fakültede öğretim sürelerinin tespiti, dönemlere ayrılması, dinlenme izinleri, sınav ve değerlendirme esaslarına ilişkin ilkeler, başarı durumu, okuma hakkının kullanılmış sayılacağı haller, not düzeni ve bu konulara ilişkin diğer hususlar, f) Polis meslek yüksek okullarının kuruluş, çalışma, disiplin ve eğitim-öğretim esasları ile bu okullara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yapılacak sınavlarla, enstitünün kuruluş ve işleyişine ilişkin esaslar ve diğer hususlar, g) Polis yüksek öğretim kurumlarındaki öğrencilerin okul içinde ve dışında giyecekleri kıyafetlere ilişkin esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Ancak akademik konularla ilgili yönetmeliklerde Eğitim ve Öğretim Yüksek Kurulunun da görüşü alınır." hükümleri yer almaktadır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinin dava konusu işlem tarihindeki halinde "...İhtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir...." hükmünün yer aldığı, söz konusu hüküm 6/12/2019 ve 7196 sayılı Kanun ile "İhtiyaç hâlinde meslekte fiilen iki yılını dolduran lisans mezunu polis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir." şeklinde değiştirilmiştir.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 7. maddesinin dava konusu işlem tarihinde "(1) Komisyonlar Başkanlık tarafından aşağıdaki şekilde oluşturulur. a) Müracaat kabul komisyonu; biri en az şube müdürü düzeyinde dört rütbeli personel ile en fazla yirmi memurdan oluşur. b) Ön sağlık kontrolü komisyonu; iki rütbeli personel ve bir doktordan oluşur. c) Fiziki yeterlilik sınav komisyonu; üç rütbeli personel ile Başkanlıkta görevli veya kurum dışından iki beden eğitimi öğretim elemanı/öğretmeninden oluşur. ç) Mülakat sınav komisyonu; ikisi emniyet müdürü rütbesinde, ikisi öğretim elemanı ile psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu bir kişiden oluşur. d) Soru hazırlama komisyonu; üç rütbeli personel ve sınav konularına göre yeterli sayıda öğretim elemanından oluşur. e) Soru denetleme ve soru bankası oluşturma komisyonu; üç rütbeli personel ve yeterli sayıda öğretim elemanından oluşur. f) Yazılı sınav komisyonu; üç rütbeli personel ile iki öğretim elemanından oluşur. g) Merkezi sınav komisyonu; üç emniyet müdürü rütbesinde personel ile iki öğretim elemanından oluşur. ğ) Sınav değerlendirme komisyonu; üç rütbeli personel, iki öğretim elemanı ve yeteri kadar memurdan oluşur. h) Soru basım komisyonu; iki rütbeli personel ve bir öğretim elemanından oluşur. (2) Başkan tarafından, komisyonların emrine en fazla yirmişer memur görevlendirilebilir. (3) Başkanlıkça aday sayısı ve işlemlerin yoğunluğu dikkate alınarak her alanda birden fazla komisyon kurulabilir. (4) Sınavların yapılması, hazırlanması, işleyişi, sınav sonuçlarının açıklanması işlemleri Merkezi Sınav Komisyonu tarafından koordine edilir.", hükmü yer almaktadır.
Aynı Yönetmeliğin 14. maddesinde "(1)PAEM’e giriş sınavı, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavı şeklinde yapılır. (2) Emniyet mensubu adaylar için ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılır.", 16. maddesinde "... (5) Yazılı sınavda yüz puan üzerinden en az altmış puan alanlar başarılı sayılırlar. Bakanlık ihtiyaçlar çerçevesinde başarı puanını değiştirebilir.", 17. maddesinde "... (3) Yazılı sınav sonucuna göre; belirlenen başarı puanını aşmak koşuluyla, en yüksek puandan başlamak üzere bu gruba ayrılan PAEM öğrenci kontenjan sayısının on katı kadar aday başarılı sayılır...", 18. maddesinde "(1) Yazılı sınavda başarılı olan emniyet mensubu adaylar ile emniyet mensubu olmayan adaylardan ön sağlık kontrol komisyonu tarafından “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olur” kararı verilenler, fiziki yeterlilik sınavına alınırlar. (2) Fiziki yeterlilik sınav komisyonu aday değerlendirme ve seçmesini, adayın mevcut durumunu bizzat görerek aşağıda öngörülen esaslara göre yapar: a) Fiziki yeterlilik sınavı; adayın bedeni kabiliyeti ve fiziki yapısı değerlendirilmek üzere uygulamalı olarak yapılır. Emniyet mensubu olan adaylar ve emniyet mensubu olmayan adaylar erkek ve kadın kategorisinden sınavları farklı kriterlere göre değerlendirilir. Kriterler Müdürlükçe belirlenir ve Başkanlık onayı ile uygulanır. b) Başarılı olmak için yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almak zorunludur. Fiziki yeterlilik sınavı sonuçları Başkanlıkça belirlenen yer ve zamanda ilan edilir ve bu sınavda başarılı olanlar, kendilerine duyurulacak yer ve zamanda mülakat sınavına alınırlar. (3) Fiziki yeterlilik sınavına ilişkin bu Yönetmelikte yer almayan diğer düzenlemeler sınavdan önce Başkanlık tarafından hazırlanan talimatla belirlenir." 19. maddesinde "(1) Fiziki yeterlilik sınavında başarılı olan adaylar, mülakat sınav komisyonu tarafından mülakat sınavına tabi tutulurlar. (2) Adayların psikolojik yeterliliği; duygusal dengesizlik, dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, açıklık ve adayın polislik mesleğine istekli olması kıstaslarına göre psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu üye tarafından değerlendirilir ve bu değerlendirme mülakat komisyonu ile paylaşılır. Adaylara, Başkanlıkça belirlenecek soruların yazılı olduğu bir kart çektirilir. Konu hakkında düşünmesi ve sunum yapması için süre verilir. Konu ile ilgili komisyonca adaya sorular sorulabilir. Değerlendirmede adayın; a) Konu hakkında bilgi düzeyi, b) Kendisinden istenileni kavrama, c) Özgüveni, ç) İfade etme yeteneği, d) Beden dilini kullanma becerisi, olmak üzere beş ayrı kritere göre ve her bir kriter yirmi puan olmak üzere toplam yüz tam puan üzerinden yapılır. Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir. (3) Mülakat sınavı komisyonu; başarılı olan adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olur”, başarısız adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitim Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verir. Puanlama ve karar, değerlendirme karar formuna işlenir. (4) Mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez. Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamazlar. (5) Adayların sınav sonuçları, sınav ile ilgili işlemler tamamlandıktan sonra Başkanlıkça ilan edilir. Kararın bir sureti adayın dosyasına konulur.", 20. maddesinin 1. Fıkrasının (a) bendinin dava konusu işlem tarihinde "a) Emniyet Mensubu olan adaylar için, yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ının toplamıdır. Adaylar arasından başarı sıralaması puanında eşitlik olması halinde sırasıyla; yazılı sınavdan alınan puan, mülakat puanı, fiziki yeterlilik puanının yüksekliği esas alınır. Bunlarda da eşitlik olması halinde yaşı küçük olan aday tercih edilir." hükümleri yer almaktadır.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresinin, 18. maddesi yönünden yapılan inceleme;
Hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta, daha sonra gelen kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri düzenleme yetkisini Anayasa'dan, yönetmelikler ise kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinden almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
İdarelerin yönetmelik ve daha alt düzenleyici işlemler ile düzenleme yetkisi, yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak gerçekleşebilir. Öğretide de türevsel bir yetki olarak kabul edilen idarelerin düzenleme yetkisinin, üst normlarla getirilen hükümleri kısıtlayacak bir şekilde kullanılamayacağı idare hukukunun en temel prensiplerindendir.
Mevzuat yapma tekniği açısından da, idarenin kanunla kendisine verilmiş olan görevleri idari metinlerle düzenlerken, bu görevlerin gerektirdiği teknik detayların belirlenmesi noktasında da takdir hakkına sahip olduğu, bu takdir hakkının kamu yararı ve kamu düzenine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışmasızdır.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinde Polis Amirleri Eğitim Merkezine (PAEM) giriş aşamaları, 18. madde de ise fiziki yeterlilik sınavına ilişkin usuller düzenlenmiştir. Söz konusu 14. maddeye göre PAEM’e giriş sınavı, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından oluşmakta ve Emniyet mensubu adaylar için ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılmaktadır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinde dava konusu işlem tarihinde "...İhtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir...." hükmü yer almakta olup, söz konusu hükümde ihtiyaç halinde şartları taşıyan polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasından yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanların ilk derece amirlik eğitimini alınacağı, bu eğitimi başarı ile tamamlayanların komiser yardımcısı rütbesine atanacağı, adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiş, idareye söz konusu hususlarda belirli bir takdir hakkı bırakılmıştır.
Polislik mesleği, gece-gündüz, ağır şartlarda görev yapılan silahlı hizmet olup, söz konusu meslek mensuplarının yasal şartlar oluştuğunda silah kullanma zorunlulukları da bulunduğundan, bu meslekte görev yapanlarda, sağlık açısından bazı şartların aranması gerektiği kuşkusuz olup, ülkede güvenlik ve asayişin sağlanması görevini yürütecek olan personel görevi gereği özel olarak seçileceği açıktır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinde polis amirleri, rütbe sırası ile Komiser Yardımcısı, Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü, Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürü, İkinci Sınıf Emniyet Müdürü, Birinci Sınıf Emniyet Müdürü ve Sınıf Üstü Emniyet Müdürü şeklinde hiyerarşik bir şekilde sıralanmıştır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesi uyarınca amir konumunda olan bir göreve atamada yukarıda belirtilen polislik mesleğinin de özelliği gereği fiziki yönden bir değerlendirme yapılması gereği idarenin takdirinde olup, bu çerçevede Yönetmelikle polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasından ilk derece amirliğe atamada fiziki yeterlilik sınavı şartı aranması ve buna ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 4. fıkrası yönünden yapılan inceleme;
Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesinin 4. fıkrasının ilk cümlesinde mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemeyeceği, ikinci cümlesinde ise hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adayların o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamayacağı düzenlenmiştir.
Anayasa'nın "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı ve davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu hüküm altına alınmıştır. Anılan madde ile Anayasal güvenceye bağlanan hak arama hürriyeti, temel hak kategorisinde yer almasının yanında, diğer temel hak ve hürriyetlerin korunması ve kullanılmasında üstlendiği görev nedeniyle de hukukun temel ilkelerinden birini teşkil etmektedir. Bu yönüyle, hak arama hürriyeti, niteliği itibariyle bünyesinde birden fazla ilkeyi barındıran bir hukuki müessese görünümü arz etmektedir. Kuşkusuz, bu ilkelerden biri de adil yargılanma hakkının da en önemli unsurlarından birini teşkil eden mahkemeye erişim hakkıdır.
İptali istenilen düzenlemede mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemeyeceği düzenlenmiş olup, bu işleme karşı yargı yoluna başvurulabilmesini engelleyen herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Bununla birlikte idarenin takdir hakkını kanunlara uygun olarak kullanıp kullanmadığı hususunun denetlenebileceği açıktır. Bu bağlamda mülakat sınavına ilişkin kararlara karşı Anayasa'nın 125. maddesi gereğince idari yargı yolunun açık olduğu ve dava konusu düzenlemede anılan yargı yolunu kapatan veya zorlaştıran bir hükme yer verilmediği dikkate alındığında hak arama özgürlüğünün engellendiğinden söz edilemez.
Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adayların o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamayacağı şeklinde yapılan düzenleme ile idare ilgili yılda başarısız olan adayların sadece ilgili yılda açılacak sınavlara girmesini engellediği, daha sonra yapılacak sınavlara girememesi yönünde herhangi bir engelin bulunmadığı, sınav süreci bir bütün olarak değerlendirildiğinde belirli bir dönem aralığını kapsadığı, sınava başvuran aday sayısı ve sınav komisyonlarının iş yoğunluğu da dikkate alındığında, yapılan düzenlemedeki sınırlamanın ölçülü olduğu ve idarenin düzenlemedeki takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri uygun olarak kullandığı görüldüğünden söz konusu düzenlemenin hukuka uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden yapılan inceleme;
Dava konusu olayda; davacının 2015 yılı İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 87 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 100 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 520 sıra numaralı soruyu çektiği, çekilen soruda "Hukuk Devleti ne demektir, unsurları nelerdir?" şeklinde soru sorulduğu, davacının soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 30 puan alarak başarısız sayıldığı görülmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerde; mülakat komisyonunun usulüne uygun şekilde oluşturulduğu, yapılan sınavda adaylara sorulacak soruların sınav komisyonunca önceden belirlendiği, sınav öncesinde belirlenen soruların cevaplarının da hazırlandığı, adayların torbalardan çekmesi yoluyla soruların belirlendiği, davacının komisyon üyeleri tarafından; konu hakkında bilgi düzeyi, kendisinden istenileni kavrama, özgüveni, ifade etme yeteneği ve beden dilini kullanma becerisi yönünden değerlendirildiği ve yapılan değerlendirme neticesinde 30 puan aldığı, Yönetmelikte düzenlenen sözlü sınavdan başarılı sayılmak için gerekli olan en az 70 puan barajını aşamadığında görüldüğünden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca sınavda verilen yanıtların teknolojik imkanlardan yararlanılarak kayıt altına alınmasını öngören bir yasal düzenleme bulunmadığı dikkate alındığında, sözlü sınavda verilen yanıtların teknolojik imkanlardan yararlanılarak kayıt altına alınmadığından bahisle mülakatın usule aykırı olarak yapıldığının kabulü hukuken olanaklı bulunmamaktadır.
Öte yandan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 3. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan ''On'' ibaresi Dairemizin 02/06/2021 tarih ve E:2020/3054, K:2021/2842 sayılı kararıyla hukuka aykırı bulunarak iptal edilmişse de, davacının usulüne uygun şekilde yapılan mülakat sınavında aranılan 70 puan barajını aşamadığı görüldüğünden, iptal edilen düzenlemenin davacının başarısız sayılmasına bir etkisi olmayacağı açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresi ve 18. maddesi yönünden DAVANIN REDDİNE oyçokluğu ile, 19. maddesinin 4. fıkrası yönünden DAVANIN REDDİNE oybirliği ile,
2. Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden DAVANIN REDDİNE oybirliği ile,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
02/06/2021 tarihinde karar verildi.

KARŞI OY
(X)- Hukuk düzeninde normlar hiyerarşisi, Anayasa, kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik ve adsız düzenleyici işlemler olarak sıralanmakta; daha altta yer alan bir norm, kendisinden üstte bulunan norma aykırı hükümler getiremeyeceği gibi bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamaması gerekmektedir. İdare Hukukunun temel ilkeleri uyarınca, normlar hiyerarşisinde kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinden sonra gelen ve idarelerin, takdir yetkisini kullanarak yaptıkları yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenleyici işlemler, bir üst hukuk kuralının uygulanmasını göstermek amacıyla ve onlara aykırı hükümler içermemek şartıyla açıklayıcı hükümler taşıyan, dayanağı mevzuatta yer alan hükümlere aykırı düzenleme içermeyen genel düzenleyici işlemlerdir.
Anılan düzenleyici işlemler tesis edilirken, üst hukuk normlarına açıklık getirilmesi ve bu normlarca çizilen çerçeve içerisinde teknik detayların belirlenmesi, uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmakla birlikte, idarelerin düzenleme yetkisinin üst normla getirilen hükümleri aşacak veya daraltacak bir biçimde kullanılamayacağı hususu da göz önünde tutulmalıdır.
İptali istenilen yönetmelik maddesinin dayanağı olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinde gerekli şartları taşıyan polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenlerin Komiser Yardımcılığı rütbesine atanacağının düzenlendiği, adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esasların yönetmeliğe bırakıldığı, anılan Kanunda sınav aşamalarının açık bir şekilde yazılı ve sözlü sınav şeklinde belirleme yapıldığı görülmekte iken dava konusu Yönetmelik maddesinde bu aşamalar dışında fiziki yeterlik sınavınında sınav aşamaları arasında düzenlendiği anlaşılmaktadır. Kanun koyucu 3201 sayılı Kanunun ek 24. maddesinde Özel harekat birimlerinde istihdam edilmek üzere alınacaklar için sınav aşamalarını fiziki yeterlilik ve mülakat şeklinde belirlemişken, iptali istenilen Yönetmelik maddesinin dayanağında ise fiziki yeterlilik sınavını belirtmemesinin Kanun koyucunun bilinçli bir tercihinin olduğu, ek 24. maddesi yürürlükte iken 55. maddenin ilgili fıkrasında 6/12/2019 tarih ve 7196 sayılı Kanun ile değişikliğe gidildiği, ancak sınav aşamalarını önceki halindeki gibi yazılı ve sözlü olarak belirlediği görülmüştür.
Bu çerçevede Yönetmelikle Kanunda açıkça düzenlenen sınav aşamaları arasına fiziki yeterlilik sınavının da eklenmesinin Kanunu aşar bir düzenleme olduğu ve normlar hiyerarşisine aykırı olduğu tespit edildiğinden, Yönetmeliğin 14. maddesinin 1. fıkrasındaki “fiziki yeterlilik” ibaresi ve 18. maddesinin iptal edilmesi gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyorum.