Danıştay 8. Daire 2017/4550 Esas 2021/2844 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/4550
Karar No : 2021/2844

DAVACI : …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı - …
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. …
2-… Genel Müdürlüğü - …
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1. Polis memuru olan davacı tarafından, Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi fiziki yeterlilik ve mülakat sonucunda başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile;
2. Bu işlemin dayanağı olan, 16/7/2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresi ile 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Polis Amirleri Eğitim Merkezi tarafından yapılan yazılı sınavını 81 puanla 171. olarak kazandığını, fiziki yeterlik sınavından 92,5 puan alarak mülakat sınavına katıldığını, sorulara tam ve doğru cevaplar vermesine rağmen başarısız sayıldığını, Emniyet Teşkilatı Kanununun 55. maddesinde ilk derece amirlik eğitimine yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanların kabul edilmesi düzenlenmişken söz konusu Kanun maddesine aykırı olarak davalı idarece ayrıca fiziki yeterlik sınavı uygulandığını, Yönetmeliğin 20. maddesinde bu üç (yazılı-fiziki yeterlik-mülakat) aşama için ayrı ayrı oranların belirlendiği, mülakat aşamasında yazılı sınav puanı düşük olan adaylara yüksek puanlar verilerek başarılı olmalarının sağlandığı, Yönetmelikte yüzdelik oranı belirlenen sözlü sınavın, yazılı sınav ve fiziki yeterlik sınavını etkisiz kıldığını, davalı idare tarafından uygulanan fiziki yeterlik sınavı ve mülakat sınavının Kanunu aşar bir düzenleme olduğunu ileri sürmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
… BAKANLIĞI'NIN SAVUNMASI:
Dava konusu Yönetmelik maddesinin Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesi ve Polis Yükseköğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak düzenlendiği, davacının 2016 yılı 2. Dönem İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 81 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 92,5 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından 70 puan alarak başarılı sayıldığı ancak üç sınav ortalamasının 78,375 olarak hesaplandığı ve sıralamasının 3953 olduğu ve sıralamaya giremediği, sözlü sınavda sesli veya görüntülü kayıt almanın mevzuatta zorunlu tutulmadığı savunulmaktadır.

… GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN SAVUNMASI:
Dava Konusu Yönetmelik maddesinin Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesi ve Polis Yükseköğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak düzenlendiği, davacının 2016 yılı 2. Dönem İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, söz konusu eğitim için 900 erkek ve 100 kadın olmak üzere toplam 1000 öğrenci alımı için duyuruya çıkıldığı, usule uygun şekilde komisyonların oluşturulduğu, davacının yazılı sınavdan 81 puan alarak başarılı olduğu, ayrıca yazılı sınavdan 7062 erkek ve 211 kadının fiziki yeterlik ve mülakat sınavına çağrıldığı, davacının fiziki yeterlik sınavından 92,5 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 152 sıra numaralı soruyu çektiği ve soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 70 puan alarak başarılı sayıldığı ancak üç sınav ortalamasının 78,375 olarak hesaplandığı ve sıralamasının 3953 olduğu ve sıralamaya giremediği, Yönetmeliğin 20. maddesinde başarı puanının hesaplanma şeklinin düzenlendiği, söz konusu madde çerçevesinde yazılı sınavın %30’u, fiziki yeterlik sınavının %30’u ve sözlü sınavın %40’ı alınarak başarı puanının hesaplandığı, anılan madde uyarınca davacının sözlü sınavın tek başına etkili olduğu iddiasının yersiz olduğu, sözlü sınavda sesli veya görüntülü kayıt almanın mevzuatta zorunlu tutulmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ….
DÜŞÜNCESİ : Emniyet Teşkilat Kanununun 55. maddesinde sınav aşamalarının yazılı ve sözlü şeklinde yapılacağı düzenlendiğinden Yönetmelikle ayrıca fiziki yeterlik sınavının sınav aşamaları arasında düzenlenmesinin Kanun'u aşar bir düzenleme olduğundan dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresinin iptali, giriş puanının hesaplama şeklinin idarenin takdirinde olduğu anlaşıldığından, 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin takdir yetkisi çerçevesinde düzenlendiği ve hukuka uygun olduğu görüldüğünden bu kısım yönünden davanın reddi, Dairemizin 02/06/2021 tarih ve E:2020/3054, K:2021/2842 sayılı kararı doğrultusunda bireysel işlemin yeniden değerlendirmesi gerektiğinden iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, davacının 2016 yılında yapılan PAEM sözlü sınavında başarısız sayılması yönünde tesis edilen işlem ile bu işlemin dayanağı 16/7/2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitim Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 2. fıkrasının "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresi ile 20. maddesinin 1/a fıkrasının iptali istemine ilişkindir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 55. maddesinin 13. fıkrasında; "ihtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. ” hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunun Yönetmelikler başlıklı 30’uncu maddenin 1. fıkrası (c) bendinde ; "Akademiye alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, istenecek belgeler, kayıt, sınav ve kabul işlemlerine ait esas ve usuller,... .Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. ” hükmü amirdir.
16.7.2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitim Merkezi Giriş ve Eğitim Öğretim Yönetmeliği'nin "Sınav aşamaları" başlıklı 14. maddesinin 2. fıkrasında; Emniyet mensubu adaylar için ayrıca fizik yeterlilik ve mülakat sınavından önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılır, hükmü "Sınav sonuç listesinin belirlenmesi ve ilanı" başlıklı 20/1-a maddesinde; Adayların başarı sıralamasına esas PAEM giriş puanı; Emniyet Mensubu olan adaylar için, yazılı sınav puanın %30'u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30'u ve mülakat sınavı puanının %40'ının toplamıdır. Adaylar arasından başarı sıralaması puanında eşitlik olması halinde sırasıyla; yazılı sınavdan alınan puan, mülakat puanı, fiziki yeterlilik puanının yüksekliği esas alınır. Bunlarda da eşitlik olması halinde yaşı küçük olan aday tercih edilir,hükmü öngörülmüştür.
Yukarıda açıklanan mevzuata göre, idarenin yarışma sınavı ile mesleğe personel alabileceği ve bu sınavın usul ve esaslarının da önceden belirlenmesi için ikincil mevzuat ile düzenleme yapabileceği anlaşılmaktadır.
Kamu idarelerine sınavla personel seçebilme konusunda tanınan yetkinin, kamu yararına, hizmet gereklerine uygun kullanılması, mesleğin özeline ilişkin yetenek ölçer koşulların dikkate alınması, daha fazla katılım ile katılanlar arasında objektifliği ve hakkaniyeti sağlaması, daha başarılı olanlara öncelik tanımak amacıyla kullanılması esas olup, bu sebeple yeni kurallar öngörülmesi ve bu amaçla getirilmek istenen kuralların da, ayrı ayrı kanunda yer alması,bunun mümkün olmaması halinde yine kanunun özüne aykırı olmamak ve kanunla yetki verilmiş olmak şartıyla ikincil mevzuatla düzenlenmesi mümkündür.
Bu sebeple, polislik mesleğinin özelliklerinin, hizmetin yerine getirilmesinde adayın bedeni kabiliyetinin ve fiziki yapısının değerlendirilerek, bu husustaki seçiminin uyuşmazlığa konu Yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrası ile "fiziki yeterliliğin" sınav aşaması olarak belirlenmesinde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığından, 14. maddenin 2.fıkrasında ve yazılı sınavın, fiziki yeterlilik ile mülakat sınavının sonucunda alınan puanının yüzdelik başarı oranını belirleyen 20. Maddesinin 1/a fıkrasında hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Davacının mülakat sınavında başarısız olması yönündeki bireysel işlemin yargısal denetimine gelince; adı geçen Yönetmeliğin 14. maddesinde; sınavın, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavı şeklinde yapılacağı, bu sınavdan önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılacağı ifade edildikten sonra 19. maddesinde başarılı olanların mülakat sınavına alınacağının belirtildiği ve maddenin devamında başarı durumunun nasıl yapılacağının ayrı ayrı düzenlendiği görülmüştür.
Olayda, yapılan yazılı sınavda yeterli puanı alarak ikinci aşamaya katılan davacıya mülakat komisyonunca kura çektirilerek belirlenen soruya verilen cevapların komisyon üyelerince ayrı ayrı notlandırılıp ortalamasının yine ortak tutanağa alınarak başarısız olduğuna karar verildiği, bu sınavın kamera kaydına alınması yönünde bir uygulama yapılmadığından sınav komisyonunca tutulan tutanakların incelenmesinden de, yönetmelikte öngörülen usul ve esaslara aykırı bir durumun bulunmadığı, bu haliyle söz konusu sınav sonucundu davacı ile ilgli yapılan değerlendirmede verilen notta mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmadığı görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği; 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununun 30. maddesine dayanılarak çıkarılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İlgili Mevzuat:
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 1. maddesinde "Bu Kanunun amacı, Türk Polis Teşkilâtının en yüksek öğretim kurumu olan Polis Akademisi ve bağlı fakülteler, enstitüler ile polis meslek yüksek okullarındaki yüksek öğretim ile ilgili amaç ve ilkeleri belirlemek, bu okulların teşkilâtlanmasını, görev ve sorumluluklarını, eğitim-öğretim, araştırma, yayın, öğretim elemanları ve öğrenciler ile ilgili esasları düzenlemektir. Bu Kanun, Akademi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumlarını, yönetim ve öğretim organlarını, bunların işleyişini, görev, yetki ve sorumluluklarını, eğitim ve öğretim esaslarını ve bu konulara ilişkin diğer hususları kapsar.", 30. maddesinde "Aşağıdaki hususlar; a) Akademinin yönetim birimlerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usulleri, b) Fakülte, enstitü ve polis meslek yüksek okullarında ders veren ek ders ücretli öğretim elemanlarının görevlendirilmelerinin esas ve usulleri, c) Akademiye alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, istenecek belgeler, kayıt, sınav ve kabul işlemlerine ait esas ve usulleri, d) Fakülte öğrencilerinin uygulama eğitimlerinin yeri, zamanı, süresi ve ne şekilde yapılacağının esas ve usulleri, e) Fakültede öğretim sürelerinin tespiti, dönemlere ayrılması, dinlenme izinleri, sınav ve değerlendirme esaslarına ilişkin ilkeler, başarı durumu, okuma hakkının kullanılmış sayılacağı haller, not düzeni ve bu konulara ilişkin diğer hususlar, f) Polis meslek yüksek okullarının kuruluş, çalışma, disiplin ve eğitim-öğretim esasları ile bu okullara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yapılacak sınavlarla, enstitünün kuruluş ve işleyişine ilişkin esaslar ve diğer hususlar, g) Polis yüksek öğretim kurumlarındaki öğrencilerin okul içinde ve dışında giyecekleri kıyafetlere ilişkin esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Ancak akademik konularla ilgili yönetmeliklerde Eğitim ve Öğretim Yüksek Kurulunun da görüşü alınır." hükümleri yer almaktadır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinin dava konusu işlem tarihindeki halinde "...İhtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir...." hükmünün yer aldığı, söz konusu hüküm 6/12/2019 ve 7196 sayılı Kanun ile "İhtiyaç hâlinde meslekte fiilen iki yılını dolduran lisans mezunu polis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir." şeklinde değiştirilmiştir.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 7. maddesinin dava konusu işlem tarihinde "(1) Komisyonlar Başkanlık tarafından aşağıdaki şekilde oluşturulur. a) Müracaat kabul komisyonu; biri en az şube müdürü düzeyinde dört rütbeli personel ile en fazla yirmi memurdan oluşur. b) Ön sağlık kontrolü komisyonu; iki rütbeli personel ve bir doktordan oluşur. c) Fiziki yeterlilik sınav komisyonu; üç rütbeli personel ile Başkanlıkta görevli veya kurum dışından iki beden eğitimi öğretim elemanı/öğretmeninden oluşur. ç) Mülakat sınav komisyonu; ikisi emniyet müdürü rütbesinde, ikisi öğretim elemanı ile psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu bir kişiden oluşur. d) Soru hazırlama komisyonu; üç rütbeli personel ve sınav konularına göre yeterli sayıda öğretim elemanından oluşur. e) Soru denetleme ve soru bankası oluşturma komisyonu; üç rütbeli personel ve yeterli sayıda öğretim elemanından oluşur. f) Yazılı sınav komisyonu; üç rütbeli personel ile iki öğretim elemanından oluşur. g) Merkezi sınav komisyonu; üç emniyet müdürü rütbesinde personel ile iki öğretim elemanından oluşur. ğ) Sınav değerlendirme komisyonu; üç rütbeli personel, iki öğretim elemanı ve yeteri kadar memurdan oluşur. h) Soru basım komisyonu; iki rütbeli personel ve bir öğretim elemanından oluşur. (2) Başkan tarafından, komisyonların emrine en fazla yirmişer memur görevlendirilebilir. (3) Başkanlıkça aday sayısı ve işlemlerin yoğunluğu dikkate alınarak her alanda birden fazla komisyon kurulabilir. (4) Sınavların yapılması, hazırlanması, işleyişi, sınav sonuçlarının açıklanması işlemleri Merkezi Sınav Komisyonu tarafından koordine edilir.", hükmü yer almaktadır.
Aynı Yönetmeliğin 14. maddesinde "(1)PAEM’e giriş sınavı, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavı şeklinde yapılır. (2) Emniyet mensubu adaylar için ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılır.", 16. maddesinde "... (5) Yazılı sınavda yüz puan üzerinden en az altmış puan alanlar başarılı sayılırlar. Bakanlık ihtiyaçlar çerçevesinde başarı puanını değiştirebilir.", 17. maddesinde "... (3) Yazılı sınav sonucuna göre; belirlenen başarı puanını aşmak koşuluyla, en yüksek puandan başlamak üzere bu gruba ayrılan PAEM öğrenci kontenjan sayısının on katı kadar aday başarılı sayılır...", 18. maddesinde "(1) Yazılı sınavda başarılı olan emniyet mensubu adaylar ile emniyet mensubu olmayan adaylardan ön sağlık kontrol komisyonu tarafından “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olur” kararı verilenler, fiziki yeterlilik sınavına alınırlar. (2) Fiziki yeterlilik sınav komisyonu aday değerlendirme ve seçmesini, adayın mevcut durumunu bizzat görerek aşağıda öngörülen esaslara göre yapar: a) Fiziki yeterlilik sınavı; adayın bedeni kabiliyeti ve fiziki yapısı değerlendirilmek üzere uygulamalı olarak yapılır. Emniyet mensubu olan adaylar ve emniyet mensubu olmayan adaylar erkek ve kadın kategorisinden sınavları farklı kriterlere göre değerlendirilir. Kriterler Müdürlükçe belirlenir ve Başkanlık onayı ile uygulanır. b) Başarılı olmak için yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almak zorunludur. Fiziki yeterlilik sınavı sonuçları Başkanlıkça belirlenen yer ve zamanda ilan edilir ve bu sınavda başarılı olanlar, kendilerine duyurulacak yer ve zamanda mülakat sınavına alınırlar. (3) Fiziki yeterlilik sınavına ilişkin bu Yönetmelikte yer almayan diğer düzenlemeler sınavdan önce Başkanlık tarafından hazırlanan talimatla belirlenir." 19. maddesinde "(1) Fiziki yeterlilik sınavında başarılı olan adaylar, mülakat sınav komisyonu tarafından mülakat sınavına tabi tutulurlar. (2) Adayların psikolojik yeterliliği; duygusal dengesizlik, dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, açıklık ve adayın polislik mesleğine istekli olması kıstaslarına göre psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu üye tarafından değerlendirilir ve bu değerlendirme mülakat komisyonu ile paylaşılır. Adaylara, Başkanlıkça belirlenecek soruların yazılı olduğu bir kart çektirilir. Konu hakkında düşünmesi ve sunum yapması için süre verilir. Konu ile ilgili komisyonca adaya sorular sorulabilir. Değerlendirmede adayın; a) Konu hakkında bilgi düzeyi, b) Kendisinden istenileni kavrama, c) Özgüveni, ç) İfade etme yeteneği, d) Beden dilini kullanma becerisi, olmak üzere beş ayrı kritere göre ve her bir kriter yirmi puan olmak üzere toplam yüz tam puan üzerinden yapılır. Adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir. (3) Mülakat sınavı komisyonu; başarılı olan adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olur”, başarısız adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitim Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verir. Puanlama ve karar, değerlendirme karar formuna işlenir. (4) Mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemez. Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adaylar o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamazlar. (5) Adayların sınav sonuçları, sınav ile ilgili işlemler tamamlandıktan sonra Başkanlıkça ilan edilir. Kararın bir sureti adayın dosyasına konulur.", 20. maddesinin 1. Fıkrasının (a) bendinin dava konusu işlem tarihinde "a) Emniyet Mensubu olan adaylar için, yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ının toplamıdır. Adaylar arasından başarı sıralaması puanında eşitlik olması halinde sırasıyla; yazılı sınavdan alınan puan, mülakat puanı, fiziki yeterlilik puanının yüksekliği esas alınır. Bunlarda da eşitlik olması halinde yaşı küçük olan aday tercih edilir." hükümleri yer almaktadır.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresi yönünden yapılan inceleme:
Hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta, daha sonra gelen kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri düzenleme yetkisini Anayasa'dan, yönetmelikler ise kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinden almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
İdarelerin yönetmelik ve daha alt düzenleyici işlemler ile düzenleme yetkisi, yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak gerçekleşebilir. Öğretide de türevsel bir yetki olarak kabul edilen idarelerin düzenleme yetkisinin, üst normlarla getirilen hükümleri kısıtlayacak bir şekilde kullanılamayacağı idare hukukunun en temel prensiplerindendir.
Mevzuat yapma tekniği açısından da, idarenin kanunla kendisine verilmiş olan görevleri idari metinlerle düzenlerken, bu görevlerin gerektirdiği teknik detayların belirlenmesi noktasında da takdir hakkına sahip olduğu, bu takdir hakkının kamu yararı ve kamu düzenine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışmasızdır.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinde Polis Amirleri Eğitim Merkezine (PAEM) giriş aşamaları, düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre PAEM’e giriş sınavı, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından oluşmakta ve Emniyet mensubu adaylar için ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce çoktan seçmeli yazılı test sınavı yapılmaktadır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinde dava konusu işlem tarihinde "...İhtiyaç halinde meslekte fiilen iki yılını dolduran ve kırk beş yaşından gün almamış lisans mezunu polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenler Komiser Yardımcılığı rütbesine atanır. Adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir...." hükmü yer almakta olup, söz konusu hükümde ihtiyaç halinde şartları taşıyan polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasından yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanların ilk derece amirlik eğitimini alınacağı, bu eğitimi başarı ile tamamlayanların komiser yardımcısı rütbesine atanacağı, adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiş, İdareye söz konusu hususlarda belirli bir takdir hakkı bırakılmıştır.
Polislik mesleği, gece-gündüz, ağır şartlarda görev yapılan silahlı hizmet olup, söz konusu meslek mensuplarının yasal şartlar oluştuğunda silah kullanma zorunlulukları da bulunduğundan, bu meslekte görev yapanlarda, sağlık açısından bazı şartların aranması gerektiği kuşkusuz olup, ülkede güvenlik ve asayişin sağlanması görevini yürütecek olan personel görevi gereği özel olarak seçileceği açıktır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinde polis amirleri, rütbe sırası ile Komiser Yardımcısı, Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü, Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürü, İkinci Sınıf Emniyet Müdürü, Birinci Sınıf Emniyet Müdürü ve Sınıf Üstü Emniyet Müdürü şeklinde hiyerarşik bir şekilde sıralanmıştır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesi uyarınca amir konumunda olan bir göreve atamada yukarıda belirtilen polislik mesleğinin de özelliği gereği fiziki yönden bir değerlendirme yapılması gereği idarenin takdirinde olup, bu çerçevede Yönetmelikle polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasından ilk derece amirliğe atamada fiziki yeterlilik sınavı şartı aranması ve buna ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi yönünden yapılan inceleme:
İptali istenilen dava konusu düzenlemede PAEM giriş puanının hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Dava konusu işlem tarihinde hesaplamaya göre Emniyet Mensubu olan adaylar için, yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ının toplamı alınmak üzere giriş puanı hesaplanmaktadır. 31/03/2017 tarih ve 30024 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelik değişikliği ile yazılı sınav puanının %25’i, fiziki yeterlilik sınavı puanın %25’i ve mülakat sınavı puanının %50’sinin toplamı alınmak üzere giriş puanının hesaplanacağı düzenlenmiştir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesi Polis Amirleri Eğitim Merkezine giriş puanının hesaplanması usulünü İdarenin takdirinde bırakmış olup, sınav aşamalarının toplam puana etkisinin sınavın diğer aşamalarının etkisini geçersiz kılacak bir oran olmaması esastır. İdare tarafından yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ı esas alındığı ve 31/03/2017 tarihinde yapılan değişikliğe oranla sözlü sınavın etkisinin daha az olduğu görüldüğünden, dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi fiziki yeterlilik ve mülakat sonucunda başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden yapılan inceleme;
Dava konusu olayda; davacının 2016 yılı 2. Dönem İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 81 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 92,5 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 152 sıra numaralı soruyu çektiği, çekilen soruda "TODAİE'nin açılımı nedir? TODAİE hakkında bilgi veriniz" şeklinde soru sorulduğu, davacının soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 70 puan alarak başarılı sayıldığı, ancak Yönetmeliğin 20. Maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yapılan hesaplama neticesinde sıralamaya giremediği ve başarısız sayıldığı görülmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; mülakat komisyonunun usulüne uygun şekilde oluşturulduğu, yapılan sınavda adaylara sorulacak soruların sınav komisyonunca önceden belirlendiği, sınav öncesinde belirlenen soruların cevaplarının da hazırlandığı, adayların torbalardan çekmesi yoluyla soruların belirlendiği, davacının komisyon üyeleri tarafından; konu hakkında bilgi düzeyi, kendisinden istenileni kavrama, özgüveni, ifade etme yeteneği ve beden dilini kullanma becerisi yönünden değerlendirildiği ve yapılan değerlendirme neticesinde 70 puan aldığı, Yönetmelikte düzenlenen sözlü sınavdan başarılı sayılmak için gerekli olan en az 70 puan şartını yerine getirdiği anlaşılmaktadır.
Dairemizin 02/06/2021 tarih ve E:2020/3054, K:2021/2842 sayılı kararı ile Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 3. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan ''On'' ibaresi hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiş olup, davacının mülakat sınavından Yönetmelikte aranan puanı aldığı görüldüğünden durumunun iptal kararı neticesinde yeniden değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE oyçokluğu ile, Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi yönünden DAVANIN REDDİNE oybirliği ile,
2. Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi fiziki yeterlilik ve mülakat sonucunda başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden İPTALİNE,
3. Davanın kısmen ret kısmen iptal ile sonuçlanması nedeniyle ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin yarısı olan … TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan … TL'nin ise davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
02/06/2021 tarihinde karar verildi.

KARŞI OY
(X)- Hukuk düzeninde normlar hiyerarşisi, Anayasa, kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik ve adsız düzenleyici işlemler olarak sıralanmakta; daha altta yer alan bir norm, kendisinden üstte bulunan norma aykırı hükümler getiremeyeceği gibi bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamaması gerekmektedir. İdare Hukukunun temel ilkeleri uyarınca, normlar hiyerarşisinde kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinden sonra gelen ve idarelerin, takdir yetkisini kullanarak yaptıkları yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenleyici işlemler, bir üst hukuk kuralının uygulanmasını göstermek amacıyla ve onlara aykırı hükümler içermemek şartıyla açıklayıcı hükümler taşıyan, dayanağı mevzuatta yer alan hükümlere aykırı düzenleme içermeyen genel düzenleyici işlemlerdir.
Anılan düzenleyici işlemler tesis edilirken, üst hukuk normlarına açıklık getirilmesi ve bu normlarca çizilen çerçeve içerisinde teknik detayların belirlenmesi, uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmakla birlikte, idarelerin düzenleme yetkisinin üst normla getirilen hükümleri aşacak veya daraltacak bir biçimde kullanılamayacağı hususu da göz önünde tutulmalıdır.
İptali istenilen yönetmelik maddesinin dayanağı olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinde gerekli şartları taşıyan polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenlerin Komiser Yardımcılığı rütbesine atanacağının düzenlendiği, adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esasların yönetmeliğe bırakıldığı, anılan Kanunda sınav aşamalarının açık bir şekilde yazılı ve sözlü sınav şeklinde belirleme yapıldığı görülmekte iken dava konusu Yönetmelik maddesinde bu aşamalar dışında fiziki yeterlik sınavınında sınav aşamaları arasında düzenlendiği anlaşılmaktadır. Kanun koyucu 3201 sayılı Kanunun ek 24. maddesinde Özel harekat birimlerinde istihdam edilmek üzere alınacaklar için sınav aşamalarını fiziki yeterlilik ve mülakat şeklinde belirlemişken, iptali istenilen Yönetmelik maddesinin dayanağında ise fiziki yeterlilik sınavını belirtmemesinin Kanun koyucunun bilinçli bir tercihinin olduğu, ek 24. maddesi yürürlükte iken 55. maddenin ilgili fıkrasında 6/12/2019 tarih ve 7196 sayılı Kanun ile değişikliğe gidildiği, ancak sınav aşamalarını önceki halindeki gibi yazılı ve sözlü olarak belirlediği görülmüştür.
Bu çerçevede Yönetmelikle Kanunda açıkça düzenlenen sınav aşamaları arasına fiziki yeterlilik sınavının da eklenmesinin Kanunu aşar bir düzenleme olduğu ve normlar hiyerarşisine aykırı olduğu tespit edildiğinden, Yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresinin iptal edilmesi gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyorum.