Danıştay 8. Daire 2019/260 Esas 2021/2858 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/260
Karar No : 2021/2858

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 667 sayılı Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılan Fatih Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyomedikal Mühendisliği Anabilim Dalı'nda doktora öğrencisi iken, eğitim öğretimine İstanbul Üniversitesi'nde devam eden davacının, öğrencilik kaydının silinmesine ilişkin kararların iptaline karar verilmesi istemidir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararda; 27 Eylül 2017 tarih ve 30193 sayılı Resmi Gazete'de yayımlarnan "Öğretim Üyesi Dışındaki, Öğretim Elemanı Kadrolarına Naklen veya Açıktan Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde: "31/7/2008 tarihli ve 26953 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının üçüncü cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir." denilmek sureti ile “Bu sınavın sonuçları açıklandığı tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir.” düzenlemesine yer verildiği, 2. maddesinde: "Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir." denilmek sureti ile “Geçici Madde 6-(1) Bu maddenin yayım tarihinden önce yapılan ALES sonuçları açıklandığı tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir.” düzenlemelerine yer verildiği, her ne kadar, davacının 2011 yılına ilişkin ALES puanının 3 yıl süre ile geçerli olduğu ve geçerlilik süresi dolan ALES sınavı belgesine dayanılarak doktora öğrencisi olarak kabulünün mümkün olmayacağı belirtilerek dava konusu işlem tesis edilmiş ise de, 27/09/2017 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan düzenleme uyarınca; davacının kayda esas alınan ALES sınav belgesinin 5 yıl süre ile geçerli olduğunun kabulünün gerektiği, tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45/3. maddesi uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, işlemin tesis edildiği an itibariyle işlemin hukuka uygun olup olmadığının denetlenmesinin gerektiği, işlem tesisinden yaklaşık dokuz ay sonra yürürlüğe giren bir yönetmeliğin öngörülebilmesinin mümkün olmadığı, Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu, bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
667 sayılı Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılan Fatih Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyomedikal Mühendisliği Anabilim Dalı'nda doktora öğrencisi iken, eğitim öğretimine İstanbul Üniversitesi'nde devam eden davacının, ALES belgesinin süresinin geçmiş olduğu ileri sürülerek doktora programından kaydının silinmesine ilişkin İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu'nun ... tarih ve ... sayılı kararı ile ... tarih ve ... sayılı kararın iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
01/07/1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 'Öğrenci Kabulü' başlıklı 2. maddesinin (b) fıkrasında; "Doktora programına başvurabilmek için adayların bir lisans veya yüksek lisans diplomasına, hazırlık sınıfları hariç en az 10 yarıyıl süreli Tıp, Diş Hekimliği ve Veteriner Fakülteleri diplomasına, Eczacılık ve Fen Fakültesi lisans veya Yüksek lisans derecesine veya Sağlık Bakanlığınca düzenlenen esaslara göre bir laboratuvar dalında kazanılan uzmanlık yetkisine sahip olmaları ve ALES’den başvurduğu programın puan türünde 55 (lisans diplomasıyla başvuranlardan 70) standart puandan az olmamak koşuluyla ilgili senatoca belirlenecek ALES standart puanına sahip olmaları gerekir. Doktora programlarına öğrenci kabulünde, ALES puanı yanı sıra gerekirse, lisans ve/veya yüksek lisans not ortalaması ve mülakat sonucu da değerlendirilebilir. Bu değerlendirmeye ilişkin hususlar ile başvuru için adayların sağlaması gereken diğer belgeler (referans mektubu, neden doktora yapmak istediğini belirten kompozisyon, uluslararası standart sınavlar vb.) ilgili senato tarafından düzenlenen yönetmelikle belirtilir. Ancak doktora programına öğrenci kabulünde ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan, yabancı uyruklu öğrenciler için ana dilleri dışında İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinden birinden ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan alınması zorunlu olup, bu asgari puanların girilecek programların özelliklerine göre yükseltilmesi konusunda üniversite senatoları yetkilidir. ALES puanının % 50'den az olmamak koşuluyla ne kadar ağırlıkla değerlendirmeye alınacağı, ilgili senato tarafından belirlenir. İlgili üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü, yalnız ALES puanı ile de öğrenci kabul edebilir. ALES'e eşdeğer kabul edilen ve Yüksek Öğretim Kurulunca ilan edilen eşdeğer puanlar, her bir üniversitenin senato kararları ile yükseltilebilir. Ancak Güzel Sanatlar Fakülteleri ile Konservatuvarlara öğrenci kabulünde ALES’e girmiş olma koşulu aranmaz." hükmü, 'Özel Öğrenci Kabulü' başlıklı 4. maddesinde; "Bir yükseköğretim kurumu mezunu veya öğrencisi olup, belirli bir konuda bilgisini artırmak isteyenler, ilgili enstitü, anabilim dalı başkanlığının onayı ile lisansüstü derslere özel öğrenci olarak kabul edilebilir. Özel öğrenci statüsünde ders alanlar öğrencilik haklarından yararlanamaz. Özel öğrenci kabul koşulları ve bu konudaki diğer hükümler ilgili senato tarafından kabul edilen yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almıştır.
15/04/2009 tarih ve 27201 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Fatih Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nin 'Program açmanın yöntemi, ölçütleri ve öğrenci kabulü' başlıklı 4. maddesinin 6. fıkrasında; "Doktora programlarına öğrenci kabulünde; ALES puanı ile gerektiğinde lisans ve/veya yüksek lisans not ortalaması ve mülakat sonucu değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirmeye ilişkin hususlar ile başvuru için adaylardan istenen diğer belgeler ve bu belgelerin başarı notuna etkileri, asgari başarı notu, adayların girebilecekleri yabancı dil sınavları ve söz konusu sınavların sonucunda adaylarda aranacak yabancı dil bilgisi asgari puanı; Üniversitelerarası Kurul tarafından yayımlanan, 1/7/1996 tarihli ve 22683 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği çerçevesinde, ilgili enstitü kurulunun önerisi üzerine Senato tarafından belirlenir ve ilanda belirtilir. Mesleki bilgi değerlendirmesi yazılı olarak yapılabilir." hükmüne, 'Öğrenim dili, yabancı dil sınavı ve dil hazırlığı' başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında; "Öğrenci kabulü için aranan diğer koşulları yerine getiren, ancak İngilizce dil yeterliğini istenen belgelerle belgeleyemeyen adaylar, Üniversitenin İngilizce dil hazırlık programına kabul edilebilir. İngilizce dil hazırlık programına kaydolan öğrenciler; bu programı en çok bir akademik yıl içerisinde tamamlar. Bu süre içerisinde yapılacak yeterlik sınavlarından enstitünün öngördüğü İngilizce yeterlik belgelerini alamayan öğrencilerin enstitü ile ilişiği kesilir." hükmüne, 'Özel öğrenci kabulü' başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında; "Bir yükseköğretim kurumu mezunu veya öğrencisi olup belirli bir konuda bilgisini artırmak isteyenler, ilgili enstitü anabilim dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulunun kararı ile bazı derslere özel öğrenci olarak kabul edilebilir. Özel öğrenci statüsünde ders alanlar öğrencilik haklarından yararlanamaz. Özel öğrenciler de ders ve sınavlarla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Müteakip yılda, ilgili anabilim dalı başkanlığının onayı ile Üniversitenin bir lisansüstü programına girmeyi başaran özel öğrencilerin, başardıkları dersler ilgili anabilim dalı başkanının önerisi ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile izledikleri program için geçerli sayılabilir. Ancak özel öğrenci olarak, lisansüstü program mezuniyet kredi sayısının en çok yarısı alınabilir." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan; 2011 ALES İlkbahar Kılavuzunun 1.4 maddesinde; sınav sonuçlarının yapıldığı tarihten itibaren üç yıl süreyle geçerli olduğu şeklinde düzenleme yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta; davacının 24/04/2011 tarihinde yapılan ALES'e girdiği, Fatih Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyomedikal Mühendisliği Anabilim Dalı doktora programına YDS sonuç belgesi olmadığından özel öğrenci olarak 11/09/2013 tarihinde kaydının yapıldığı, 18/09/2014 tarihinde idareye yaptığı başvuruda, 2013-2014 yılında doktora programına YDS sonuç belgesi olmadığından özel öğrenci olarak öğrenimine başladığı, YDS'de asgari puanın üzerinde bir puan aldığından özel öğrencilik durumunun asli öğrencilik durumuna dönüştürülmesi ve aldığı derslerin sayılması talebinde bulunduğu, Fatih Üniversitesi'nin öğrenci kayıt bilgilerinde doktoraya kayıt tarihinin 22/09/2014 olarak yer aldığı, 667 sayılı KHK ile Fatih Üniversitesi'nin kapatılması sonucunda öğrencilerin İstanbul Üniversitesi'ne aktarılması üzerine davalı üniversite tarafından ALES ve eşdeğeri sınavların geçerlilik süresinin 3 yıl olması nedeniyle 22/09/2014 tarihi itibariyle ALES belgesinin süresinin geçmiş olduğundan bahisle davacının asgari koşulları sağlamadığı gerekçesiyle kaydının silindiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde, özel öğrencilik statüsünün, bir yükseköğretim kurumu mezunu veya öğrencisi olup, belirli bir konuda bilgisini artırmak isteyenlere, enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının onayıyla lisansüstü derslere kabul edilme imkanını sağladığı, özel öğrenciliğin; ilgili programda doğrudan derece elde etmeye yönelik bir eğitim olmadığı, özel öğrenci statüsünde ders alanların öğrencilik haklarından yararlanamayacağı açıkça düzenlenmiştir.
Diğer taraftan; İdare Mahkemesince 27/09/2017 tarih ve 30193 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav İle Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin geçici 6. maddesi uyarınca, davacının kayda esas alınan ALES sınav belgesinin 5 yıl süre ile geçerli olduğunun kabulünün gerektiği gerekçesine yer verilmiş ise de, anılan yönetmeliğin; Devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarının öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim-öğretim planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen yapılacak atamaları kapsadığı ve geçici 6. madde uyarınca da 2012 Sonbahar ALES'ten itibaren sınavlara beş yıl süreyle geçerlilik tanındığı açıktır.
Bu durumda; davacı hakkında öğrencilik haklarından yararlanma ve ilgili programda doğrudan derece elde etme imkanı sağlamayan özel öğrencilik statüsü ile doktora programına kaydının yapılmak suretiyle mevzuatta öngörülen dışında bir yol izlendiği anlaşıldığından, tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık aksi yöndeki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine kesin olarak, 02/06/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.