Danıştay 3. Daire 2017/3483 Esas 2021/2884 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2017/3483
Karar No : 2021/2884

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Tekstil Gıda İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü

İSTEMİN KONUSU: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, ihtirazi kayıtla verilen katma değer vergisi düzeltme beyannamesi üzerine ihracat istisnası kapsamında alınan bir kısım katma değer vergisi iadelerinin, haksız iade durumuna düştüğünden bahisle tahsili amacıyla 2015 yılının Eylül ve Ekim dönemleri için re'sen salınan bir kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Mükelleflerin, beyannamelerinde bildirdikleri matrahlara veya bildirilen matrahlar üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin ihtirazi kayıt konulan kısmına karşı vergi mahkemesinde dava açabilmesine olanak bulunmakta ise de bu istemlerin yasal süresi içinde verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri kapsadığı, davacı şirketin süresinden sonra düzeltme beyannamelerini verdiğinin sabit olduğu, ilgili döneme ait katma değer vergisi düzeltme beyannamelerine konulan ihtirazi kaydın, süresinden sonra verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergiye dava açılmasına olanak sağlayan bir çekince olarak kabulüne olanak bulunmadığından tahakkukun ve dolayısıyla düzeltme beyannamelerinde beyan edilen indirilecek katma değer vergisi tutarlarının da kesinleştiği, bu nedenle vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ve hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması nedeniyle iade olunan katma değer vergisinin haksız iade edilmiş olduğunun kabulü gerekeceğinden, yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık görülmediği, her ne kadar davacı tarafından, ihtirazi kayıtla beyanda bulunulmasının ana nedeninin firmanın işlerinin olumsuz yönde etkileneceği ve söz konusu alışlar nedeniyle beyanların düzeltilmemesi halinde hakkında olumsuzluklar tespit edilen mükellefler listesine alınma kaygısından kaynaklandığı ileri sürülmüş ise de davacının bu yazıya karşı ya da özel esaslara alınması halinde bu işleme karşı veya yapılan inceleme sonucunda tarhiyat yapılması halinde bu tarhiyatlara karşı dava açma imkanı varken, düzeltme beyanı verme zorunluluğu olmadığı halde düzeltme beyannameleri verildiğinden bu iddiasına da itibar edilmediği gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusunun, usul ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarenin, faturalarını kayıtlarına aldığı … Cam Ürünleri İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi hakkında olumsuz tespitler bulunduğuna ilişkin yazısı üzerine ihtirazi kayıtla düzeltme beyannamesi verildiği, gerçek bir alıma dayalı faturalara konu katma değer vergisinin indirim konusu yapılabileceği, söz konusu mükellef hakkında olumsuz bir tespit olmayıp, fatura bedellerinin çeklerle banka kanalıyla ödendiği ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla, 2015 yılında faturalarını kayıtlarına aldığı … Cam Ürünleri İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi'nin sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler listesinde olduğunun öğrenilmesi üzerine 2015 yılının Eylül ve Ekim dönemlerine ilişkin olarak ihtirazi kayıtla düzeltme beyannameleri verilerek bu mükelleflerden olan alışlarına isabet eden katma değer vergilerinin indirim listesinden çıkartıldığı, böylece ihracat istisnası kapsamında alınan bir kısım katma değer vergisi iadelerinin haksız iade durumuna düştüğünden bahisle fazladan yapıldığı ortaya çıkan iadenin geri alınması amacıyla … tarih ve … sayılı mahiyeti bilinmeyen yazı dayanak alınarak dava konusu tarhiyatın yapıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun idari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı başlıklı 2. maddesinde, idari dava türleri sayılarak (a) bendinde iptal davası, idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan dava olarak tanımlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 20. maddesinde, verginin tarhının, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibarıyla tespit eden idari bir işlem olduğu, 134. maddesinde vergi incelemesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu belirtilmiş; 30. maddesinin 1. fıkrasında ise re'sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde, takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması olarak tanımlanmış, 135. maddesinde de vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar vergi müfettişleri, vergi müfettiş yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri olarak sayılmış, Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanların da her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisine haiz oldukları hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Beyana dayanan vergilerde asıl olan, verginin mükellef tarafından belli dönemlerde beyan edilen matrah üzerinden hesaplanması olup beyanının doğru olmadığının kanıtlanması durumunda ise noksan ödenen veya hiç ödenmeyen vergi, vergi idaresince yasada öngörülen tarh yöntemleri kullanılmak suretiyle tarh edilir.
Bu tarh yöntemlerinden birisi olup 213 sayılı Kanunun tarh ve tahakkuk usulünü düzenleyen ikinci kısmında yer alan 30'uncu maddesinin birinci fıkrasında düzenleme bulan tanımdan da anlaşılacağı üzere, vergi idaresince re'sen vergi tarh olunabilmesi için, öncelikle, re'sen takdir olunmuş bir matrah veya matrah farkının varlığı gereklidir. Başka bir anlatımla, vergi idaresince re'sen yapılan vergi tarhının hukuken geçerli olabilmesi için, bu tarhiyatın, 213 sayılı Yasanın 74'üncü maddesi uyarınca matrah takdiri yapmakla görevli bulunan takdir komisyonunca takdir olunan ya da 135'inci maddesi uyarınca vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenen inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah farkına dayandırılmış olması gerekmektedir.
Davacının ihracat istisnası kapsamında almış olduğu katma değer vergisi iadelerinin bir kısmının; ihtirazi kayıtla verdiği düzeltme beyannamelerinde beyanlarından çıkardığı indirimleri nedeniyle haksız durumuna düştüğünden bahisle fazladan yapıldığı ortaya çıkan iadenin geri alınması amacıyla … tarih ve … sayılı mahiyeti bilinmeyen yazı dayanak alınarak salınan vergi ziyaı cezalı katma değer vergisine ilişkin uyuşmazlıkta, davacı nezdinde herhangi bir vergi incelemesi yapılmadığı gibi takdir komisyonu kararı da bulunmadan re'sen vergi tarhı yoluna gidildiği görülmektedir.
Takdir komisyonunca takdir olunan veya vergi inceleme raporuyla belirlenmiş bir matrah ya da matrah farkına dayanmaksızın, davacı adına mahiyeti bilinmeyen söz konusu yazıya dayanılarak yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığından, davayı bu husus gözetilmeksizin yazılı gerekçeyle reddederek sonuçlandıran Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen istinaf başvurusunun reddine dair Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilgili Vergi Dava Dairesine gönderilmesine,
4.Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 03/06/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.