Mahkemesi : ...Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı feri müdahil Kurum vekili ile davalı Muris ... mirasçısı ... tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
...Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesince verilen kararın, feri müdahil Kurum vekili ile davalı Muris ... mirasçısı ..., ..., ..., ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili; davacının, yemekçilik işinde mutfak elemanı olarak çalıştığını, ...deki ilk çalışmasını da, davalılardan ..."e ait davalı ... Kafeteryada olduğunu, 1987 yılının Eylül ayında başladığını, bu çalışmasının aralıksız ve kesintisiz olarak Mayıs 1992 tarihine devam ettiğini, hem işe giriş tarihinin geç bildirildiğini hem de çalışma sürelerine ait primlerin yatırılmadığını, Aralık 1992 tarihinden Şubat 1994 tarihine kadar ..."a ait olan ... Restoran"ta çalıştığını ve bu çalışmasının da iş yeri devri şeklirnde yapıldığını aynı adreste kesintisiz ve aralıksız devam ettiğini, hem işe giriş tarihinin geç bildirildiğini hem de çalışma sürelirine ait primlerin yatırılmadığını, ... Restorandaki çalışmasının da diğer çalışması gibi aralıksız ve kesintisiz olmasına karşın geç ve eksik gösterildiğini, devalılardan ... Üretim San. Tic. Ltd Şti."ne devredilen şirkette çalışmaya baladığını ve iş yeri kapanıncaya kadar buradaki çalışmasına devam etmesine karşın, davalı ... Üretim San. Tic. Ltd. Şti. tarafından, sigorta başlangıcının geç gösterildiğini ve primlerin eksik yatırıldığını, çalışması esnasında işverenler tarafından sigortalı yapıldığını ve sigorta primlerinni ödendiğini sandığını, emeklilik işlemleri ile ilgili olarak SSK"na müracaat ettiğini, emeklilik süresinin dolmadığının kendisine bildirildiğini, çalıştığı işyeri aynı olup aynı aralarında organik bağ bulunduğunu, bu durumun davacının maddi kayba uğramasına neden olduğu gibi emeklilik işlemlerinin de gecikmesine sebep olduğunu iddia edip davacının, davalılardan ... Kafeteryada Eylül 1987 yılında sigortalı olarak çalışmaya başladığı ve bu çalışmasının işyerinin devirle kapanması tarihi olan Mayıs 1992 tarihine kadar devam ettiğinin, davalılardan ..."a ait olan ... Restoranttaki çalışmasının Aralık 1992 tarihinde başlayıp Şubat 1994 tarihine kadar devam ettiğinin, davalılardan ... Üretim San. Tic. Ltd. Şti."nde ise Şubat 1994 tarihinden, bu işyerinin kapandığı Mart 1996 tarihine kadar çalıştığının tespiti ile bu çalışmasının kesintisiz ve aralıksız devam ettiğinin tespitine, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... Yemek Üretim San. Tic. Ltd. Şti. yetkilisi ve tasfiye memuru ... cevap dilekçesinde özetle; davacının talebi için zamanaşımı süresinin dolduğunu, Mersin"de olduğu süre içerisinde hiçbir zaman ... Restaurant isimli bir işyerini çalıştırmadığını, husumet itirazında bulunduğunu, davacının şahsına ait bir işyerinde çalışmadığını, davacının iddia ettiği gibi ... Yemek Üretim San. Tic. Ltd. Şti."de sorumlu müdür olarak görev yaptığını, bu şirketin 1994 yılında fesih edildiğini, böyle bir şirketin bulunmadığını, ... Yemek Üretim San. Tic. Ltd. Şti."nin hukuki ihtilaflarından dolayı sorumlu tutulmasının mümkün olmadığını savunup davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Fer"i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; Kurumun davalı taraf olarak değil feri müdahil konumuna alınmasını, davalılar arasında feri veya zorunlu dava arkadaşlığı bulunmadığından davanın her bir işveren yönünden ayrılması gerektiğini, hak düşürücü sürenin geçtiğini, diğer davalılardan ... Kafeterya ..."e ait işyerinde Eylül 1987-Mayıs 1992, ..."a ait işyerinde aralık 1992-Şubat 1994 tarihleri, ... Üretim San. Tic. Ltd. Şti. İşyerinde Şubat 1994-Mart 1996 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitini talep etmiş ise de Kurumda mevcut kayıtların tetkikinden davacının çalışmasının giriş-çıkış şeklinde olup Kurum kayıtlarının fiiil duruma uygunluğunu da gösterdiğini, iddialarını kanıtlaması gerektiğini savunup davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesi; davacının hizmet tespiti davasının kısmen kabulü ile, davacının davalı ... adına tescilli işyerinde 15/11/1988 - 01/05/1992 tarihleri arasında, davalı ... Restorant adına tescilli işyerinde 01/12/1992- 01/02/1994 tarihleri arasında, davalı ... Üretim Sanayi Ticaret Limited Şirketi adına tescilli işyerinde 02/02/1994-01/03/1996 tarihleri arasında asgari ücreti ile kesintisiz olarak çalıştığının tespitine, diğer hizmetleri ile birleştirilmesine, sigortalı gösterilen kısımların dışlanmasına, fazlaya ilişkin talebin reddine, karar vermiştir.
B-BAM KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince "Davalı ... mirasçısı ..."in ve fer"i müdahil ..."nın istinaf başvurularının, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/b-1 maddesi uyarınca ayrı ayrı esastan reddine, " karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ... vekili: Hak düşürücü süreden ve esastan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozlmasını talep etti.
Davalı ... vekili; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek bozulmasını talep etmiştir.
Davalılar ... ve arkadaşları; hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddinin gerektiğini, eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, temyiz eden vekillerin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-506 sayılı Yasa"nın 79/10. (benzer 5510 sayılı Kanun m. 86/8.) maddesine göre Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Kanunda yer alan 5 yıllık süre, hak düşürücü olup mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerekir. Yönetmelikle tespit edilen belgelerin bu meyanda işe giriş bildirgesinin verilmesi durumunda hak düşürücü sürenin işlememesi, ancak iş bu belgelerin içerdiği işe başlama tarihinden sonraki dönem için söz konusudur. Yönetmelikte sayılan belgelerden birisinin verilmiş olması halinde artık hak düşürücü süreden söz edilemez.
Anılan maddenin yorumunda Yargıtay uygulamasına göre, sigortalının çalıştığı işyerinden askerlik nedeniyle ayrılıp terhisini müteakip aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi durumunda, davacıya ödenen ücretten sigorta priminin kesildiği hallerde, Kurumun denetim elemanlarınca davacının çalışmasının tespit edildiği durumlarda hak düşürücü süreden bahsedilemez. Ayrıca çalışmanın blok çalışma niteliğinde olması yani kesintisiz devam etmesi halinde hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi, mevsimlik çalışmanın bulunması ve bu çalışmanın yıllar itibariyle kesintisiz sürdüğünün kabulü halinde de çalışılmayan dönemde hizmet akdi askıda olduğundan hükme esas alınan 5 yıllık hak düşürücü sürenin başlangıcı olarak, mevsimlik çalışmanın sona erdiği yılın sonu esas alınması gerekir. Aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulu"nun 05.02.2003 gün ve 2003/10-7 E., 2//353 K.; 27.04.2011 gün ve 2011/10-52 E.-2011/221 K. sayılı ilamlarında da, benimsenmiştir.
Mahkemece; davacının hizmet tespiti davasının kısmen kabulüne, davacının davalı ... adına tescilli işyerinde 15/11/1988 - 01/05/1992 tarihleri arasında, davalı ... Restorant adına tescilli işyerinde 01/12/1992- 01/02/1994 tarihleri arasında, davalı ... Üretim Sanayi Ticaret Limited Şirketi adına tescilli işyerinde 02/02/1994-01/03/1996 tarihleri arasında asgari ücreti ile kesintisiz olarak çalıştığının tespitine, diğer hizmetleri ile birleştirilmesine, sigortalı gösterilen kısımların dışlanmasına, fazlaya ilişkin talebin reddine, karar verilmiştir.
Somut olayda; davalı işverenlere ait aynı işyerindeki bildirilen çalışmanın 15/09/1992 tarihinde başlayıp 01/03/1996 tarihinde son bulmuş olması ve giderek davanın 26/12/2014 tarihinde açılmış olması karşısında, işe giriş bildirgesi ve bildirim bulunmayan 15/11/1998-01/05/1992 tarihler arası tespite konu sürenin hak düşürücü süre kapsamında kaldığı değerlendirilerek varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu davanın reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, feri müdahil Kurum ile davalı Muris ... mirasçısı ..., ..., ..., ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen İlk Derece Mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılara iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 01/12/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.