Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2017/1388 Esas 2017/2646 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, mecburi tahkimde alacak istemine ilişkin açılmış olup; mahkemece görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddine dair verilen karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkeme kararı 20.07.2016 tarihinden sonra verilmiş ise de bu tarihten önce HUMK hükümlerine göre temyiz incelemesine konu olmuş mahkeme kararı bulunduğundan, HMK’nın geçici 3/2. madde gereğince HUMK"nın 5236 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikten önceki hükümlerinin uygulanmasına devam edileceğinden, HUMK"nın değişiklik öncesi hükümlerine göre temyiz incelemesi yapılmıştır.
Dava, mecburi tahkimde alacak istemine ilişkin açılmış olup; mahkemece verilen görevsizlik kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
“Yasalarımızda biri ihtiyari, diğeri mecburi olmak üzere iki tür tahkim öngörülmüştür. Bazı hallerde, taraflar arasında ortaya çıkan özel hukuk alanına ilişkin uyuşmazlıkların, evvelce bu konuda bir tahkim sözleşmesi yapılmamış olmasına rağmen, sıfatları belirtilen kişiler tarafından bakılması zorunlu kılınmıştır ki, buna mecburi ya da kanuni tahkim denilmektedir. Tahkimin hangi hallerde mecburi olduğu, özel kanun hükümleri ile tayin edilir; mecburi tahkime tabi iş ve davalarda, taraflar Devlet mahkemelerinde yani genel mahkemelerde dava açamazlar; kanunla gösterilen hakemlere başvurmaya, bir başka söyleyişle hakemlerde dava açmaya mecburdurlar.” (HGK 24.09.2008 Tarih, 2008/15-580 Esas, 2008/572 Karar).
Mecburi tahkim öngören bir düzenleme olan; 3533 Sayılı Umumi Mülhak ve Hususi Bütçelerle İdare Edilen Daireler ve Belediyelerle Sermayesinin Tamamı Devlete veya Belediye veya Hususi İdarelere Aid Daire ve Müesseseler Arasındaki İhtilafların Tahkim Yoluyla Halli Hakkında Kanun’un 4. maddesine göre; katma bütçe ile idare edilen daireler, belediyeler, özel bütçe ile idare olunan veya sermayesinin tamamı devlet, belediye veya özel idarelere ait olan daire ve müesseselerin veya bu daire ve müesseselerden biriyle ikinci maddede yazılı dairelerden biri arasında çıkan uyuşmazlıklar, bulunduğu yerin ve taşınmaza ilişkin uyuşmazlıklarda, taşınmazın aynına yönelik olanlar hariç olmak üzere o taşınmazın
bulunduğu yerin ve taraflar değişik yerlerde bulunuyorlarsa davalı durumunda olan daire veya müessesenin ve davalılar birden çok olduğu takdirde bunlardan birinin bulunduğu yerin yüksek dereceli hukuk mahkemesi başkanı veya hakimi tarafından hakem sıfatıyla çözümlenir.
İhtiyari tahkime ilişkin hükümler ise 6100 sayılı HMK 11. kısımda (407 ve devamı maddeler) yer almaktadır. Öncesinde yürürlükte olan mülga, 1086 sayılı HUMK’da ise tahkim 516 ve devamı maddelerde düzenlenmiştir. HMK’da yer alan tahkime ilişkin hükümlerin uygulanma alanı 407. maddede düzenlenmiş olup buna göre HMK’da yer alan tahkime ilişkin hükümler, 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun tanımladığı anlamda yabancılık unsuru içermeyen ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği uyuşmazlıklar hakkında uygulanır. HMK 407 ve devamı maddelerdeki bu hükümler ihtiyari tahkime ilişkindir.
Mecburi tahkim yönünden ise düzenlendiği kanunun ilgili hükümleri uygulanacaktır. Bu nedenle HMK 410. maddedeki düzenleme ihtiyari tahkimle ilgili olup 3533 sayılı Kanun"da düzenlenen mecburi tahkim yönünden uygulanacak bir kural değildir. Ayrıca özel kanun niteliğindeki 3533 sayılı Kanun’da bir değişiklik yapılmamış iken, genel kanun niteliğindeki HMK ile özel kanun hükümlerinin zımni olarak değiştirilmiş olması da söz konusu değildir. Çünkü açıkça düzenlenmedikçe genel kanun ile özel kanundaki düzenlememenin zımni olarak değiştirildiğinden de söz edilemez. Bu nedenle 3533 sayılı Kanun 4. madde gereğince kapsamına giren işlerde uyuşmazlığın kıdemli asliye hukuk mahkemesi hakimi tarafından incelenerek itirazı kabil bir karar verilmesi gerekir.
Yukarıda yapılan açıklama ve sözü edilen kurallarla birlikte somut olay değerlendirildiğinde; 3533 sayılı Yasa gereğince kıdemli asliye hukuk mahkemesi hakimi tarafından işin esasının incelenip uyuşmazlığın sonuçlandırılarak itirazı kabil bir karar verilmesi gerekirken görevsizlik kararı verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 20.06.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.