Danıştay 10. Daire 2016/1283 Esas 2021/3042 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/1283
Karar No : 2021/3042

DAVACI : ...

DAVALI : … Bakanlığı
(Mülga Gıda, … Bakanlığı)

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN_KONUSU : Davacının, kurbanlık hayvanının sığır tüberkülozu olduğunun kesimi sırasında tespit edildiğinden bahisle uğradığı zararın tazmini talebiyle 30/11/2015 tarihinde yaptığı başvurusunun reddine ilişkin 25/12/2015 tarih ve 40653 sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan, 06/03/2013 tarih ve 28579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hayvan Hastalıklarında Tazminat Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 1. fıkrasının "c" bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI :
Davacı tarafından, tazminata konu kurbanlık hayvanın Rize Belediyesi kurban satış yerinden alındığı, kendi mülkü olan yerde kurban komisyonu kararlarına uygun olarak kesildiği, 5996 sayılı Kanun'da hastalığın tespiti dışında bir sınırlama getirilmediği, mezbahalar dışında kesilen hayvanların kapsam dışından bırakılmasının köylerde yaşayan kişiler için eşitsizlik doğurduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idarece, 5996 sayılı Kanun'da tazminat için veteriner kontrolünde kesim şartı yer aldığı, dava konusu düzenlemenin mezbahalarda kesimi teşvik için getirildiği, tüberküloz hastalığının insan ve hayvan sağlığı bakımından ciddi sonuçları olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava; davacının, kurbanlık hayvanının sığır tüberkülozu olduğunun kesimi sırasında tespit edildiğinden bahisle uğradığı zararın tazmini talebiyle 30/11/2015 tarihinde yaptığı başvurusunun reddine ilişkin 25/12/2015 tarihli işlemin ve bu işlemin dayanağı olan ve 6/3/2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvan Hastalıklarında Tazminat Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 1. fıkrasının "c" bendinin iptali istemiyle açılmıştır.

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun ''Hayvan hastalık tazminatı'' başlıklı 5 inci maddesinde, ''(1) Hayvanlarda herhangi bir tazminatlı hastalık tespit edilmesi sonucu resmî veteriner hekim veya yetkilendirilmiş veteriner hekim gözetiminde mecburî kesime tâbi tutulan veya itlaf edilen hayvanlar ile mezbahalarda tespit edilen tazminatlı hastalık nedeniyle imha edilen hayvanların bedelleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranlarda, hastalık nedeniyle imha edilen hayvansal ürünlerin, yem, madde ve malzemelerin bedelleri ile imha, nakliye ve dezenfeksiyon masrafları Bakanlık tarafından sahiplerine tazminat olarak ödenir. Bakanlık her yıl, bütçe imkânları, hastalıklarla ilgili bilimsel veriler ile eradikasyon ve kontrol programlarına göre, tazminatlı hastalıklardan hangilerine tazminat ödemesi yapacağını, ödeme yapılacak yerleri ve uygulama zamanını belirler.
(2) İhbarı mecburî bir hastalığa karşı koruma sağlamak amacıyla, resmî veteriner hekim veya sorumluluğundaki yardımcı sağlık personeli ile yetkilendirilmiş veteriner hekim tarafından yapılan aşı ve serum uygulaması nedeniyle öldüğü resmî veteriner hekim raporu ile tespit edilen hayvanların bedelleri hayvan sahiplerine tazminat olarak ödenir.
(3) Sahipleri tarafından hasta oldukları Bakanlıkça belirlenen usullere göre bildirilmeyen veya hasta olduğu bilinerek satın alındığı tespit edilen hayvanlar, Bakanlıkça belirlenen belgeler bulunmaksızın nakledilen hayvanlar, Bakanlıkça uygulanması istenen test, tedavi ve aşıları yaptırılmayan hayvanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarına ait hayvanlar için tazminat ödenmez.
(4) Tazminatlar, işletmenin bulunduğu mahallin rayiç bedelleri dikkate alınarak yerel kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenir. Yerel kıymet takdir komisyonu, bir Bakanlık temsilcisi, mahallin mülkî idare amirinin belirlediği bir üye ile hayvan sahibinin konuyla ilgili sivil toplum kuruluşları temsilcileri arasından seçeceği bir üye olmak üzere üç kişiden oluşur.
(5) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Tazminatların ödenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde Maliye Bakanlığının görüşü alınır.'' hükmü yer almıştır.
Hayvan hastalıklarıyla mücadele kapsamında, 25/11/2011 tarihli ve 2011/2489 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tazminatlı Hayvan Hastalıkları ve Tazminat Oranlarına Dair Yönetmelik’te yer alan hayvan hastalıklarından hangilerine tazminat ödeneceğini, ödeme yapılacak yeri ve uygulama zamanını belirlemek amacıyla 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 5 inci maddesine dayanılarak hazırlanan ve 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hayvan Hastalıklarında Tazminat Yönetmeliği'nin ''Tazminat verilecek hastalıklar'' başlıklı 5. maddesinin "c" bendinde, mezbahada ya da Kurban Bayramı süresince Kurban Hizmetleri Komisyonu tarafından kurbanlık hayvanlar için belirlenen kesim yerlerinde sığır tüberkülozu hastalığının varlığı tespit edilen sığır karkaslarının takdir edilecek kıymetlerinin dörtte üçünün ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının 23.9.2015 tarihinde özel mülkünde kestiği kurbanlık sığırın organlarında sağlıksız bir görüntü tespit edilmesi nedeniyle nöbetçi veteriner hekim çağrıldığı, sığır tüberkülozu olduğu belirlenen hayvanın sakatatları, kemik ve etlerinin kireçlenmek suretiyle gömme işlemine tabi tutulduğu, davacının söz konusu hayvanın değeri üzerinden kendisine tazminat ödenmesi talebiyle yaptığı başvurusunun; hayvanın Kurban Hizmetleri Komisyonu tarafından kurbanlık hayvanlar için belirlenen kesim yerlerinde kesilmemesi nedeniyle tarafına ödeme yapılamayacağı belirtilmek suretiyle dava konusu işlemle reddedildiği anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, kurban bayramlarında giriş ve çıkışın kontrol altında olduğu mezbahanelerde veya komisyonca belirlenen kesim yerlerinde kesim yapılması hastalıkların bulaşma ve yayılma olasılığını azaltma, insan ve hayvan sağlığını koruma açısından önem arzetmekte olup; kesimlerin bu alanlarda yapılması teşvik edilerek kontrol ve müdehalenin hızlı ve etkili yapılması amacını taşıdığı anlaşılan dava konusu düzenlemede üst normlara ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir.
Bu durumda, davacının özel mülkünde kestiği kurbanlık hayvanda sığır tüberkülozu hastalığı tespit edilmiş ise de; kesimin mezbahanede veya komisyonca belirlenen kesim yerlerinde yapılmaması nedeniyle hayvan bedelinin ödenemeyeceği yolunda tesis edilen dava konusu işlemde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, 15/04/2016 tarihli ara kararına cevabın geldiği ve dosyanın tekemmül ettiği görülerek, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, davacının, kurbanlık hayvanının sığır tüberkülozu olduğunun kesimi sırasında tespit edildiğinden bahisle uğradığı zararın tazmini talebiyle 30/11/2015 tarihinde yaptığı başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan, 06/03/2013 tarih ve 28579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hayvan Hastalıklarında Tazminat Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 1. fıkrasının "c" bendinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle ''Hayvan hastalık tazminatı'' başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, ''Hayvanlarda herhangi bir tazminatlı hastalık tespit edilmesi sonucu resmî veteriner hekim veya yetkilendirilmiş veteriner hekim gözetiminde mecburî kesime tâbi tutulan veya itlaf edilen hayvanlar ile mezbahalarda tespit edilen tazminatlı hastalık nedeniyle imha edilen hayvanların bedelleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranlarda, hastalık nedeniyle imha edilen hayvansal ürünlerin, yem, madde ve malzemelerin bedelleri ile imha, nakliye ve dezenfeksiyon masrafları Bakanlık tarafından sahiplerine tazminat olarak ödenir. Bakanlık her yıl, bütçe imkânları, hastalıklarla ilgili bilimsel veriler ile eradikasyon ve kontrol programlarına göre, tazminatlı hastalıklardan hangilerine tazminat ödemesi yapacağını, ödeme yapılacak yerleri ve uygulama zamanını belirler." hükmü yer almıştır.
Hayvan hastalıklarıyla mücadele kapsamında, 25/11/2011 tarih ve 2011/2489 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tazminatlı Hayvan Hastalıkları ve Tazminat Oranlarına Dair Yönetmelik’te yer alan hayvan hastalıklarından hangilerine tazminat ödeneceğini, ödeme yapılacak yeri ve uygulama zamanını belirlemek amacıyla 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 5. maddesine dayanılarak hazırlanan ve 06/03/2013 tarih ve 28579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hayvan Hastalıklarında Tazminat Yönetmeliği'nin ''Tazminat verilecek hastalıklar'' başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, mezbahada ya da Kurban Bayramı süresince Kurban Hizmetleri Komisyonu tarafından kurbanlık hayvanlar için belirlenen kesim yerlerinde sığır tüberkülozu hastalığının varlığı tespit edilen sığır karkaslarının takdir edilecek kıymetlerinin dörtte üçünün ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun yukarıda yer verilen 5. maddesinin 1. fıkrasında, tazminatlı hastalık nedeniyle imha edilen hayvanların bedellerinin ödenmesi için, hayvanların resmî veteriner hekim veya yetkilendirilmiş veteriner hekim gözetiminde mecburî kesime tâbi tutulması veya itlaf edilmesi ile mezbahalarda ve belirlenen kurban kesim yerlerinde tespit edilen tazminatlı hastalık nedeniyle imha edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmelik düzenlemesinde de 5996 sayılı Kanun'a uygun şekilde mezbahada kesim şartı getirildiği görüldüğünden, anılan düzenlemede üst hukuk normlarına aykırılık bulunmamıştır.
Öte yandan, hukuka uygun olduğu görülen Yönetmelik hükmü uyarınca tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemde de hukuka aykırılık bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 07/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.