Danıştay 6. Daire 2019/15136 Esas 2021/7848 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/15136
Karar No : 2021/7848

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : S.S. … Konut Yapı Kooperatifi
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı/İSTANBUL
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesi, … mahallesi, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 17.06.2016 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Kemerburgaz TEM Bağlantı Yolu Doğusu ve Kartaltepe Revizyon Nazım İmar Planı … Etabının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:…, sayılı kararda; erişim kontrollü özel yapı sitesi içerisinde özel mülkiyete ait taşınmazın ''sosyal tesis alanı'' olarak belirlenmesine yönelik olarak dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile getirilen fonksiyonun belde halkı tarafından kullanılma olanağının bulunmaması nedeniyle planlama amacının gözetildiğinden söz edilemeyeceği anlaşıldığından, dava konusu revizyon nazım imar planının uyuşmazlık konusu parsel bakımından şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; dosya içerisinde yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, planlama yapılan İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesindeki nüfus artışı ile birlikte ortaya çıkan donatı ihtiyacının karşılanması amacıyla uyuşmazlık konusu taşınmaza "sosyal tesis alanı" fonksiyonu verildiği, bu itibarla dava konusu planda parsele verilen işlev açısından şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, plan tekniğine, imar mevzuatına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşıldığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uyuşmazlık konusu parselin bulunduğu alanda siteye ait olimpik yüzme havuzları ve spor alanları olduğu, 1989 tarihinde onaylanan imar planında da burasının yüzme havuzu ve spor alanı olarak planlandığı, bu planda ki gibi kazanılmış hakları olan eski kullanım kararına geri dönülmesi gerektiği, yaklaşık 5000 kişinin kullanımında olan, özel mülkiyete tabi, erişim kontrollü site içerisinde yer alan havuz ve dinlenme alanlarının Büyükçekmece sakinlerinin kullanımına açılmasında hiçbir kamu menfaati olmadığı, davalı idarenin artan nüfus yoğunluğunun öncelikli ihtiyaçlarını karşılamak için belediyecilik ilkelerine uygun olarak müşterek mahal olarak tapuya kayıtlı olan alanları belde sakinlerine açmak yerine yeni sosyal donatı alanları ayırması gerektiği, dava konusu imar planının amaç, sebep ve konu yönünden hukuka aykırı olduğu, kooperatif hissedarlarının müşterek mülkiyetinde olan taşınmazın kamusal hiçbir faaliyette kullanılamayacağı ve kamuya herhangi bir faydasının olmayacağı, erişim kontrollü site içerisinde kalan alanın kamusal alan niteliği taşımadığı, dava konusu imar planının amaç, sebep ve konu yönünden hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu imar planında hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı kooperatif üyelerinin müşterek mülkiyetinde bulunan uyuşmazlık konusu taşınmaz, 01.11.1988 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli S.S. … Konut Yapı Kooperatifi Mevzi İmar Planında ''konut alanı'', 28.03.1996 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli Kumburgaz … Mahallesi E-5 Altı Revizyon Uygulama İmar Planında ''konut alanı fonksiyonu içerisinde site içi sosyal tesis alanı'', 24.02.2004 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli … E-5 Altı Jandarma-Mimarsinan Revizyon Nazım İmar Planında ''özel sosyal tesis alanı'', 10.12.2012 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Büyükçekmece İlçesi, Kumburgaz TEM Bağlantı Yolu Doğusu Ve Kartaltepe Nazım İmar Planında ise ''özel sosyal tesis alanı'' olarak planlanmıştır. Bu plana askı süresi içerisinde yapılan itirazların İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince incelenmesi neticesinde ise; bölgedeki fiili yapılaşmalar ve meri plan kararları dikkate alınarak 1/5000 ölçekli nazım imar planının yeniden incelenmesi ve gerekli revizyonların yapılması, ayrıca 1/5000 ölçekli nazım imar planı revize edilinceye kadar meri 1/1000 ölçekli planlar doğrultusunda uygulama yapılmasının uygun görüldüğüne ilişkin 14.06.2013 tarih ve 1293 sayılı karar alınmıştır. Bunun üzerine bölgede 3 etap (Kumburgaz, Güzelce ve Bahçelievler) halinde planlama çalışmaları yürütülmüş, dava konusu 17.06.2016 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Kemerburgaz TEM Bağlantı Yolu Doğusu ve Kartaltepe Revizyon Nazım İmar Planı … Etabında uyuşmazlık konusu taşınmaz ''sosyal tesis alanı'' olarak planlanmıştır. Bu imar planının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
14.06.2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin “İmar planı revizyonu ve ilaveleri” başlıklı 25. maddesinde, imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği veya uygulanmasının mümkün olmadığı durumlar ile üst kademe plan kararlarına uygunluğunun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi için bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak imar planlarında revizyon yapılacağı, imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde, bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak ilave imar planı yapılabileceği belirtilmiştir,
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin 5. maddesinin birinci fıkrasınıın (i) bendinde: "Sosyal altyapı alanları: Birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreatif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı, meydan, rekreasyon alanı gibi açık ve yeşil alanlara verilen genel isimdir." hükmüne, j) bendinde; ''Sosyal tesis alanı: Sosyal yaşamın niteliğini ve düzeyini artırmak amacı ile toplumun faydalanacağı kreş, kurs, yurt, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, yaşlı ve engelli bakımevi, rehabilitasyon merkezi, toplum merkezi, şefkat evleri gibi fonksiyonlarda hizmet vermek üzere ayrılan kamu veya özel mülkiyetteki alanlardır.'' hükmüne, k) bendinde: ''Teknik altyapı alanları: Kamu veya özel sektör tarafından yapılacak elektrik, petrol ve doğalgaz iletim hatları, içme ve kullanma suyu ile yer altı ve yer üstü her türlü arıtma, kanalizasyon, atık işleme tesisleri, trafo, her türlü enerji, ulaştırma, haberleşme gibi servislerin temini için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otopark kullanışlarına verilen genel isimdir.'' hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Toplum yaşamını yakından etkileyen fiziksel çevrenin sağlıklı bir yapıya kavuşturulması ve toprağın koruma ve kullanma dengesinin en rasyonel biçimde belirlenmesi için hazırlanan imar planlarının yargısal denetiminde, bu hususlara uyulup uyulmadığının, planlanan yörede taşınmazların imar planında tahsis edildikleri amaç yönünden şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygunluk açısından incelenmesi gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta, davacı kooperatif üyeleri tarafından oluşturulan site şeklindeki yapılaşmaya yönelik olarak hazırlanan ve 1988 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli mevzi imar planı tadilatında kooperatif tarafından kamu yararına ayrılan alanlar ilgili idare adına terk edilmiş, daha sonra site içerisinde ortak kullanma ve yararlanma yerleri olarak belirlenen parseller müşterek hisseli, kalan parseller ise bağımsız olarak tapuda kooperatif üyeleri adına tescil edilmiş, bu şekilde giriş ve çıkışı kontrollü olan özel bir yapı sitesi oluşturulmuştur.
Dava konusu 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı ile de bölgede yaşayan nüfusun sosyal altyapı alanlarına yönelik ihtiyacının karşılanması amacıyla söz konusu site içerisinde yer alan ve müşterek mülkiyete konu olan taşınmazlara ''sosyal altyapı alanı'', ''teknik altyapı alanı'' ve ''sosyal tesis alanı'' niteliğinde kullanım kararları getirildiği görülmüş ise de, erişimi kontrollü olan site içerisinde yer alan taşınmazlar için getirilen bu fonksiyonların belde halkı tarafından kullanılma olanağı bulunmadığından, planlanan yörede taşınmazların imar planında tahsis edildikleri amaç, yer seçimi ve konum yönünden planlama amacının gerçekleşmesinin mümkün olmadığı, bu yönüyle dava konusu planın, imar mevzuatına, planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 08/06/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.