Danıştay 13. Daire 2016/4558 Esas 2021/2108 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4558
Karar No:2021/2108

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Petrol Motorlu Araçlar İthalat İhracat İnşaat Turizm Sanayi Ticaret Ltd. Şti.

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından işletilen akaryakıt istasyonunda gizli düzenek bulunduğundan bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca 1.000.000,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; dava konusu cezanın verilmesine dayanak alınan Kanun maddesinde, bayilerin Kurul'un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamamaları durumunda öngörülen idari para cezası ''regülatif idari para cezası'' niteliğinde maktu olarak düzenlendiği, bu cezada, işletmelerin ekonomik büyüklüğü ve sınıfına ilişkin herhangi bir kademelendirme yapılmadığı, buna göre, tek pompa ile faaliyet gösteren ve idari para cezası miktarı kadar yıllık cirosu bulunmayan bir akaryakıt istasyonu ile büyük ölçekteki akaryakıt işletenler açısından yükümlülüğün ihlâli hâlinde verilecek ceza miktarı aynı olmakla birlikte, para cezasının miktarının yüksek olması göz önüne alındığında tek pompa ile faaliyet gösteren ve cirosu yüksek olmayan akaryakıt bayisi için verilen cezanın daha ağır sonuçlar doğurabildiği, diğer taraftan, bayilerin Kurul'un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamamaları durumunda maktu idari para cezası ile cezalandırılmalarının öngörülmesi nedeniyle, idari para cezası uygulanırken fiilin işleniş şekli, diğer bir ifadeyle akaryakıtın ikmalinin ne şekilde yapıldığı, failin kusur durumu başka bir ifadeyle bayinin fiili kasıtla veya taksirle işleyip işlemediği ve ikmal edilen akaryakıtın miktarı gibi hususların da dikkate alınmadığı; bu durumda, somut olayda, davacı şirketin fiilinin haksızlık içeriği, yine davacı şirketin kusur durumu, ekonomik büyüklüğü göz önüne alınmadan, ölçülü ve makul olmayan bir idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Nitekim, 03/05/2016 tarih ve 29701 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 07/04/2016 tarih ve E:2015/109, K:2016/28 sayılı kararıyla, 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, harçtan muaf olduklarından aleyhlerine harca hükmedilemeyeceği, Mahkeme kararında belirtilen Anayasa Mahkemesi iptal kararının 9 ay sonra yürürlüğe gireceği, dolayısıyla uyuşmazlığa konu Kanun hükmünün hâlen yürürlükte olduğu, ayrıca anılan iptal kararının kısmi iptal kararı olduğu, dava konusu işleme dayanak maddenin iptal edilmediği, dava konusu işlemin somut delillere dayalı olarak tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
"Kayseri Adana Karayolu ... km İncesu/KAYSERİ" adresinde akaryakıt istasyonu olarak faaliyet gösteren davacı şirkete ait istasyonda yapılan denetimler sonucunda, iş yerinde gizli düzenek bulunduğunun tespit edilmesi üzerine 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca Kurul'un … tarih ve … sayılı kararıyla davacı şirkete 1.000.000,00-TL idari para cezası verilmiş, bu cezanın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
11/04/2013 tarih ve 28615 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 6455 sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5015 sayılı Kanun'un "Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri" başlıklı 4. maddesinin 4. fıkrasına (l) bendi eklenmiş, buna göre lisans sahipleri, "Kaçak akaryakıt veya sahte ulusal marker elde etmeye, satmaya ya da herhangi bir piyasa faaliyetine konu etmeye yarayacak şekilde lisansa esas teşkil eden belgelerde belirlenenlere aykırı sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipmanı bulundurmamak" ile yükümlü tutulmuşlardır.
Ayrıca, 5015 sayılı Kanun'un fiil tarihinde yürürlükte olan "İdarî para cezaları" başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi ile aynı bendin (2) numaralı alt bendinde, Kanun'un 4. maddesinin 4. fıkrasının (I) bendinin ihlâli hâlinde sorumlulara bir milyon Türk Lirası idarî para cezası verileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mahkemece verilen kararda, her ne kadar 03/05/2016 tarih ve 29701 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 07/04/2016 tarih ve E:2015/109, K:2016/28 sayılı kararıyla, 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edildiği belirtilmiş ise de, anılan Anayasa Mahkemesi kararında bendin tamamen iptalinin söz konusu olmadığı, kararın 12. paragrafında; "... 04/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun, 23/01/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanun’un 522. maddesiyle değiştirilen 19. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin 'Aşağıdaki hallerde, sorumlulara altı yüz bin Türk Lirası idari para cezası verilir:' bölümüne ilişkin esas incelemenin 5015 sayılı Kanun’un 7. maddesinin dördüncü fıkrasının üçüncü cümlesinde yer alan '… bayi, sözleşme yaptığı yeni dağıtıcının ürünlerini pazarladığı anlaşılacak şekilde faaliyetine devam eder…' ibaresi yönünden sınırlı olarak yapılmasına, OYBİRLİĞİYLE karar" verildiği, 32. paragrafında da, kuralın, Kanun’un 7. maddesinin 4. fıkrasının üçüncü cümlesinde yer alan “… bayi, sözleşme yaptığı yeni dağıtıcının ürünlerini pazarladığı anlaşılacak şekilde faaliyetine devam eder…” ibaresi yönünden Anayasa’nın 2. maddesine aykırı olduğu belirtilerek iptaline karar verildiği anlaşıldığından, Mahkeme'nin ilgili bendin tamamen iptal edildiği yönündeki değerlendirmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinde yer alan ve bayilerin akaryakıt istasyonunda kaçak akaryakıt veya sahte ulusal marker elde etmeye, satmaya ya da herhangi bir piyasa faaliyetine konu etmeye yarayacak şekilde lisansa esas teşkil eden belgelerde belirlenenlere aykırı sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipmanı bulundurmama yükümlülüğünü ihlâl etmeleri hâlinde, fiil tarihinde 1.000.000,00-TL idarî para cezası verileceği kurala bağlanmıştır.
İncesu Cumhuriyet Başsavcılığı'nın … tarih ve …/İdr.İşl ve İsth. Ks. sayılı yazısı ile görevlendirilen bilirkişilerce düzenlenen raporda, 1. dispenserden itibaren kazıya başlandığı, 1. dispenserin kaide betonu yanında hemen toprağın 20-25 cm altında uzaktan kumandalı elektrikli 3 yollu bir valfin bulunduğu, valfe iki ayrı hortumla yakıt girişinin yapıldığı, bir hortumla da dispensere bağlandığı, netice itibarıyla, istendiğinde normal akaryakıtın istendiğinde de kaçak akaryakıtın dispensere girişini sağlayan 1. dispenser altına yerleştirilmiş gizli bir düzenek olduğunun (3 yollu uzaktan kumandalı elektrikli bir valf) açığa çıkarıldığı, bu düzeneğe bağlı, mühürlü olması gereken 4 nolu tankın mührünün kırılarak kullanılır hâle getirildiği, yine tank sahasında bulunan hortumlar ve transfer pompası kullanılarak seyyar bir depodan veya bulunamayan gizli bir tanktan kaçak akaryakıta aktarılıp buradan da dispenser aracılığı ile satıldığı kanaatine varıldığı görülmekle akaryakıt istasyonunda gizli düzenek bulundurmak suretiyle 5015 sayılı Kanun'un 4. maddesinin 4. fıkrasının (l) bendine aykırı hareket edildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, 5015 sayılı Kanun'un 4. maddesinin 4. fıkrasının (l) bendi uyarınca, kaçak akaryakıt veya sahte ulusal marker elde etmeye, satmaya ya da herhangi bir piyasa faaliyetine konu etmeye yarayacak şekilde lisansa esas teşkil eden belgelerde belirlenenlere aykırı sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipmanı bulundurma fiiline ilişkin tespit edilen aykırılıklar nedeniyle 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca tesis edilen dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında ise, hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.