MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki menfi tespit ve istirdat davasının bozmaya uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın davalılardan ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş. yönünden reddine, diğer hususlar kesinleştiğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına yönelik verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ve davalılardan ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, dava konusu çekin çalınması üzerine mahkemesinden çek hakkında ödemeden men kararı alındığını, çekin davalılardan ... Faktoring Tic. A.Ş. tarafından icra takibine konu edildiğini ve davacının haciz tehdidi altında ödeme yapmak zorunda kaldığını, ... Faktoring A.Ş."nin hırsızlık sonucu ele geçirilmiş çeki, bir mal veya hizmetin satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelere dayanarak temlik almış olsa dahi, çek keşidecisi ve muhatap banka nezdinde istihbarat yapması gerekirken bunu yapmadığını ve bu hususu bilerek çeki takibe koymuş olduğunu, davacının kendilerinden sonraki cirantalara herhangi bir borçları olmadığı gibi ... Faktoring A.Ş.’ne de herhangi bir borcu bulunmadığını iddia ederek takip alacaklısı ... Faktoring A.Ş.’ne ve diğer cirantalara da herhangi bir borcun olmadığının tespiti ile çeki elinde bulunduran faktoring şirketinden çek aslının istirdadını ve davalılardan ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş.’nin alacağın % 20"sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkûm edilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılardan ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş. vekili, davacının çekteki imzasına itiraz etmediğini, bedelsizlik def’inin, aradaki 3 tane ciranta atlanmak suretiyle davalı faktoring şirketine karşı ileri sürülemeyeceğini, davacının zararına hareket ettiğine ilişkin bir iddianın bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, faktoring şirketlerinin kendilerine getirilen çek ve senetlerin incelenmesi bakımından basiretli iş adamı gibi davranmaları gerektiği, gerektiğinde keşideciye de başvurmak suretiyle borcun teyidinin yapılmasını sağlayacak yöntemleri geliştirmesinin icap ettiği, davalı faktoring şirketinin sadece şeklen faturanın mevcudiyeti ile yetinmemesi, ilgili banka şubesi nezdinde araştırma yapması gerektiği bunları yerine getirmediği için ağır kusurlu sayıldığı, bu durumun TMK.’nun 2. maddesi ile de bağdaşmadığı bu sebeplerle, olayda, davalı faktoring şirketinin meşru hamil olarak telakki edilmesinin mümkün görülmediği, diğer davalılar ile davacı arasında herhangi bir ticari ilişki bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hükmün davalı ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş. vekilince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 2016/10538 esas ve 2017/4836 karar sayılı ve 12.06.2017 tarihli kararı ile dava konusu çeki davalı ... Faktoring şirketine ... avaliyle temlik eden cirantanın sunulan faturada alacaklı olarak görülen ... Elek. Ltd. Şti. (faktoring sözleşmesinin tarafı olan müşteri) ondan bir önceki cirantanın ise faturada borçlu olarak görünen ... olup, fatura ile çek bedelinin de uyumlu bulunduğu dosya içeriğinden anlaşılmış ve böylece dava konusu çekin 6361 sayılı Yasanın 9/2 ve yukarıda sözü edilen yönetmeliğin 8. maddesi hükmüne uygun şekilde faktoring şirketine devredilmiş olduğu görülmüştür. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı T.T.K."nun 790. maddesine göre; "cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır". Somut olayda dava konusu çekte lehtardan hamile ciro silsilenin tam olduğu, herhangi bir kopukluk bulunmadığı anlaşıldığından davalı ... Faktoring A.Ş."nin yetkili hamil olduğunun kabulü gerekir. 6102 sayılı T.T.K."nun 792. maddesine göre; "çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çek geri vermekle hükümlüdür." 6361 sayılı Yasa’nın 9/2 maddesi hükmü ve yukarıda sözü edilen yönetmeliğin 8. maddesi, faktoring şirketlerine, kambiyo senetlerine dayalı olsa bile temlike konu alacağın bir mal veya hizmet satışından doğduğunu fatura ile tevsik etme ve kambiyo senedi ile faturanın uyumlu olduğunu araştırma yükümlülüğünü yüklemiş, 6102 sayılı T.T.K."nun 790. maddesi ise ciro silsilesinde dış görünüş itibari ile kopukluk olup olmadığını inceleme yükümlülüğünü yüklemiştir. Faktoring şirketlerine bunların dışında daha fazla yükümlülük yükleyen bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Yerel mahkemenin gerekçesinde belirtildiği gibi faktoring şirketinin temlik aldığı çek ile ilgili banka nezdinde araştırma ve inceleme yükümlülüğünden söz edilemez. Somut olay bakımından 6102. sayılı T.T.K."nun 792. maddesi gereğince davalı ... Faktoring A.Ş."nin dava konusu çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu hususunda davacı tarafça yeterli ve inandırıcı delil sunulamadığından, bu davalı hakkındaki davanın reddi gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde davalı ... Faktoring A.Ş.’nin 6102 sayılı TTK."nun 792. maddesi gereğince dava konusu çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu hususunda davacı tarafça yeterli ve inandırıcı delil sunulamadığından bu davalı hakkındaki davanın reddi, 11.03.2015 tarihli karardaki diğer hususlar kesinleştiğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, hüküm davacı vekili ile davalılardan ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş. vekilince temyiz edilmiştir.
1)Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve bozmanın kapsamı dışında kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazları incelenemeyeceğine göre davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddine,
2)Davalı ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş. vekilinin temyizine gelince; mahkemece İİK.’nun 72/3 maddesi uyarınca icra dairesine yatan paranın alacaklıya ödenmemesi yönünde ihtiyatî tedbir kararı verilmiş olması ve söz konusu tedbir kararı icra müdürlüğünce uygulanmış olduğundan İİK.’nun 72/4 maddesi uyarınca davalı alacaklı ihtiyatî tedbir dolayısıyla alacağını geç almış bulunduğundan bu madde uyarınca takip konusu alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere icra-inkâr tazminatına hükmedilmesi gerekirken reddedilmesi doğru görülmemiştir.
Kabule göre de mahkeme hükmü Dairemiz bozma ilamıyla ortadan kaldırılmış olduğundan HMK."nın 297. maddesi uyarınca yeniden hüküm kurulmasının gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir. Faktoring şirketi dışındaki davalılar yönünden yeniden hüküm kurulmaması doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenle davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenle hükmün davalı ... Faktoring Finansal Hizmetleri A.Ş. yararına BOZULMASINA, peşin harçların istek halinde temyiz eden davacı ve davalılardan ... Faktoring Finansal Hizmetleri Tic. A.Ş."ye iadesine, 10.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.