MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, karar davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescili, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir.
Davacılar, mirasbırakanları ..."nun ... ada... parsel sayılı taşınmazdaki payını son eşi olan davalıların annesi ..."ye bağışladığını, ... ada ... sayılı parsel sayılı taşınmazdaki dairesini de üçüncü kişiye satıp elde ettiği parayı davalılar için kullandığını ileri sürerek... parsel sayılı taşınmaz bakımından payları oranında tapu kaydının iptali ve adlarına tesciline, mümkün olmadığı takdirde tenkisine, diğer taşınmaz bakımından ise tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
Davalılar, hak düşürücü sürenin geçtiğini, iddiaların doğru olmadığını, ... parsel sayılı taşınmazdaki binanın üst katını davalı ..."un yaptırdığını, ... parsel sayılı taşınmazdaki dairenin de satılarak bedelinin kendileri için kullanıldığı iddiasının doğru olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
... parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın reddine, diğer taşınmazla ilgili tapu iptal ve tescil isteğinin reddine, tenkis isteğinin kabulüne dair verilen karar, Dairece; “...Gerçekten de, her iki taşınmazla ilgili işlemler dikkate alındığında, olayda 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı İBK."nın uygulama yeri bulunmadığı, koşullarının varlığı halinde tenkis hükümlerinin uygulanabileceği kuşkusuz olup; ... ada ... sayılı parsel bakımından saklı payı zedeleme kastı da kanıtlanamadığından, anılan parsel hakkındaki davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur. Davacıların öteki temyiz itirazları yerinde değildir, reddine. ... ada... sayılı parsele yönelik temyiz itirazlarına gelince;... ... ada... sayılı parsel bakımından uzman bilirkişilerden yukarıdaki ilkeleri kapsar içerikte raporlar alınması ve karar günü itibariyle belirlenecek değer üzerinden tenkise karar verilmesi gerekirken, murisin ölüm tarihi itibariyle belirlenen değere faiz yürütülmek suretiyle hüküm kurulması isabetsizdir.” gerekçesiyle bozulmuş, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda mahkemece ... parsel sayılı taşınmaz için ret kararı kesinleştiğinden karar
verilmesine yer olmadığına, ... ada... parsel sayılı taşınmaz ile ilgili tapu iptali ve tescili isteğinin reddine, tenkis isteğinin kabulüne ilişkin olarak verilen karar, Dairece “... bozma kararına uyulmasına rağmen bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki, çekişmeye konu ... ada... parsel sayılı taşınmazın kök muris ... tarafından eşi ..."ye devrine dayanak resmi aktin getirtilip davalı adına kayıtlı payın tamamının mirasbırakandan geçip geçmediğinin belirlenmediği, taşınmazın mirasbırakanın ölüm tarihindeki değeri tespit edilerek bu rakam üzerinden davacıların saklı paylarına tecavüz olup olmadığı hesaplanıp bu değerler üzerinden sabit tenkis oranının saptanmadığı, öte yandan; davalıların murisi ... mirasta saklı pay sahibi olup, kendisine yapılan kazandırmadan saklı paydan fazlası ile sorumlu olacağının dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. Hâl böyle olunca; davalıların murisi ..."nin ... ada... parsel sayılı taşınmazdaki payı edinmesine dayanak tüm resmi akitler getirtilerek mirasbırakan..."un, eşi ..."ye bağışladığı, pay oranının kuşkuya yer bırakmayacak şekilde saptanması, ondan sonra bozma ilamında ve yukarıda değinilen hususlar gözetilmek suretiyle öncelikle mirasbırakanın aktif ve pasif terekesinin sağlıklı olarak tespit edilmesi, uzman bilirkişi marifetiyle sabit tenkis oranı belirlenerek çekişmeye konu taşınmazın belirlenen sabit tenkis oranında bölünüp bölünemeyeceği konusunda ilgili makamlardan bilgi alınması, bölünmesi mümkün değil ise davalı kayıt malikinden tercih hakkının sorulması ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca süratle dava konusu taşınmazın karar tarihindeki veya karar tarihine en yakın tarihteki rayice göre değerini gösterir rapor alınması ve belirlenecek bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin hüküm altına alınması gerekirken noksan soruşturma ile yetinilerek yazılı olduğu üzere karar verilmiş olması doğru değildir.” gerekçesiyle bozulmuş, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda ... parsel sayılı taşınmaz için ret kararı kesinleştiğinden karar verilmesine yer olmadığına, ... ada... parsel sayılı taşınmaz ile ilgili tapu iptali ve tescili isteğinin reddine, tenkis isteğinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacılar vekili, bilirkişi raporunda belirtilen değer üzerinden tenkise karar verilmediği gerekçesiyle hükmü temyiz etmiştir.
Mahkemece, mirasbırakanın terekesi tespit edilerek, davacıların saklı paylarının ihlal edilip edilmediğine ilişkin alınan bilirkişi raporunda davacı ...’nün tenkis alacağının 40.157,43 TL, davacılar ..., ..., ... ve ...’ın tenkis alacaklarının ise 10.289,35’er TL olduğu belirtilmiş, ne var ki, taleple bağlı kalınarak (bozma öncesi belirlenen tenkis miktarı üzerinden 03.04.2014 tarihinde davacılar tarafından tamamlanan dava değeri dahi dikkate alınmaksızın) dava dilekçesinde gösterilen miktarlar üzerinden tenkise karar verilmiştir.
Bilindiği üzere; tenkis davalarında, dava dilekçesinde gösterilen değer tahmini ve harca esas sayılır. Bu nedenle dilekçede gösterilen değerle bağlı kalınmayacağı gibi, bu gibi durumlarda istekten çoğa karar verilmesi de mümkündür. Öyle ise davacının dava dilekçesinde gösterdiği tahmini değeri mahkemece göz önünde tutulmayarak, keşif sonucu tespit edeceği değer üzerinden saklı payların hesap edilmesi gerekmektedir. Böylece belirlenen saklı pay tutarı üzerinden alınacak harcın mahkeme tarafından tespiti ile harç noksanı varsa Harçlar Kanunu 30. maddesi uyarınca ikmal ettirmek üzere davacı tarafa süre verilmesi gerekmektedir.
Harçlar Kanununun 30.maddesi, noksan tespit edilen değer üzerinden harcın ödenmesi halini düzenlemektedir. Buna göre: “Muhakeme sırasında tesbit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 409 uncu maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması, noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.”
Hal böyle olunca, mahkemece bilirkişiden ek rapor aldırılarak davalılara kazandırılan taşınmazın karar tarihindeki veya karar tarihine en yakın tarihteki rayice göre değeri tespit ettirilip, sabit tenkis oranı ile çarpılarak tenkisi gereken bedel üzerinden yukarıda anılan yasal düzenleme uyarınca eksik harcı ikmal etmek üzere davacılara süre verilmesi, verilen süre içinde harcın ikmal edilmesi halinde, bu değer üzerinden davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere hüküm tesisi doğru değildir.
Davacılar vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 06.07.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.