Danıştay 10. Daire 2019/11780 Esas 2021/3222 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/11780
Karar No : 2021/3222

DAVACI : … Derneği
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı / …
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri Av. …
Hukuk Müşaviri Av. ...

DAVANIN_KONUSU : 11/03/2009 tarih ve 27166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; 5. maddesi ile değiştirilen asıl Yönetmeliğin 19. maddesinin 1. fıkrasının ve 2. fıkrasının (b) bendinin, 8. maddesi ile değiştirilen 28. maddesinin 3. ve 6. fıkralarının, 14. maddesi ile Yönetmeliğe eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinin ve Yönetmeliğin eki Ek-1'in 5. sırasının iptali istenilmiştir.

DAVACININ_İDDİALARI : Dava konusu düzenlemelerin yasal dayanağının olmadığı, üst hukuk normlarına aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmiştir.

DAVALININ SAVUNMASI : Mevzuata uygun olarak düzenlenen dava konusu Yönetmelik hükümlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin dördüncü fıkrası gereği, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı doğrultusunda dava konusu Yönetmeliğin ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendi yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 11.3.2009 tarih ve 27166 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; 5. maddesi ile değiştirilen 19. maddenin 1. fıkrasının ve 2. fıkrası 'b' bendinin, 8. maddesi ile değiştirilen 28. maddenin 3. ve 6. fıkrasının, 14. maddesi ile Yönetmeliğe eklenen Ek Madde 5' in 1. fıkrasının (d) bendinin, Ek-1'in V. sırasının iptali istemiyle açılmıştır.
Özel Hastaneler Yönetmeliği ile etkin, verimli ve kaliteli sağlık hizmeti sunulmasını sağlamak üzere, bütün özel hastanelerin tesis, hizmet ve personel standartlarının tespit edilmesine, sınıflandırılmasına, sınıflarının değiştirilmesine, amaca uygun olarak teşkilatlandırılmasına ve bunların açılmalarına, faaliyetlerine, kapanmalarına ve denetlenmelerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesinin amaçlandığı anlaşılmakta olup, bu alanda davalı idarenin Anayasa'nın 56. maddesinin yanı sıra 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Yasası'nın 3. maddesi ile 9. maddesinin (c) bendinin açık kuralları ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK uyarınca düzenleme yapmak görev ve yetkisine sahip olduğu konusunda duraksama ve çekişme bulunmamaktadır.
Dava görülmekte iken, 23.9.2010 günlü, 27708 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik ile dava konusu edilen Yönetmelik kurallarından 19. maddenin değiştirildiği görüldüğünden, anılan maddeye ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin Dava konusu diğer maddelerine gelince;
Dava konusu Yönetmeliğin 8.maddesinin 1. fıkrasıyla değişik 28.maddenin üçüncü fıkrasının incelenmesinden;
Anılan maddede, Özel hastane bünyesindeki laboratuvarlar için ilgili mevzuata göre hastane adına ruhsatname düzenleneceği ve laboratuvarların faaliyet izin belgesine yazılacağı, Laboratuvar hizmetlerinin, 19 uncu maddenin ikinci fıkrasının (a) veya (b) bendine göre çalışan ilgili laboratuvar uzmanının sorumluluğunda yürütüleceği, Sorumlu uzmanın adı-soyadı, diploma ve uzmanlık belgesinin laboratuvar ruhsat başvurusu sırasında verileceği, hastane adına düzenlenen laboratuvar ruhsatında sorumlu uzmanın adının yer almayacağı, bu uzman adına düzenlenen EK-12'deki personel çalışma belgesinde laboratuvar sorumlusu olduğunun ayrıca belirtileceği, aynı laboratuvarda çalışan diğer uzmanlar için sadece EK-12'deki personel çalışma belgesi düzenleneceği kurallarına yer verilmiştir.
992 ve 3153 sayılı Yasalarla, laboratuvarların, ilgili uzman hekim adına ruhsatlandırılarak, bu hekim sorumluluğunda hizmet sunmasının amaçlanmış olması nedeniyle hastanede tedavi sürecinin en önemli bölümü olan laboratuvarların ilgili uzman hekim adına ruhsatlandırılmaması yönünde getirilen düzenleme bu amaca, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılık oluşturmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesi ile Yönetmeliğe eklenen Ek Madde 5' in 1. fıkrasının (d) bendine gelince:
Anılan maddenin 1/(d) bendinde; 11/3/2009 tarihine kadar ruhsatlandırılmış müstakil laboratuvarlardan hizmet alınarak hastane bünyesinde laboratuvar kurdurulabileceği öngörülmüş olup; anılan düzenleme, 11/3/2009 tarihinden sonra 992 sayılı Kanun ve 3153 sayılı Kanuna tabi olarak müstakilen açılacak ruhsatlı laboratuvarları kapsam dışı bırakmış olması nedeniyle eşitlik ilkesine aykırı olduğundan hukuka aykırı bulunmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Özel Hastanelerde Asgari Bulundurulacak Sağlık Personeli" ni düzenleyen Ek-1'in V.sırasının incelenmesi;
Özel hastanelerde bulundurulacak sağlık personelini düzenleyen Ek:1 in V nolu bölümündeki hasta kabul ve tedavi edilen uzmanlık dallarına göre en az bir uzmanın laboratuvarın sorumluluğunu aksatmayacağını yazılı olarak beyan etmek kaydıyla, mesul müdürün izniyle kısmi zamanlı çalışabilir veya laboratuvar kurdurmak suretiyle hizmet alımı durumunda hastane bünyesinde ayrıca istihdamı gerekmez ibaresinde de, özel hastanelerde kurulması zorunlu olan laboratuvarların, ilgili uzman hekim adına ruhsatlandırılarak, bu hekim sorumluluğunda hizmet sunmasının kamu yararı ve hizmetin gereği olması nedeniyle, hastane bünyesinde kurulacak laboratuvarın, asgari bir uzman personelin kadrolu çalıştırılmasını gerektireceği sonucuna varıldığından hukuka uyarlık görülmemiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 28. Maddenin iptali istenilen 6. Fıkrasına ilişkin davacı iddiaları yerinde görülmediğinden, hukuka aykırı olmadığı sonucuna varılan bu maddeye yönelik davanın reddi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle,11.3.2009 tarih ve 27166 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; 5. maddesi ile değiştirilen 19. maddenin 1. fıkrasının ve 2. fıkrası 'b' bendininn iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 8. maddesi ile değiştirilen 28. maddenin 3. fıkrasının, 14. maddesi ile Yönetmeliğe eklenen Ek Madde 5' in 1. fıkrasının (d) bendinin, Ek-1'in V. sırasının iptaline, 28. maddenin 6. fıkrasına yönelik davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 22/05/2015 tarih ve E:2013/2548, K:2015/3140 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 10/04/2019 tarihli ve E.2016/984; K:2019/1619 sayılı kararıyla kısmen onanıp kısmen bozulması üzerine, bozulan kısım hakkında tetkik hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dava, 11/03/2009 tarih ve 27166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; 5. maddesi ile değiştirilen asıl Yönetmeliğin 19. maddesinin 1. fıkrasının ve 2. fıkrasının (b) bendinin, 8. maddesi ile değiştirilen 28. maddesinin 3. ve 6. fıkralarının, 14. maddesi ile Yönetmeliğe eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinin ve Yönetmeliğin eki Ek-1'in 5. sırasının iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 22/05/2015 tarih ve E:2013/2548, K:2015/3140 sayılı kararı ile; dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesi ile esas Yönetmeliğe eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinin, Ek-1'in 5. sırasının, 5. maddesi ile değiştirilen 19. maddenin 2. fıkrası (b) bendinin iptaline; 19. maddenin 1. fıkrası ve Yönetmeliğin 8. maddesi ile değiştirilen 28. maddenin 3. ve 6. fıkraları yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraflarca temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 10/04/2019 tarihli ve E.2016/984; K:2019/1619 sayılı kararı ile; Daire kararının dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesi ile esas Yönetmeliğe eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına, diğer kısımlarının onanmasına karar verilmiştir.
Anılan karara karşı karar düzeltme isteminde bulunulmamıştır.
Buna göre, dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesi ile esas Yönetmeliğe eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendi yönünden Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı üzerine yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava daireleri kararlarına karşı Danıştay'da temyiz yoluna başvurulabileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında da idare mahkemelerinin bozmaya uymayarak eski kararında ısrar edebileceği ancak Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmış; böylece Danıştay dava dairelerine, ilk derece mahkemesi olarak verdikleri kararların temyizen bozulması halinde ısrar olanağı tanınmamıştır.
2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu'nun 16. maddesinde; "Her hususi hastanede yatak sayısına uygun şekilde seririyat laboratuvarı ve arıtma etüvü, verem sanatoryumlarında her türlü teşhis yapılacak kuvvette bir röntgen cihazı, cerrahi ve doğum ameliyelerini yapan hastanelerde muntazam ameliyathaneler bulunur. Bu tesisat bulunmayan hastaneler hasta alamazlar...“ kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan Özel Hastaneler Tüzüğü'nün "Ameliyathane, laboratuvar vb. hizmet yerleri" başlıklı 25. maddesinde; "Özel hastanelerde uzmanlık dallarının gereğine göre, yeterli sayıda ameliyathane, kroner bakım, uyandırma, ağrı, doğum, alçı, endoskopi odaları, laboratuvar vb. zorunlu hizmet yerleri ile hastanenin yatak sayısına ve işlevine uygun güç ve nitelikte en az 100 mA'lik bir röntgen aygıtının yer aldığı röntgen laboratuvarı bulunacaktır…." hükmü yer almaktadır.
Belirtilen yasal düzenleme ile her özel hastanede yatak sayısına uygun şekilde klinik laboratuvarı bulunması zorunluluğu getirilmiştir. Yasada, bulunması gereken laboratuvarlar hususunda bir belirleme yapılmamış, bu konudaki boşluk ise Tüzük ile tamamlanmış ve özel hastanelerde uzmanlık dallarının gereğine göre yeterli sayıda laboratuvar bulunması gerektiği kurala bağlanmıştır.
992 sayılı Seriri Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli Teamüller Aranılan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları Kanunu'nun 1. maddesinde; muayyen ücret mukabilinde veya meccanen seriri taharriyat ve tahlilat yapılan veya masli teamüller aranılan umuma mahsus bakteriyoloji ve kimya laboratuvarların, yapılacak tahlilat ve taharriyatın cinsine göre ihtisas vesikasına malik ve Türkiye'de icrayı sanata mezun tabip, baytar, eczacı veya kimyagerler tarafından Sıhhiye ve Muaveneti İçtimaiye Vekaletinin müsaadesi istihsal edilmek suretiyle açılacağı, 2. maddesinde de; laboratuvar açacak her mütehassısın bu maddede belirtilen belgelerle birlikte mahalli sıhhiye ve muaveneti içtimaiye müdiriyetine başvuracağı hükme bağlanmıştır.
3153 sayılı Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; münhasıran röntgen şuaı vasıtası ile teşhis veya hem teşhis ve hem tedavi yahut radiyom veya radiyum emanasiyonu yahut radiyum mürekkebatile veya her türlü elektrik aletleri ile tedavi yapmak için müessese açmanın Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin iznine bağlı olduğu, 2. maddesinde ise; birinci maddede adı geçen müesseselerin yalnız ihtisas vesikası almış tabipler tarafından açılabileceği öngörülmüştür.
Özel Hastaneler Yönetmeliğinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 15/02/2008 tarih ve 26788 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değişik 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde, genel hastanelerin, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarının gerektirdiği klinikler, yoğun bakım üniteleri ile radyoloji, biyokimya veya mikrobiyoloji laboratuvarlarını bünyesinde bulundurmak zorunda oldukları, 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde, dal hastanelerinin, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarının gerektirdiği klinikleri, üniteleri ve laboratuvarlarını bünyesinde bulundurmak zorunda oldukları, 28. maddesinin; (a) bendinde, ağız ve diş sağlığı ve göz hastalıkları dal hastaneleri haricindeki özel hastanelerde, bir adet seyyar röntgen cihazı bulunacağı ve en az 500 mA gücünde röntgen cihazının bulunduğu bir radyoloji laboratuarı kurulmasının zorunlu olduğu, (b) bendinde, genel hastanelerde uzmanlık dallarına göre biyokimya veya mikrobiyoloji laboratuvarı veyahut her ikisinin de bulunmasının zorunlu olduğu, ağız ve diş sağlığı ve göz hastalıkları dal hastaneleri haricindeki özel hastanelerde de, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarının gerektirdiği biyokimya ve/veya mikrobiyoloji laboratuvarının bulunmasının zorunlu olduğu, (c) bendinde, özel hastanelerin, hizmet vereceği uzmanlık alanının gerektirdiği hematoloji veya genetik laboratuvarlarını kurabileceği, (d) bendinde, özel hastanelerin, hizmet vereceği uzmanlık alanının gerektirdiği patoloji laboratuvarını kurabileceği kurala bağlanmıştır.
Anılan maddenin 11/03/2009 tarih ve 27166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değişik 6. fıkrasında, özel hastanelerin bünyesinde bulunması zorunlu laboratuvarların dışında olan ve faaliyet gösterilen uzmanlık dalları için gerekli bulunan laboratuvar ve radyoloji hizmetlerinin hizmet satın alma yoluyla, müstakilen faaliyet göstermek üzere ilgili mevzuat uyarınca ruhsatlandırılan veya diğer özel hastaneler bünyesinde ruhsatlı olan veyahut kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde kurulan laboratuvarlardan karşılanabileceği, ek 5. maddesinin birinci fıkrasında, kalite ve verimliliği artırmak amacıyla Bakanlıkça, ek 4. maddedeki planlamadan istisna olarak ruhsatlı hastanelere aşağıdaki hususlarda izin verilebileceği belirtilmiş, dava konusu düzenlemenin yer aldığı, (d) bendinde, "11/3/2009 tarihine kadar ruhsatlandırılmış müstakil laboratuvarlardan hizmet alınarak hastane bünyesinde laboratuvar kurdurulabilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesi ile esas Yönetmeliğe eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendi yönünden;
Mevzuatın yukarıda aktarılan bu hükümlerinden, özel hastane türü olan "Genel Hastanelerin" Yönetmeliğin 6. maddesinde belirtilen laboratuvarları, dal hastanelerinin ise hangi uzmanlık dalı ya da dallarıyla ilgili hastaları kabul edip, tedavi ediyorsa hizmet sunduğu o uzmanlık dalı/dallarının gerektirdiği laboratuvarları bünyesinde kurdurup kadrolu çalıştırılacak uzman adına ruhsatlandırmasının zorunlu olduğu, bu laboratuvarlar dışında hastanede kurulması zorunlu olmayan laboratuvarların hizmetlerinin ise, dışarıdan hizmet satınalma veya dışarıda ruhsatlandırılmış müstakil laboratuvarlardan hizmet alınarak hastane bünyesinde laboratuvar kurdurulması suretiyle alınabileceği anlaşılmaktadır.
Özel Hastaneler Yönetmeliğinin ek 5. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi ile 11/03/2009 tarihine kadar ruhsatlandırılmış müstakil laboratuvarlardan hizmet alınarak hastane bünyesinde laboratuvar kurdurulabilmesine olanak sağlanmış olup, düzenlemede yer alan 11/03/2009 tarihi, düzenlemenin Resmî Gazete'de yayımlandığı tarihtir ve bu tarih itibarıyla kurulup ruhsatlandırılmış olan müstakil laboratuvarlar hak sahibi kılınmıştır.
Bu tarihe kadar ruhsatlandırılmış laboratuvarlara istisnai olarak tanınan bu hakkın düzenlemeden sonra kurulan laboratuvarlara da tanınması yolunda düzenleme yapılmasına davalı idarenin yargı kararıyla zorlanması hukuken mümkün değildir.
Ayrıca, davalı idare tarafından belirtildiği üzere, dava konusu değişiklikle getirilen 11/03/2009 şeklindeki tarih belirlemesi ile yeni kamu sağlık insan gücü kaynağının planlama dışında özel sektöre kullandırılmayarak kamu-özel dengesinin olumsuz etkilenmemesi, planlama hedeflerinden sapma yaşanmamasının sağlanması amaçlandığından, düzenlemenin bu yönden de kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu nedenle, dava konusu düzenlemede hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 11/03/2009 tarih ve 27166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 14. maddesi ile asıl Yönetmeliğe eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Sonucu itibarıyla dava kısmen ret, kısmen iptalle sonuçlandığından, davacı tarafından yapılan ve ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin takdiren yarısı olan … TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan … TL'nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, temyiz aşamasında davalı idare tarafından yapılan … TL yargılama giderinin yarısı olan … TL'nin davalı idare üzerinde bırakılmasına, … TL'nin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
3. Davanın kısmen iptalle sonuçlanan ve kesinleşen kısmı için ilk kararda davacı lehine vekalet ücreti takdir edildiğinden bu kararda davacı lehine yeniden vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
4. Davalı idare lehine ilk kararda hükmedilen vekâlet ücreti kaldırılarak, iş bu kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen … TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutar varsa kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 09/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.