MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ..., ... Köyü çalışma alanında bulunan ve yapılan kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz bölümlerinin irsen intikal ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedenine dayanarak adına tescili istemiyle dava açmıştır. Mahkemece, usule ilişkin bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümleri üzerinde, davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleşmediği kabul edilmek suretiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Keşifte dinlenen yerel bilirkişi ve davacı tanıklarından bir kısmı, çekişmeli taşınmazların öncesinde davacı tarafından ekilip biçildiğini, ancak davacının 30 yıl önce ... İlçesine göç ederek taşınmazları ..."a emanet ettiğini belirtmiş, duruşmada dinlenen davacı tanıkları taşınmazların ..."a kiraya verildiğini belirtmişler, davacı ise köydeki kan davası sebebiyle köyü terk etmek zorunda kaldığını iddia etmiştir. Bu haliyle mahalli bilirkişi ve tanık beyanları arasında çelişki oluştuğu halde, Mahkemece, söz konusu çelişki giderilmemiş, zilyetliğin iradi olarak terk edilip edilmediği ve davacının mülkiyet hakkından vazgeçmiş olup olmadığı değerlendirilmemiştir. Öte yandan, bir arazinin kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi hava fotoğrafları olduğu halde dosya içinde bulunan 1984 ve 1994 tarihli hava fotoğrafları bu konuda uzmanlıkları bulunmayan kadastro teknisyeni bilirkişilerce incelenip değerlendirilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca; sağlıklı sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, dava tarihinden en az 15-20-25 yıl öncesine ait ayrı evreye ilişkin stereoskopik hava fotoğrafları celp edilerek dosya arasına konulmalı ve ardından mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler jeodezi veya harita mühendisi bilirkişi, 3 kişilik ziraat mühendisleri kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, tescili istenen çekişmeli taşınmaz bölümlerinin hangi tarihten beri kim veya kimlerin zilyetliğinde olduğu, zilyetliğin kimden kime ve ne şekilde geçtiği, taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin kesintiye uğrayıp uğramadığı, zilyetliğin iradi olarak terk edilip edilmediği gibi, taşınmaz bölümlerinin davacı adına başkası tarafından kullanılıp kullanılmadığı, davacının asli zilyetliğinin bulunup bulunmadığı ve taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümü için aydınlatılması gereken tüm hususlar ile çekişmeli taşınmaz bölümlerinin imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş iseler, ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, gerektiğinde bilirkişi ve tanık beyanları arasındaki çelişkiler yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli; ayrıca HMK"nın 31. maddesinde düzenlenen "Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi" kapsamında, dava konusu taşınmazın zilyedi olduğunu iddia eden ve davacı aleyhine dava açtıktan sonra açmış olduğu tescil davasından feragat eden ... da tanık sıfatıyla dinlenmek suretiyle davacının taşınmaz bölümlerinde zilyet olup olmadığı, zilyetliğin asli zilyetlik mi yoksa fer"i zilyetlik mi olduğu ve ..."ın dava konusu taşınmaz bölümlerini hangi sıfatla kullandığı açıklığa kavuşturulmalı; jeodezi ya da harita mühendisi bilirkişiye hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılarak, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin imar-ihyaya tabi taşınmazlardan olduğu saptandığı takdirde imar-ihyanın tamamlandığı tarih ile tarımsal amaçlı zilyetliğin başlangıç tarihi ayrı ayrı belirlenmeli ve buna göre dava tarihine kadar 20 yıllık kazanma süresinin dolup dolmadığı hesaplanmalı; ziraat mühendisleri kurulundan, çekişmeli taşınmaz bölümleri ile çevresindeki taşınmazlar arasında ayırıcı unsur bulunup bulunmadığı, taşınmaz bölümlerinin niteliği, eğimi, toprak yapısı, bitki örtüsü itibariyle özel mülke konu olup olamayacağını belirtir şekilde taşınmaz bölümleri üzerinde varsa ağaçların yaşlarını, cinslerini ve ne suretle kullanıma konu olduklarını açıklayan, taşınmaz bölümlerinin ve çevresinin işaretlendiği, değişik yönlerden çekilmiş ve taşınmaz bölümlerini geniş açıdan gösteren fotoğrafları ile desteklenmiş, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayanılarak hüküm verilmesi isabetsiz olduğu gibi, kabule göre de; kendisini vekille temsil ettiren davalılar lehine tek vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken ayrı ayrı vekalet ücreti hükmedilmesi de isabetsiz olup temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14.09.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.