Danıştay 8. Daire 2017/7662 Esas 2021/3012 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/7662
Karar No : 2021/3012

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : Av. …
2- … Birliği
VEKİLİ : Av. …
3- … Barosu Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Barosu'na kayıtlı davacı tarafından, Baro Levhası'ndan isminin silinmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Antalya Barosu Yönetim Kurulu kararına yönelik itirazının reddine ilişkin Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının onaylanmasına dair Adalet Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı hakkında düzenlenen aciz belgesinin verilen süreler içerisinde kaldırılmadığının davacının da dava dilekçesinde belirttiği üzere açık olduğu, davacı hakkında düzenlenen ve kaldırılmayan aciz belgesinin varlığının avukatlık yapmaya engel olacak şartlar arasında yer alması ve avukatlığa kabul için Kanunun aradığı şartların sonradan kaybedildiğinin görülmesi üzerine avukatın Baro Levhasından isminin silineceği hükmü karşısında, davacının Kanunun aradığı şartlardan biri olan aciz belgesinin bulunmaması ya da aciz belgesini kaldırmış olma koşulunu kaybettiği görüldüğünden, Baro Levhası'ndan isminin silinmesi kararına yönelik itirazın reddine ilişkin davalı Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu kararı ve bu kararının onaylanmasına dair davalı Adalet Bakanlığı işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, İstinaf incelemesinin duruşmalı olarak yapılması talebi olmasına rağmen duruşma yapılmaksızın karar verilerek adil yargılanma hakkı, hukuki dinlenilme hakkı ve savunma hakkının engellendiği, yine Anayasa Mahkemesi'ne itiraz yoluyla Anayasa'ya aykırılık başvurusu yapılması talebinin dikkate alınmaksızın karar verildiği belirtilerek … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı Adalet Bakanlığı ve Türkiye Barolar Birliği tarafından, davacının 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 5/g fıkrasına göre hakkında düzenlenen aciz belgesinin verilen sürelere rağmen kaldırmadığından bahisle verilen Baro Levhasının silinmesine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğudan istemin reddi gerektiği savunulmakta olup, … Barosu Başkanlığı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
Bölge İdare Mahkemesince duruşma istemi ve Anayasaya aykırılık iddiası hakkında değerlendirme yapılmadığı iddiası yönünden temyiz isteminin incelenmesi:
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin "Adil Yargılanma Hakkı" başlıklı 6. maddesinde; herkesin, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini isteme hakkına sahip olduğu, Anayasanın 36. maddesinde de; herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olacağı güvence altına alınmıştır.
Anayasa'nın 141. maddesinin üçüncü fıkrasında; “Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.” denilerek mahkemelere kararlarını gerekçeli yazma yükümlülüğü yüklenmiştir.
Anayasanın 36. maddesinin birinci fıkrasında herkesin adil yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiş ancak gerekçeli karar hakkından açıkça söz edilmemiştir. Bununla birlikte Anayasanın 36. maddesine adil yargılanma ibaresinin eklenmesine ilişkin gerekçede, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde de güvence altına alınan adil yargılanma hakkının madde metnine dâhil edildiği vurgulanmıştır. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesinin (1) numaralı fıkrasındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkının kapsamına gerekçeli karar hakkının da dâhil olduğunu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi birçok kararında vurgulamıştır. Dolayısıyla, Anayasanın 36. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının gerekçeli karar hakkı güvencesini de kapsadığının kabul edilmesi gerekir. (Anayasa Mahkemesi, Abdullah Topçu Başvurusu, Başvuru No: 2014/8868, 19/04/2017, § 75)
Gerekçeli karar hakkı, kişilerin adil bir şekilde yargılanmalarını sağlamayı ve denetlemeyi amaçlamaktadır. Bu hak, tarafların muhakeme sırasında ileri sürdükleri iddiaların kurallara uygun biçimde incelenip incelenmediğini bilmeleri ve demokratik bir toplumda kendi adlarına verilen yargı kararlarının sebeplerini öğrenmelerinin sağlanması için de gereklidir. Mahkemelerin anılan yükümlülüğü, yargılamada ileri sürülen her türlü iddia ve savunmaya karar gerekçesinde ayrıntılı şekilde yanıt verilmesi gerektiği şeklinde anlaşılamaz. Ancak derece mahkemeleri, kendilerine sunulan tüm iddialara yanıt vermek zorunda değilse de davanın esas sorunlarının incelenmiş olduğu gerekçeli karardan anlaşılmalıdır. Bir kararda tam olarak hangi unsurların bulunması gerektiği, davanın niteliğine ve koşullarına bağlıdır. Muhakeme sırasında açık ve somut bir biçimde öne sürülen iddia ve savunmaların davanın sonucuna etkili olması, başka bir deyişle davanın sonucunu değiştirebilecek nitelikte bulunması hâlinde davayla doğrudan ilgili olan bu hususlara mahkemelerce makul bir gerekçe ile yanıt verilmesi gerekir. Aksi bir tutumla mahkemenin davanın sonucuna etkili olduğunu kabul ettiği bir husus hakkında ilgili ve yeterli bir yanıt vermemesi veya yanıt verilmesini gerektiren usule veya esasa dair iddiaların cevapsız bırakılmış olması hak ihlaline neden olabilecektir. (Anayasa Mahkemesi, Sercan Çelik Başvurusu, Başvuru No:2017/37350, 24/06/2020)
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrasında, temyiz ve istinaflarda duruşma yapılmasının tarafların istemine ve Danıştay veya ilgili bölge idare mahkemesi kararına bağlı olduğu kurala bağlanmıştır. Anılan maddeye göre, temyiz ve istinaf aşamasında taraflardan birinin isteği üzerine, duruşma yapılması mecburiyeti bulunmamakta ise de, taraflarca istemde bulunulması durumunda bu hususun karara bağlanması gerektiği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından istinaf dilekçesinde incelemenin duruşma yapılması talebine yer verildiği hâlde, Bölge İdare Mahkemesince duruşma istemi hakkında bir değerlendirme yapılmaksızın temyize konu kararın verildiği anlaşılmaktadır.
Ayrıca, istinaf dilekçesinde davacı tarafından Anayasa'ya aykırılık iddiası ve itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurulması talebine yer verilmesine rağmen bu isteme ilişkin bir değerlendirme yapılmadığı anlaşılmakta olup, gerekçeli karar hakkının ihlal edilmemesi için Anayasa'ya aykırılık itirazı ve duruşma istemi hakkında değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Öte yandan, bozma kararı üzerine Bölge İdare Mahkemesince yeniden karar verileceğinden, davacının esasa ilişkin temyiz iddialarının bu aşamada incelenmesine gerek bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. …. Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/06/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X) Antalya Barosu'na kayıtlı davacı tarafından, Baro Levhası'ndan isminin silinmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Antalya Barosu Yönetim Kurulu kararına yönelik itirazının reddine ilişkin Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının onaylanmasına dair Adalet Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, davacı tarafından, davanın reddine dair verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… kararına karşı yapılan İstinaf başvurusunda, istinaf incelemesinin duruşmalı olarak yapılması talebi olmasına rağmen duruşma yapılmaksızın ve Anayasa Mahkemesi'ne itiraz yoluyla Anayasaya aykırılık başvurusu yapılması talebi dikkate alınmaksızın karar verildiği belirtilerek … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi kararının bozulması istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrasında, temyiz ve istinaflarda duruşma yapılmasının tarafların istemine ve Danıştay veya ilgili bölge idare mahkemesi kararına bağlı olduğu kurala bağlanmıştır. Anılan maddeye göre, temyiz ve istinaf aşamasında taraflardan birinin isteği üzerine, duruşma yapılması mecburiyeti bulunmamakta olup, istinaf mahkemesine bu konuda takdir yetkisi tanınmıştır. Haliyle bu durum bozma nedeni değildir.
Öte yandan, davacının Anayasa'ya aykırılık iddiası hakkında karar verilmemiş olması tek başına bozma sebebi olmadığından, temyize konu kararın esasının incelenmesi gerektiği görüşü ile aksi yöndeki çoğunluk görüşüne katılmıyorum.