Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 2019/1700 Esas 2021/940 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/1700
Karar No : 2021/940

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Vergi Dairesi Başkanlığı
(... Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, sahibi olduğu ... plakalı minibüse ilişkin ticari minibüs satış sözleşmesinde araç ve plaka değerinin düşük gösterildiğinden bahisle takdir komisyonu kararı uyarınca 400.000,00 TL matrah farkı üzerinden re'sen tarh edilen 2010 yılının Ocak-Mart dönemine ait katma değer vergisi ile verginin bir katı tutarında kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle dava açılmıştır.
... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı:
Davacı, İstanbul Valiliği İl Emniyet Müdürlüğünün, tahdit kapsamında bulunan minibüs, ticari taksi ve dolmuş gibi araçların devir işlemlerinde ibraz edilen noter satış sözleşmelerinde satış bedellerinin gerçek değerinden düşük gösterilmiş olması nedeniyle vergi kaybı olabileceğine ilişkin yazısı üzerine, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesinin 6. bendi uyarınca takdir komisyonuna sevk edilmiş ve takdir komisyonu kararına istinaden dava konusu tarhiyat yapılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 31. maddesinin 8. fıkrasına göre, takdir komisyonu kararlarının gerekçeli olması ve belirlenen matrahın, takdir komisyonunca yapılacak inceleme ve araştırmaya dayanması gerekmektedir. Gerçek matrahın bulunmasının mümkün olmaması halinde ise gerçeğe en yakın matrahın tespiti gereklidir. Vergilendirmede vergiyi doğuran olay esas olduğundan bu hususun araştırma ve inceleme yapılarak ortaya konulması zorunlu olup takdir komisyonlarınca somut verilere dayalı olarak ve takdirin dayanakları kararda gösterilerek matrah takdiri yapılması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, kanunen araştırma ve inceleme yapmaya yetkili olan takdir komisyonunca matrahın tespitine dayanak olabilecek nitelikte araştırma yapılmadığı gibi inceleme elemanınca düzenlenmiş bir inceleme raporu da bulunmadığı anlaşılmıştır.
Dolayısıyla, matrahın hangi veriler esas alınarak belirlendiği anlaşılamadığından, takdir komisyonunun genel nitelikte soyut ve matbu ifadelerden hareket ederek matrah takdir ettiği görüldüğünden takdir komisyonu kararına dayanılarak yapılan cezalı tarhiyatta hukuka uygunluk görülmemiştir.
Mahkeme bu gerekçeyle cezalı tarhiyatı kaldırmıştır.
Davalının temyiz istemini inceleyen Danıştay Dördüncü Dairesinin 24/01/2019 tarih ve E:2016/18862, K:2019/516 sayılı kararı:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dosyaların İncelenmesi" başlıklı 20. maddesinin birinci fıkrasında, Danıştay ile İdare ve Vergi Mahkemelerinin bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri kendiliklerinden yapacakları, Mahkemelerin belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilecekleri hükmüne yer verilmiştir.
Re'sen araştırma yetkisi, hukuka uygunluk denetiminin gerektirdiği her çeşit incelemeyi kapsamaktadır. Esasen bu yetki ve görevin, davanın karara bağlanabilmesi için dava dosyasında bulunmayan ancak, tarafların iddia ve savunmalarında belirttikleri hususların doğruluğunu saptamak amacıyla olanlar da dahil olmak üzere gerekli görülen bilgi ve belgelerin edinilmesini sağlayan kanıt toplama yetki ve görevi olduğu da açıktır.
Bu durumda, takdir komisyonunca belirlenen matrahın doğruluğunun araştırılması amacıyla, tarhiyatın dayanağı satış işlemine konu minibüs ve faaliyet gösterdiği hattın gerçek değerinin ilgili meslek odalarından sorularak alınacak cevaba göre bir karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Daire, bu gerekçeyle kararı bozmuştur.
... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: sayılı ısrar kararı:
Davacı adına, takdir komisyonunca yasal inceleme ve araştırma yetkisi kullanılmaksızın , soyut ve matbu ifadelerden hareketle matrah takdir edildiği görüldüğünden dava konusu cezalı tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Nitekim Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 03/05/2018 tarih ve E:2018/76, K:2018/244 sayılı kararı da bu yöndedir.
Öte yandan, Danıştay Dördüncü Dairesinin bozma kararı ile Mahkeme tarafından tarhiyatın dayanağı satış işlemine konu minibüs ve faaliyet gösterdiği hattın gerçek değerinin ilgili meslek odalarından araştırılması gerektiği belirtilmekte ise de Anayasanın 125. maddesinin 4. fıkrasında; yargı yetkisinin, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği belirtilmekle; hattın gerçek değerini ilgili meslek odalarından araştırması gereken takdir komisyonunca, söz konusu yetki ve görev yerine getirilmeyerek hiçbir araştırma ve somut tespite dayanmaksızın matrah takdiri yapıldığından; sadece idari işlemin hukuka uygunluk denetimini yapma yetki ve görevi bulunan Mahkememizce, ilgili meslek odalarından araştırmak suretiyle matrah takdirinin yapılarak katma değer vergisi tutarının belirlenmesi halinde, verilecek olan kararın idari işlem niteliğinde olacağı da tabiidir.
Mahkeme ilk kararında yer alan gerekçeye ek olarak bu gerekçeyle ısrar etmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Takdir komisyonu kararına istinaden yapılan dava konusu tarhiyatta hukuka aykırılık olmadığı belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri usul ve hukuka uygun olan kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1-Davalının ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararına yönelik temyiz isteminin REDDİNE,
2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/06/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

X- KARŞI OY
Temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının Danıştay Döndüncü Dairesinin kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçe uyarınca bozulması gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.