Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2018/1443 Esas 2020/361 Karar Sayılı İlamı

Davacı ... Dağıtım Gıda Paz. Temz. Ltd. Şti. vek. Av. ... ile davalı ... Gıda San. İç ve Dış. Tic. Ltd. Şti. vek. Av. ... İşler arasındaki menfi tesbit davası hakkında İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nden verilen 2017/299 esas, 2017/845 karar sayılı ve 29.09.2017 tarihli hükmün davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi’nce istinaf talebinin esastan reddine yönelik kararın davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü
- KARAR -
Davacı vekili, taraflar arasında herhangi bir alacak borç ilişkisinin bulunmadığını, davalı şirketin dava dışı şirketten faturaya dayalı alacağını temlik aldığını, temlik eden dava dışı şirket ile davacı arasındaki mevcut sözleşme ilişkisi kapsamında İİK.’nun 50. maddesi ile HMK.’nun 10. maddesi uyarınca sözleşmenin akdedildiği veya ifa edileceği yerde bulunan mahkemenin yetkisinin kabul edildiğini, dava dışı şirketin merkezinin ... olduğunu, bu nedenle de davanın yetkili İzmir Mahkemesinde açıldığını ileri sürerek davalıya borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının dava açmakta hukuki yararı bulunmadığını, mahkemenin yetkili olmadığını belirterek davanın yetki ve dava şartı yokluğu nedeniyle reddini savunmuştur.
Yerel mahkemece davanın 20.03.2017 tarihinde açıldığı, takibin ise davadan önce 17.03.2017 tarihinde başlatıldığı, bu çerçevede uyuşmazlığın davalının yerleşim yeri olan ... Batı Asliye Ticaret Mahkemeleri"nde çözüme kavuşturulması gerektiği gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiş, hükmün davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine yapılan incelemede istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiş, bu karar da davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
H.M.K.’nun 353/1-a-3 maddesi gereğince, “Mahkemenin görevli ve yetkili olmasına rağmen görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermiş olması veya mahkemenin görevli ya da yetkili olmamasına rağmen davaya bakmış bulunması…” hallerinde Bölge Adliye Mahkemesi esası incelemeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye veya kendi yargı çevresi içinde uygun göreceği başka bir yer mahkemesine ya da görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar verir.
H.M.K.’nun 362/1-c maddesi gereğince, Bölge Adliye Mahkemeleri’nin “Yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için verilen kararlar ile merci tayinine ilişkin kararlar.” hakkında temyiz yoluna başvurulamaz.
H.M.K. sisteminde, yukarıda belirtilen maddelerle; ilk derece mahkemesinin görevli veya yetkili olmasına rağmen görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermesi veya görevli veya yetkili olmadığı halde işin esasına girmesi halleri ile birinci mahkemenin görevsizlik veya yetkisizlik kararının istinaf edilmeden kesinleşmesi ancak ikinci mahkemece verilen görevsizlik veya yetkisizlik kararının istinaf edilmesi halinde bu başvuru sonucu verilen veya her iki mahkemenin de görevsizlik veya yetkisizlik kararlarının istinaf edilmeden kesinleşmiş olması halinde merci tayini için verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının kesin olduğu ve temyiz edilemeyeceği düzenlenmiştir.
Ancak yargılama süreçlerinde görev ve yetki çekişmelerinde ihtimaller bunlardan ibaret değildir.
İlk derece mahkemesince verilen görevsizlik veya yetkisizlik kararının Bölge Adliye Mahkemesi’nce benimsenerek bu karara karşı başvurulan istinaf talebinin reddedilmesi halinde veya ilk derece mahkemesince verilen görevsizlik veya yetkisizlik kararına karşı başvurulan istinaf talebinin Bölge Adliye Mahkemesi’nce kabul edilerek ilk derece mahkemesinin kararı kaldırılıp ilk derece mahkemesi kararında belirtilen mahkemeden başka bir mahkemenin görevli veya başka bir yer mahkemesinin yetkili olduğuna karar verilmesi halinde; Bölge Adliye Mahkemesi’nin bu tür kararlarına karşı temyiz yoluna başvurulup başvurulamayacağı diğer bir değişle bu kararların kesin olup olmadığı hususunda H.M.K.’da bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu durumda ilk bakışta, lafzi bir engel bulunmadığı için bu kararlara karşı temyiz yolunun açık olduğu düşünülebilir ise de bu kabul H.M.K.’nun sistematiğine ve mantığına aykırı olacaktır. Zira bu sistemin mantığına göre görev ve yetki ihtilafları istinaf aşamasında kesinleşmelidir.
Bu itibarla Dairemizce bu kararların ve somut olayda temyize konu Bölge Adliye Mahkemesi kararının kesin olduğu kanaatine varılmakla temyiz talebinin bu nedenle reddine karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz isteminin REDDİNE, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 10.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.