7. Hukuk Dairesi

MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine asıl davada 06/01/2016 ve birleştirilen davalarda 29/01/2016 ve 21/12/2017 tarihlerinde verilen dilekçeler ile asıl davada önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil, birleştirilen davalarda ipoteğin fekki talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda asıl davanın kabulüne, birleştirilen davalarda dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına dair verilen 10/01/2019 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davacı vekili tarafından talep edilmiştir. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf talebinin kabulüne dair verilen kararın davacı vekili ve davalı ...A.Ş vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Asıl dava ve birleştirilen davalar önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tecil ve ipoteğin kaldırılması istemlerine ilişkindir.
Davacı ... asıl davada; 36 ada 1 parselde kayıtlı taşınmazda 1/3 payın maliki olduğunu, davalıların taşınmazdan hisse satın aldıklarını, tarafına tebliğ edilen 06/10/2015 tarih ve 16532 yevmiye nolu ihtarname ile satışları öğrendiğini, süresi içerisinde ön alım hakkını kullanmak istediğini belirterek tapu iptali ve tescil talebinde bulunmuştur.
Birleştirilen dosyada davacı ... vekili; müvekkilinin 36 ada 1 parsel sayılı taşınmazın hissedarı olduğunu, davalıların taşınmazda hisse satın aldıklarını öğrendiğini, müvekkilinin önalım hakkını kullanmak istediğini belirterek tapu iptali ve tescil talebinde bulunmuştur.
Birleştirilen dosyada ... vekili; müvekkilinin 36 ada 1 parselde kayıtlı taşınmazın hissedarı olduğunu, müvekkiline tebliğ edilen 06/10/2015 tarih ve 16532 yevmiye nolu ihtarname ile; ... ve ...tarafından bir kısım paydaşlara ait payların satın alınmış olduğunun bildirildiğini, bunun üzerine Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/6 Esas sayılı dosyasında ön alım nedeniyle tapu iptali ve tescil davası açtıklarını, İdol Tesisat ve Yapı Malz. Tic. Ltd. Şti. hissesi üzerine davalı banka tarafından 08/05/2015 tarih ve 2003 yevmiye ile birinci dereceden ipotek tesis edildiğini, diğer hissedarların önalım haklarını kullanmalarını engellemek amacıyla davalı banka lehine ipotek tesis edildiğini belirterek ipoteğin kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...; açılan davayı kabul ettiğini, 300.000,00TL bedel karşılığında hisse satın aldığını, hisse satış bedeli ile tapu masraflarının tarafına ödenmesini talep ettiğini, davanın açılmasına sebebiyet vermediğini belirterek aleyhine vekalet ücreti takdir edilmemesi gerektiğini savunmuştur.
Davalı İdol Tesisat ve Yapı Mlz. Tic. Ltd. Şti. adına şirket yetkilisi Mustafa Avcı; açılan davayı kabul ettiğini, 300.000,00TL bedel karşılığında hisse satın aldığını, hisse satış bedeli ile tapu masraflarının tarafına ödenmesini talep ettiğini, davanın açılmasına sebebiyet vermediğini belirterek aleyhine vekalet ücreti takdir edilmemesi gerektiğini savunmuştur.
İlk derece mahkemesince; davacı ..."ın birleştirilen 2016/43 Esas sayılı davası ile davacı ... vekilince davalı ... aleyhine açılan 2017/976 Esas sayılı dosyalarında davalar konusuz kaldığından her iki dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, asıl davada davacı ..."ün önalım davasının kabulü ile Samsun ili, Tekkeköy ilçesi, Tekkeköy Mahallesi 36 ada 1 parsel sayılı taşınmazda bulunan davalı ..."ya ait 24587/225792 pay ile davalı İdol Tesisat ve Yapı Malzm. Tic. Ltd. Şti"ne ait 24587/225792 payın iptali ile davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, asıl ve birleştirilen davalarda yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmıştır.
Hükme karşı, davacı vekili yargılama giderleri ve vekalet ücreti yönünden istinaf talebinde bulunmuştur.
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 11/07/2019 tarihli kararı ile; davacı vekilinin istinaf talebinin kabulüne, ilk derece mahkeme kararının düzeltilmesi suretiyle yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına, asıl davanın kabulüne, birleştirilen davaların konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına ilişkin ilk derece hükmü düzeltilerek davalıların kabulü dikkate alınarak yargılama giderlerinin davalılardan tahsili ve davacı lehine vekalet ücreti takdirine, birleştirilen ipoteğin kaldırılması davasında ise; yargılama giderlerinin davalıdan tahsiline ve davalı aleyhine nisbi vekalet ücreti takdirine karar verilmiştir.
Hükmü davacı ... vekili ve birleştirilen davada davalı ...A.Ş. vekili temyiz etmişlerdir.
1)Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve tüm dosya içeriğine göre davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2)Birleştirilen ipoteğin kaldırılması davasında davalı ...A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarına gelince;
Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir.
Önalım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Önalım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir.
Diğer taraftan, ipotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden ve bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. İpotek tesisi için rehin edilecek taşınmaz maliki ile alacaklı arasındaki anlaşmanın (rehin sözleşmesi) bulunması ve rehin sözleşmesinin Türk Medeni Kanununun 856. maddesi gereğince tapu siciline tescil edilmesi gerekir.
İpoteğin kaldırılması, ancak üzerinde ipotek tesis edilmiş olan taşınmazın kayıt maliki tarafından talep edilebilir.
Davalıların davaya konu 36 ada 1 parsel sayılı taşınmazda 1/3"er hisseyi 05/05/2015 tarihinde satın aldıkları, 08/05/2015 tarihinde de İdol Tesisat ve Yapı Mlz. Tic. Ltd. Şti. hissesi üzerinde davalı ...A.Ş. lehine ipotek tesis edildiği anlaşılmaktadır. Davacı ön alım davası sonuçlanmadan 06/01/2016 tarihinde birleştirilen dosyada ipoteğin kaldırılmasını talep etmiştir.
Ne var ki; ön alıma ilişkin davanın sonuçlanmadığı, dolayısıyla davacının henüz davalıya ait hissenin maliki olmadığı anlaşılmakla taşınmazın tapu kaydında İdol Tesisat ve Yapı Mlz. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı hisse üzerinde yer alan ipoteğin kaldırılmasını talep etmekte hukuki yararı dolayısıyla da taraf sıfatı bulunmamaktadır.
Kaldı ki; yargılama sırasında ipoteğin fekkedildiği güncel tapu kayıtlarından anlaşılmaktadır. Bu sebeple ipotek lehtarı davalı bankanın da yargılama giderleri ve vekalet ücretinden sorumlu tutulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle birleştirilen dosyada davalı ...A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile HMK 371. maddesi uyarınca Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın yatırana iadesine, HMK 373/2. maddesi gereğince dosyanın Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 27/10/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.