MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacılar tarafından, davalılar aleyhine 07.10.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 06.10.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacılar, 330 parsel sayılı taşınmazın dava dışı ... ile birlikte maliki olduklarını, taşınmazı aralarında taksim ettiklerini, kendilerine kalan kısımdan genel yola çıkmalarının mümkün olmadığını bu sebeple Hazineye ait 1257 ve 1258 parsel sayılı taşınmazlardan kendi parselleri lehine geçit tesis edilmesini talep etmiştir.
Davalı Hazine, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; davanın kabulü ile 330 parsel lehine, 302 ve 1285 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı Hazine vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı HMK’nin 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilmelidir.
Türk Medeni Kanununun 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Somut olaya gelince; davacı 330 parsel sayılı taşınmazın paydaşı olup genel kadastral yola ulaşmak için geçit hakkı talep etmiştir. Mahkemece fen bilirkişisinin 26.03.2015 tarihli raporunda kırmızı renkle gösterilen Hazineye ait 1285 ve dahili davalılara ait 302 parsel sayılı taşınmazlardan geçit tesis edilmiştir. Bilirkişi raporu ve toplanan diğer tüm delillere göre davacıların paydaşı olduğu 330 parsel yararına en ekonomik ve en kısa şekilde adı geçen davacı parselin doğu sınırından başlamak üzere, doğusunda kalan kadastral yola ulaşabilecek şekilde 329 parsel üzerinden geçit tesisinin fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesine uygun olacağı gözetilerek bir karar verilmesi gerekir. Davacıların paydaşı olduğu 330 parsel sayılı taşınmazının fen bilirkişi raporunda B ile gösterilen kısmının davacıların, A ile gösterilen diğer kısmının dava dışı paydaş tarafından kullanılması geçit tesisinde 2 farklı taşınmaz varmışcasına dikkate alınamaz. Geçit, parsel yararına kurulabileceğinden davacılar ve davadışı paydaşın kullanım şekline göre rapor düzenlenmesinin işin mahiyetine uygun olmadığı da gözetilerek davacı parsel yararına 329 parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit kurulması gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26.03.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.