Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesi


Dava, davacının kuruma bildirilmeyen hizmet sürelerinin tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı şirket vekili ve fer’i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince verilen kararın, fer’i müdahil Kurum vekili ve davalı şirket vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, davacının davalıya ait işyerinde 14.11.1992-15.03.1993 tarihleri arasında işçi olarak çalıştığını, işe giriş bildirgesinin işverence kuruma verilmesine karşın dönem bordrosu verilmediğinden kurumca ilk sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınmadığını belirterek 14.11.1992-15.03.1993 tarihleri arasındaki hizmetlerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II- CEVAP:
Davalı vekili, davacının davalı şirkete ait herhangi bir işyerinde hiçbir çalışmasının olmadığını, işe giriş bildirgesindeki imzanın davacıya ve de davalı şirket yetkilisine ait olduğunun tespiti gerektiğini, davacının iddiasını ispatla yükümlü olduğunu, tespite konu çalışma yönünden davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığını belirterek açılan davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Feri müdahil Kurum vekili, hizmet tespit davaları kamu düzenine ilişkin olduğundan çalışma olgusunun özel bir duyarlılık ile araştırılması ve yöntemince ispat edilmesi gerektiğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince “Davanın kabulü ile, davacının davalıya ait 2.010149082,13,11 sicil numaralı işyerinde 14.11.1992-15.03.1993 tarihleri arasında aralıksız çalıştığının tespitine" karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının, davalı şirkete ait herhangi bir işyerinde hiçbir çalışmasının olmadığını, iddiasını ispatla yükümlü olduğunu, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, davacı tanıklarının bir kısmının davacının sürekli hizmet akdiyle çalışmadığını, mevsimlik çalıştığını belirttiklerini, verilen kararın hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
Fer"i müdahil Kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığını, işe giriş bildirgesi verilmesinin tek başına yeterli olmadığını, kanıtlanamayan davanın reddi gerektiğini ileri sürmüştür.
B- BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi, ...Hukuk Dairesince “Davalı ile fer"i müdahil Kurumun istinaf başvurularının HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine” karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili ile feri müdahil Kurum vekili, istinaf dilekçelerindeki beyanlarını tekrarla verilen kararı temyiz etmişlerdir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Yukarıdaki yasal düzenlemeler ve açıklamalar ışığı altında somut olay değerlendirildiğinde; dosya kapsamı gözetilerek, davacının davalıya ait işyerinde çalıştığı hususu sabit olmakla birlikte; dinlenilen bordro tanıklarından ... ile ...’nun beyanlarında işyerinde çalışılan gün sayısı kadar sigorta bildirimi yapıldığı yönündeki iddiaları ile davacı ... bordro tanıkları adına davalı işyerinden yapılan bildirimlerin kısmi zamanlı olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde, davacının bu işyerindeki çalışmasının kısmi süreli mi, yoksa tam zamanlı mı olduğu netleştirilmeden hüküm kurulması hatalı olup, mahkemece öncelikle davacının davasını somutlaştırma yükümlülüğü kapsamında işverenin kim olduğu, işyerinde ne iş yaptığı, idarecilerin kim olduğu, işyerinde ücret ödemesinin ne şekilde yapıldığı davacıya sorulup açıklattırılmalı, buna göre işyerinde hangi işlerin, yılın hangi aylarında yapıldığı belirlenmeli ayrıca davacının, mevsimlere göre yaptığı işlerin tespiti ile ay ay çalışma süresi ve niteliği belirlenmeli ve tanıklar bu doğrultuda yeniden dinlenilmeli, toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile verilen karar hatalı olup, bozmayı gerektirir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, fer"i müdahil Kurum ve davalı vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi.... Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, istek halinde temyiz harcının davalı şirkete iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 25.11.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.