Mahkemesi :Ceza Dairesi
Suç : Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme, Silahlı terör örgütü kurma veya yönetme, Silahlı örgütüne üye olma
Hüküm : I-Sanık ... yönünden; 5237 sayılı TCK’nın 309/1, 3713 sayılı Kanunun 5/1. maddesi, 5237 sayılı TCK’nın 39/1, 39/2-b, 62, 53,
58/9, 63. maddesi uyarınca hükmedilen mahkumiyet
II-Sanıklar ..., ..., ... ... ..., ..., ... yönünden; 5271 sayılı CMK"nın 223/2-e uyarınca verilen beraat kararına ilişkin istinaf
başvurusunun esastan reddine


Bölge Adliye Mahkemesince verilen hüküm temyiz edilmekle;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
I-Sanık ... ve müdafinin duruşmalı inceleme talepleri yönünden;
Sanıklar hakkında ilk derece mahkemesince verilen hükmün Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Ceza Dairesince yapılan incelemede istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiş ve karar temyiz edilmiş olmakla; sanık ... ve müdafinin duruşmalı inceleme isteminin, İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesinde, silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkesi doğrultusunda, savunmaya yeterli imkanın sağlanması ve bu hakkın etkin şekilde kullandırılmış olması, temyiz denetiminde sınırsız şekilde yazılı savunmalarını kullanılabilme olanağının bulunması karşısında savunma hakkının kısıtlanması söz konusu olmadığından, 01.02.2018 tarihli ve 7079 sayılı Kanunun 94. maddesi ile değişik CMK’nın 299/1. maddesi uyarınca takdiren REDDİNE,
II-Katılan T.C. Cumhurbaşkanlığı vekilinin silahlı terör örgütüne üye olma ve silahlı terör örgütü kurma veya yönetme suçlarından kurulan karar verilmesine yer olmadığına ve beraat hükümlerine yönelik temyiz taleplerinin incelenmesinde; söz konusu suçların niteliği itibariyle doğrudan zarar görmediğinden ve bu suçlara yönelik davalar yönünden katılma hakkı bulunmadığından ve T.C. Cumhurbaşkanlığı vekilinin bu davalar yönünden hükmü temyiz yetkisi bulunmadığından temyiz istemlerinin 5271 sayılı CMK’nın 298/1. maddesi uyarınca REDDİNE,
Sanıklar hakkında silahlı terör örgütü kurma veya yönetme ve silahlı terör örgütüne üye olma suçlarından ilk derece mahkemesince kurulan karar verilmesine yer olmadığına ve beraat kararlarının bölge adliye mahkemesince esastan reddine dair karara yönelik Bölge Adliye Mahkemesi savcısının herhangi bir temyiz talebi olmadığı belirlenerek;
Temyizin reddi nedenleri bulunmadığından işin esasına geçildi;
Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, belgeler ve gerekçe içeriğine göre yapılan incelemede;
Ayrıntıları Dairenin 22.03.2019 tarih 2018/7103 Esas, 2019/1953 sayılı kararında açıklandığı üzere:
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 309. maddesinde düzenlenen Anayasayı ihlal suçunun maddi unsuru/tipik eylem, cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye elverişli vasıtalarla teşebbüs etmektir.
Suçun bu amaçla kurulmuş bir örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi, korunan amaçlara matuf fiillerin elverişliliğinin değerlendirilmesi bakımından önem taşımakta ise de, bu husus suçun unsuru değildir.
Suç, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmak, bu düzen yerine başka bir düzen getirmek veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemek amacına matuf doğrudan genel kast ile işlenebilen bir suçtur.
Suç tanımında belirtilen amaçları gerçekleştirmeye yönelik bir fiil işlenmesi hususunda iştirak iradeleri bulunan sanıklar hakkında Türk Ceza Kanununun 309. maddesinde düzenlenen Anayasayı ihlal suçu yönünden iştirakin her şeklinin uygulanması mümkündür.
Suça iştirakten söz edebilmek için amaca yönelik bir fiil işleme hususunda iştirak iradelerini ortaya koyan kişilerin hepsinin bu amaçla kurulmuş bir örgütün üyesi olması da gerekmez.
15 Temmuz 2016 günü, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Anayasal düzeninin değiştirilmesi amacıyla, Türk Silahlı Kuvvetlerine sızmış ... silahlı terör örgütü mensubu olan ve/veya bu örgütsel faaliyeti destekleyen 8.000"in üzerinde askeri personel tarafından savaş uçakları dâhil 35 uçağın, 3 geminin, 37 helikopterin, 74"ü tank olmak üzere 246 zırhlı aracın ve 4.000"e yakın hafif silahın kullanılarak; Cumhurbaşkanına suikasta teşebbüs edilmiş, TBMM ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi başta olmak üzere birçok stratejik merkez bombalanmış, Başbakanın konvoyuna silahlı saldırı gerçekleştirilmiş, kalkışmaya karşı koyan güvenlik görevlileri ile sokaklara çıkan sivillere devletin silahlı kuvvetlerine ait bu uçak, helikopter, tank ve silahlarla saldırılarak 4"ü asker, 63"ü polis ve 183"ü sivil olmak üzere toplam 250"den fazla kişi şehit edilmiş, 23"ü asker, 154"ü polis ve 2.558"i sivil olmak üzere toplam 2.735 kişi de yaralanmıştır.
Somut darbe teşebbüsü, TCK"nın 309. maddesinde sayılan amaçlara matuf zarar tehlikesi doğuran vahim eylemler vasfını aşarak, Anayasal düzeni doğrudan ortadan kaldırma neticesine yönelmiş, örgütün ülke genelindeki organik bütünlüğünden ve etkinliğinden istifade edilerek planlanıp uygulanmış, neticesi ve başarısı eş zamanlı, senkronize hareketlere bağlı hukuki anlamda tek bir fiil olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle örgütsel koordinasyon veya iştirak iradesi gereğince ve iş bölümü doğrultusunda bulundukları mahal ve konumlarına uygun, amaca hizmet eden ve katkı sunan icrai harekette bulunanların, icra aşamasına geçerek amaç suç yönünden somutlaştığında ve elverişliliğinde tartışma bulunmayan bu fiil üzerinde müşterek hâkimiyet kurdukları gözetilerek TCK"nın 37. maddesi kapsamında "doğrudan fail" olduklarının kabulünde zorunluluk vardır.
Mensup olduğu örgütle kurduğu bağ nedeniyle örgütsel faaliyet kapsamında işlenen Anayasayı ihlal suçuna ilişkin planlama, hazırlık ve icra organizasyonundan haberdar olmak suretiyle darbeye teşebbüs suçunu sevk ve idare edenler tarafından verilen emirleri/görevleri kabullenerek ülke çapındaki icra hareketleriyle illi bir değer taşıyan icra hareketlerini gerçekleştirenlerin ya da görev paylaşımı bağlamında henüz sırası gelmemiş icra hareketleri için gerekli hazırlıkları yapanların bu suç yönünden müşterek fail olarak sorumlu tutulmaları gerekmektedir.
Doğrudan kanuni tanımda öngörülen cebir ve şiddet içeren icrai hareket niteliğinde olmayan, somut zarar tehlikesinin gerçekleşmesini sağlayacak biçimde -faillerle birlikte- fiil üzerinde müşterek hâkimiyet kurmalarını temin edecek fonksiyonel bir mahiyet taşımayan, suç organizasyonu içinde bir iş bölümünün gereği olarak görevlendirilmeleri nedeniyle ika edildiği kanıtlanamayan ancak suçun icrasına başlanmasından sonra katılma iradesini açıkça ortaya koyan, zaman, nitelik ve yakın zarar tehlikesine yaptığı katkı itibariyle bütün olarak darbenin icrasını kolaylaştırmaya yönelen hareketleri gerçekleştiren sanıkların eylemlerinin, 5237 sayılı TCK’nın 309/1 ve 39/2-c maddeleri kapsamında Anayasayı ihlale teşebbüs suçuna yardım etmek suçunu oluşturacağı gözetilmeli, hukuki durumları buna göre tespit edilmelidir.
TCK"nın 309. maddesinde düzenlenen suç bir somut tehlike suçu olduğundan suçun oluşması için ayrıca bir neticenin gerçekleşmesi aranmamaktadır. Bu itibarla sanığın amaca matuf eylemi ve/veya işlediği elverişli araç suç ile suçun konusu üzerinde meydana gelen somut tehlike arasında illiyet bağının bulunması gerekli ve yeterlidir. Suça teşebbüsün kabulü için aranan elverişli vasıtalarla cebri eylemlere başlanıp başlanmadığı araştırılırken ve vasıtanın elverişliliği takdir edilirken tek tek yapılan eylemlerle amaçlanan hedefler arasında doğrudan doğruya bağ kurmak yoluna gidilemez. Ancak her halükarda ülke genelinde gerçekleştirilmek istenen amaca matuf cebri/icrai fiilin, sanığın bulunduğu mahalde/sorumluluk sahasında da doğrudan doğruya ya da araç suçlar yönünden icrasına başlanması aranmalıdır. Sanığın bu icrai fiile yine icrai bir hareketle katılması mümkün olduğu gibi garantörlük yükümlülüğünü ihmal etmek suretiyle de iştirak edebileceği görülmektedir.
Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur (1982 Anayasasının 137/2, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 24/3. maddesi). Askeri hizmete müteallik hususlarda verilen emir bir suç teşkil ederse bu suçun işlenmesinden emri veren mesuldür. Ancak amirin emrinin adli ve askeri bir suç maksadını ihtiva eden bir fiile müteallik olduğu kendisince malum ise, maduna da faili müşterek cezası verilir (1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu 41/3-B).
Fakat Anayasasının 137/3, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 24/4 ve 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu 41/3-B maddeleri, TCK"nın 30. maddesi bağlamında birlikte değerlendirildiğinde, askeri bir hizmete ilişkin olmak kaydıyla mutlak itaat kuralı gereğince konusu suç teşkil eden emrin yerine getirilmesi halinde de hukuka uygunluk nedenlerinin maddi şartlarında hata kurumunun olaysal olarak değerlendirilmesi ve şartları oluştuğunda uygulanması mümkündür.
III-Bölge Adliye ve İlk Derece Mahkemelerince sübutu kabul edilen somut olay ve bu çerçevede yukarıda yer verilen açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde;
Sanık ..."nin Erzurum 109. Topçu Alay Komutanı olduğu, 13.07.2016 tarihinde 3. Ordu Komutanlığı Harekat Kurmay Yar. Başkanı olan, Sıkıyönetim Direktifinde Erzincan Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ..."ın Ankara"ya gidip 14.07.2016 tarihinde Erzincan"a döndüğü, Erzincan İl Emniyet Müdürlüğü tarafından düzenlenen tutanağa göre sanık Kurmay Albay ..."nin adına kayıtlı ... plakalı aracı ile 14.07.2016 tarihinde 21:23"de Erzurum istikametinden Erzincan iline giriş yaptığı, 23:07"de Erzincan"dan Erzurum yoluna çıkış yaptığının tespit edildiği, sanığın alınan beyanlarında canı sıkıldığı için Erzincan"a gittiğini ve tek başına arabası ile dolaşarak gece 01:00 sularında evine vardığını, kimse ile görüşmediğini beyan ettiği, ancak tanık ..."ın soruşturma aşamasında alınan beyanlarında 14.07.2016 tarihinde sanık ..."nin 22:00-23:00 arasında lojmanına gelerek kendisi ile görüştüğünü ifade ettiği, sanık ..."nin kullanımında olan askeri makam cep telefonunun HTS kayıtlarında sanık ile ..."ın kullandığı makam cep telefonu arasında 14.07.2016 tarihinde saat 21:41, 21:52 ve 22:14"de görüşme kayıtlarının bulunduğu, sanık ..."nin alınan beyanlarında telefon görüşmesi ile ilgili olarak ..."ın annesinin sağlık durumunu sorduğunu beyan etmesine rağmen ..."ın annesinin 2013 yılında öldüğünün tespit edildiği, 18.08.2016 tarihli CD İzleme Tutanağına göre 15.07.2016 tarihinde saat 19:27"de sanık ..."nin adına kayıtlı araç ile Sarıkamış 9. Komando Tugay Komutanı olan ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ..."in oturduğu konuta giriş yaptığının tespit edildiği, sanık ile ... ..."in 19:41"e kadar lojman bahçesinde görüştüğü, 19:41"de aracın tekrar konuttan çıkış yaptığının tespit edildiği, sanık ..."nin kullanımında olan askeri makam cep telefonunun HTS kayıtlarında sanık ile ... ..."in kullandığı makam cep telefonu arasında 15.07.2016 tarihinde saat 19:20"de ve darbe girişiminin yaşandığı sıralarda 16.07.2016 tarihinde gece 01:16"da görüşme kayıtlarının bulunduğu ve sanığın telefonunun Sarıkamış"tan baz verdiğinin tespit edildiği, sanığın kollukta alınan beyanlarında Sarıkamış"a giderek ... ... ile görüştüğünden bahsetmediği halde Cumhuriyet Başsavcılığınca alınan savunmasında söz konusu CD İzleme Tutanağı kendisine gösterilerek sorulan soru üzerine açıklama yaptığı, 24.08.2016 tarihli tutanağa göre Kars 14. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığının güvenlik kameralarında sanığa ait olduğu değerlendirilen aracın Komutanlığa bağlı lojmana 15.07.2016 tarihinde saat 20:38"de giriş yaptığı ve 21:37"de çıkış yaptığı, bu lojmanlarda Kars 14. Mekanize Piyade Tugay Komutanı olan, Sıkıyönetim Direktifinde Kars Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen ve Anayasal Düzeni Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ..."nın oturduğu, sanık ..."nin kullanımında olan askeri makam cep telefonunun HTS kayıtlarında sanık ile ..."nın kullandığı makam cep telefonu arasında 15.07.2016 tarihinde saat 18.38"de ve 18.51"de görüşme kayıtlarının bulunduğu, yine sanığın aşamalarda alınan beyanlarında 15 Temmuz günü canı sıkıldığı için Kars iline gittiğini, Iğdır 5. Hudut Alay Komutanı olan, Sıkıyönetim Direktifinde Iğdır Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ile 21:40 sıralarında Kars"taki bir caddede ayak üstü görüştüklerini daha sonra ayrıldıklarını beyan ettiği, sanık ..."nin kullanımında olan askeri makam cep telefonunun HTS kayıtlarında sanık ile ..."in kullandığı makam cep telefonu arasında 15.07.2016 tarihinde saat 08.10, 09.15, 18.53, 19.54, 21:13, 22:28, 22:29, 22:35"de görüşme kayıtlarının bulunduğu, yine sanık ..."nin kullanımında olan özel cep telefonunun HTS kayıtlarında sanık ile Erzurum Jandarma Bölge Komutanı olan, Sıkıyönetim Direktifinde Erzurum Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan ilk derece mahkemesince kurulan mahkumiyet hükmünün Dairemizin 2017/1443 Esas, 2017/4758 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ..."ın kullanımında olan askeri makam cep telefonu numarası ile arasında darbe girişiminin yaşandığı 16.07.2016 tarihinde gece saat 00:19"da ve sanığın askeri makam cep telefonu ile ... ..."ın özel cep telefonu numarası arasında 16.07.2016 tarihinde gece saat 00:27"de görüşme yapıldığının tespit edildiği,
Sanık ..."nin Kars"dan Erzurum"a dönerken askeri makam cep telefonunun 15.07.2016 tarihinde saat 22:54 ve 23:02"de 9. Kolordu Komutanlığından aranarak rütbeli personelin kışlaya çağrılması emrinin verildiği, sanığın sebebini sormadığı, bu sırada Erzurum 109. Topçu Alay Komutanlığı 2. Tabur Komutanı nöbetçi amir Yarbay sanık ..."ın ... üzerinden Sıkıyönetim Direktifini gördüğü, 23:04"de sanık ..."nin nöbetçi amir Yarbay sanık ..."ı arayarak rütbeli personeli kışlaya çağırmasını emrettiği, sanık ..."ın ... siteminde garip bir evrak gördüğünü beyan etmesine rağmen sanık ..."nin söz konusu evrakın içeriği hakkında soru sormayarak "Gelince bakarız" dediği, bunun üzerine sanık ..."ın 23:07"de Erzurum 109. Topçu Alay Komutanlığı 1. Tabur Komutanı Yarbay sanık ..."yı arayarak emri ilettiği, 23:17"de TV"deki haberleri gören Erzurum 109. Topçu Alay Komutanlığı Personel Kısım Amiri Binbaşı sanık ..."un sanık ..."yi arayarak durumu sorduğu, sanık ..."nin sanık ..."a Kars ili ile Erzurum ili arasında yolda olduğu halde gerçeğe aykırı olarak evde olduğunu, Kolordu Komutanına ulaşmaya çalıştığını, sanık ..."a alaya geçmesini söylediği, sanık ..."nın 23:20, sanık ..."un ise 23:30 sıralarında birliğe ulaştıkları ve makam odalarına giderek üniformalarını giydikleri, sanık ..."un ... sistemini açarak kontrol ettiği, ... siteminde Sıkıyönetim Direktifi Emrini gördüğü, sanık ..."ye vermek üzere 1 adet çıktısını aldığı, Nöbetçi Astsubay sanık ..."nın televizyondan darbe olduğunu öğrendiği, bunun üzerine nöbetçi amir sanık ..."ı aradığı, sanık ..."ın kendisine dosyası iş bu dosyadan tefrik olan Bölük Komutan"ı ... ..."ı aramasını söylediği, 23:10"da Bölük Komutan"ı ... ..."ı arayıp durumu haber verdiği, ... ..."ın nöbetçi amir sanık ..."ı arayarak emri teyit ettikten sonra nöbetçi astsubay sanık ..."ya rütbeli personeli alaya çağırması emrini verdiği, bunun üzerine sanık ..."nın kendi bölüğündeki rütbelileri arayarak kışlaya çağırdığı, 23:32"de rütbeli personelden ... ..."ın 109. Topçu Alay Komutanlığı 2. Topçu Tabur Komutanlığı 1. Batarya Bölüğü Komutanı Üsteğmen sanık ..."ı arayarak alaya mesaiye çağırdığı, sanık ..."ın nöbetçi amir sanık ..."ı 23:38"de arayarak mesai bilgisini teyit ettiği, bunun üzerine kışlaya intikal ettiği, birkaç kişi hariç tüm rütbeli personelin kışlaya toplandığı, saat 23:45-00:00 sularında Alay Komutanı sanık Kurmay Albay ..."nin de alaya geldiği, sanık ..."un sıkıyönetim emrinin çıktısını sanık ..."ye verdiği, sanıklar ..., ..., ..., üsteğmen ... ..., üsteğmen ... ..., başçavuş ... ... ve Harekat ve Kısım Amiri ..."nün alay komutanının odasında toplandıkları, itfaiye kavşağında polis yolu kapattığı için personelin kışlaya gelmesinde problem olduğu, bunun üzerine sanık ..."nin sanık ..."u kavşağa giderek polis memurları ile konuşmasını, kışladan çıkış olmayacağını, tedbir amaçlı personelin toplandığını izah etmesini 9. Kolordu Komutanının İl Emniyet Müdürünü arayarak durumu izah edeceği emrini vererek sanık ..."u görevlendirdiği, ..."un Alay Komutanının makam aracı ile kavşağa giderek durumu izah edip kışlaya geri döndüğü, yapılan toplantıda alay komutanı ..."nin toplantıda bulunanlara, askerleri ve silahları saymalarını, kaç kişinin kışlanın emniyetini alabileceği, herhangi bir durum olduğunda kaç kişinin dışarıya çıkış yapabileceğini, kaç aracın dışarıya çıkabileceğini tespit etmelerini ve bildirmelerini söylediği, sağlam askerlerden takımlar oluşturulmasını, rütbeli askere G3 mühimmatı dağıtılmasını, soru soran askere gerçeğe aykırı olarak tatbikat olduğu bilgisinin verilmesi emrini verdiği,
Alay komutanı sanık ..."nin emrine uygun olarak sanık Yarbay ..."nın emri ile 1. Taburdaki rütbesiz askerlerin uyandırıldığı, tabur binası önünde içtima alındığı, daha sonra askerlere kompozit başlık, hücum yeleği ve silah alınması talimatı verildiği ancak mühimmat dağıtılmadığı, psikolojik sıkıntısı bulanan askerlerin ayrıldığı, kalan askerlerden 2 takım oluşturulduğu, sanık ..."nın askerlere telefon kullanılmaması emrini verdiği, garajdan personel taşımaya elverişli araç getirildiği, Alay komutanı sanık ..."nin rütbeli personele mühimmat dağıtılması emri verdiği, bunun üzerine sanık ..."nın emri ile cephanelikten 5 sandık mühimmatın araç ile getirildiği, tanık Astsubay ..."ın odasına konduğu ve odanın kilitlendiği, sabaha kadar ..."ın odanın önünde nöbet tuttuğu, Alay komutanı sanık ..."nin rütbesiz askerin kamuflajla yatma emrini vermesi üzerine askerin gece 03:00 sularında koğuşlara alındığı, sabah hava aydınlanınca mühimmatın cephaneliğe geri götürüldüğü,
Alay komutanı sanık ..."nin emrine uygun olarak sanık Yarbay ..."ın emri ile 2. Taburdaki rütbesiz askerlerin uyandırıldığı, tabur binası önünde içtima alındığı, daha sonra askerlere kompozit başlık, hücum yeleği ve silah alınması talimatı verildiği ancak mühimmat dağıtılmadığı, psiklojik sıkıntısı bulanan askerlerin ayrıldığı, kalan askerlerden 4 takım oluşturulduğu, böylece beklendiği, rütbeli asker içinde kompozit başlık, hücum yeleği ve silah alınması talimatı verildiği garajdan 3 araç getirildiği, sanık Yarbay ..."ın rütbesiz askere gerçeğe aykırı olarak tatbikat olduğunun söylenmesi emrini verdiği, Alay komutanı sanık ..."nin rütbeli personele mühimmat dağıtılması emri verdiği, bunun üzerine sanık ..."ın emri ile cephanelikten 2 sandık mühimmatın getirilerek rütbeli personele 5 şarjör(100 adet) G3 fişeği dağıtıldığı, 2 adet sandığın da doldur boşalt istasyonuna konulduğu, Alay komutanı sanık ..."nin rütbesiz askerin kamuflajla yatma emrini vermesi üzerine askerin gece 02:30 sularında koğuşlara alındığı, sabah hava aydınlanınca mühimmatın cephaneliğe geri götürüldüğü, Alay komutanlığında da sanık ... tarafından mühimmat alınarak rütbeli personele dağıtılması ve araçların alay binasının önüne getirilerek plakalarının kapatılması talimatının verilmesi üzerine tanık Astsubay ..."nin cephanelikten mühimmat aldığı, ancak personele dağıtmayıp, tanık Başçavuş ... ..."nın odasına kilitlendikleri ve garajda bulunan kamyonların alay binasının önüne getirildiği ve plakalarının kapatıldığı, 16.07.2016 tarihinde sanık ..."nin Kars 14. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığına vekaleten görevlendirildiği, Kars"ta iken sanık ..."u arayarak çekmecesinde kilitli vaziyette bulunan sıkıyönetim emrinin imha edilmesini istediği, bunun üzerine sanık ..."un kağıt kırpma makinesinde söz konusu evrak çıktısını imha ettiği, 15 Temmuz sonrası süreçte 9. Kolordu Komutanı ..."ın birkaç kez alaya geldiği, personel ile görüştüğü, bu görüşmeler öncesi sanık ..."ın 15 Temmuz gecesi askere mühimmat dağıtılıp, araçların garajlardan çıkarıldığı hususunun anlatılmaması için personele telkinlerde bulunduğu ve sanık ..."nin 14 Temmuz ve 15 Temmuzda yaptığı, ancak sakladığı görüşmelerin şüphe uyandırması üzerine sanıklar hakkında idari ve adli soruşturma başlatıldığı anlaşılmıştır.
IV-Yukarıda belirtilen açıklamalar ve gerçekleşen somut olay muvacehesinde sanıklar ..., ... ve ... yönünden verilen beraat kararlarının incelenmesinde;
Yapılan yargılama sonunda yüklenen suçun sanıklar tarafından işlendiğinin sabit olmadığı gerekçeleri gösterilerek mahkemece kabul ve takdir kılınmış olduğundan, sanık ..., Bölge Adliye Mahkemesi savcısı ve katılan T.C. Cumhurbaşkanlığı vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle beraate ilişkin hükümlerin ONANMASINA,
V-(III) numaralı bentte belirtilen açıklamalar ve gerçekleşen somut olay muvacehesinde sanıklar ..., ..., ... yönünden verilen kararların incelenmesinde;
1-Sanık ... Bakımından;
Sanık ..."nin Erzurum 109. Topçu Alay Komutanı olduğu, 14.07.2016 tarihinde Ankara"dan dönen 3. Ordu Komutanlığı Harekat Kurmay Yar. Başkanı olan ve Sıkıyönetim Direktifinde Erzincan Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen, Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ile Erzincan"a giderek görüştüğü, 15.07.2016 tarihinde ise saat 19:27- 19:41 aralığında Sarıkamış 9. Komando Tugay Komutanı olan ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ... ile Sarıkamış"da, akabinde Kars 14. Mekanize Piyade Tugay Komutanı olan ve Sıkıyönetim Direktifinde Kars Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen, Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ile saat 20:38-21:37 arasında Kars"ta ve sonrasında Iğdır 5. Hudut Alay Komutanı olan ve Sıkıyönetim Direktifinde Iğdır Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen, Anayasal Düzeni Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme suçundan ilk derece mahkemesince mahkumiyetine karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ile 21:40 sonrası Kars"ta yüz yüze ve Erzurum Jandarma Bölge Komutanı olan ve Sıkıyönetim Direktifinde Erzurum Sıkıyönetim Komutanı olarak görevlendirilen, Anayasal Düzeni Ortadan Kaldırmaya Teşebbüs Etme suçundan ilk derece mahkemesince kurulan mahkumiyet hükmünün Dairemizin 2017/1443 Esas, 2017/4758 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verildiği UYAP kayıtlarından anlaşılan ... ... ile darbe girişiminin yaşandığı 16.07.2016 tarihinde gece saat 00:19 ve 00:27"de telefon ile görüştüğü, yine sanığın kullanmakta olduğu makama tahsisli ... numaralı hattın 14.07.2016, 15.07.2016, 16.07.2016 tarihlerine ilişkin HTS kayıtlarının incelenmesinde ..., ... ..., ... ve ... ile birden çok görüşme kaydının bulunduğu, sanığın kollukta alınan beyanlarında ..., ... ... ve ... ile yüz yüze yaptığı görüşmelerden hiç bahsetmediği, ancak bu şahıslar ile yaptığı görüşmelere ilişkin kamera kayıtları ortaya çıktıktan ve kendisine bu hususlar sorulduktan sonra oluşa uygun bulunmayan açıklamalar yaptığı, yaptığı görüşmeler adli makamlarca öğrenilinceye kadar gizlediği, bu kapsamda darbe girişimine ilişkin Ankara"dan gelen talimatları aynı bölgede bulanan diğer birlik komutanlarına ilettiği, sanığın darbe girişiminden 15 Temmuz öncesi haberdar olduğunun anlaşıldığı, yine sanığın olay gecesi Kars ilinden doğrudan Alay"a geldiği, odasına geçerek üniformasını giydiği ve aralarında sanıklar ... ve ..."ın da bulunduğu bir takım rütbeli personel ile makam odasında toplantı yaptığı, toplantıda bulunanlara, askerleri ve silahları saymalarını, kaç kişinin kışlanın emniyetini alabileceği, herhangi bir durum olduğunda kaç kişinin dışarıya çıkış yapabileceğini tespit etmelerini ve bildirmelerini söylediği, sağlam askerlerden takımlar oluşturulmasını, rütbeli askere 5 şarjör G3 mühimmatı dağıtılmasını, soru soran askere gerçeğe aykırı olarak tatbikat olduğu bilgisinin verilmesi ve askerlerin TV ve iletişim araçlarından uzak tutulması emrini verdiği, tanık beyanları, HTS kayıtları ve kamera izleme tutanakları ve tüm dosya kapsamına göre ... silahlı terör örgütünün yönetimi tarafından planlanan, olay günü ortaya koyduğu davranışlar itibariyle darbe teşebbüsünden önceden haberdar olduğu, darbe öncesi ilişkileri dikkate alındığında darbe girişimi organizasyonu içinde yer aldığı ve astlarına verdiği talimatların darbe girişimi çerçevesinde kışla içerisinde hazırlık yapılmaya yönelik olduğu anlaşılan sanığın Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs eylemini bilfiil icra ederek fiil üzerinde "müşterek hakimiyet" kurduğu gözetilerek TCK"nın 37. maddesi kapsamında "doğrudan fail" olarak cezalandırılmasına karar verilmesi gerekirken delillerin değerlendirilmesinde düşülen yanılgı sonucu yazılı şekilde 5237 sayılı TCK"nın 39/2-b maddesi gereğince hüküm kurulması,
2-Sanıklar ... ve ... Bakımından;
1 nolu bozma sebebi de dikkate alınarak; Erzurum 109. Topçu Alay Komutanlığında Tabur Komutanı olarak görev yapan, olay gecesi televizyon haberleri ile darbe girişiminden haberdar olan, darbe girişimi organizasyonu içerisinde yer almadığı anlaşılan, birliğe intikal ettikten sonra üniforma giyerek alay komutanı sanık ... ile toplantı yapan, mesleki konumları ve askeri rütbeleri gereği darbe girişimine karşı çıkmaları gerekirken, henüz sırası gelmemiş icra hareketleri için gerekli hazırlıkları yaptıkları anlaşılan, bu bağlamda darbe yanlısı emirlere uygun hareket ederek askerleri hazırlayan, cephanelikten mühimmat getirten, eylemin gerçek niteliğini tatbikat diyerek erattan gizleyen, eratın televizyon izlemesini ve telefon ile görüşmesini yasaklayan, darbeye destek verecek şekilde yönlerini belli eden, 9. Kolordu Komutanı ... birliğe geldiğinde personele nasıl beyanda bulunmaları gerektiğini söyleyerek gerçeği saklamaya çalışan, tanıklardan kendilerini kurtarmaya yönelik beyan da bulunulmasını isteyen, darbe girişimi çerçevesinde kışla içerisinde hazırlık yapılması için emir ve talimat veren sanıkların zarar tehlikesi bakımından illi bir değer taşıdığında kuşku bulunmayan eylemlerinin, zaman, nitelik ve yakın zarar tehlikesine yaptığı katkı itibariyle bütün olarak darbenin icrasını kolaylaştırmaya yönelik olup, sonuca sundukları katkı itibariyle işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak (TCK madde 39/2-c) suretiyle Anayasayı ihlal suçuna yardım etmek kapsamında kaldığının kabulü ile eylemlerinin niteliği, konum ve etkinlik dereceleri ile bulundukları yardımın niteliği de göz önüne alınarak asgari hatten cezalandırılmaları gerekirken delillerin değerlendirilmesinde hataya düşülerek yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi,
Kanuna aykırı Sanık ... ile müdafi, Bölge Adliye Mahkemesi Savcısı ve katılan T.C. Cumhurbaşkanlığı vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükümlerin bu sebepten dolayı BOZULMASINA, sanık ..."nin ceza miktarı, mevcut delil durumu, suç vasfı ve tutuklulukta geçen süre dikkate alınarak tutukluluk halinin devamına, 28.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren 20.02.2019 tarih ve 7165 sayılı Kanunun 8. maddesiyle değişik 5271 sayılı Kanunun 304. maddesi uyarınca dosyanın Erzurum 3. Ağır Ceza Mahkemesine, kararın bir örneğinin bilgi için Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 02.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.