Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/781 Esas 2021/1218 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/781
Karar No : 2021/1218

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2019 tarih ve E:2016/4013, K:2019/7535 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğünde … olarak görev yapan davacının, yeterlik sözlü sınavından başarısız sayılarak müfettişliğe atamasının yapılmamasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile bu işlemin dayanağını oluşturan ve 20/12/1993 tarih ve 21794 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliği'nin "Yeterlik Sınav Notlarının Değerlendirilmesi" başlıklı 35. maddesinin 3. fıkrasının iptali ve bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2019 tarih ve E:2016/4013, K:2019/7535 sayılı kararıyla;
Anayasa'nın -davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan şekliyle- 124.; davaya konu Yönetmeliğin 33., 35. ve 36. madde düzenlemelerine yer verildikten sonra,
Yönetmeliğin "Yeterlik Sınav Notlarının Değerlendirilmesi" başlıklı 35. maddesinin 3. fıkrası yönünden;
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan teftiş kurulu düzenlemelerinde, müfettiş yardımcılarının gerekli nitelikleri taşıyan adaylar arasından kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olarak, yarışma sınavıyla ve başarı derecelerine göre atanmaları, hizmet içinde yetiştirilmeleri ve yeterlik sınavından sonra müfettişliğe atanmalarının öngörüldüğü,
Dava konusu 35. maddede yeterlik sınav notlarının değerlendirilmesi hususunun düzenlendiği, maddenin ilk fıkrasında yeterlik sınav notunun yazılı ve sözlü sınav notu ile yetişme notu ortalamasından meydana geleceğinin; ikinci fıkrasında, yazılı sınav kağıtlarının 100 puan üzerinden değerlendirileceği, bu sınavdan başarılı olabilmek için sınav kurulu üyelerinin verdikleri notların ortalamasının en az 65 olması gerektiğinin; son fıkrasında da sözlü sınavda başarılı sayılmak için sözlü sınav puanının 65'ten az olmaması gerektiğinin hüküm altına alındığı,
Kariyer bir meslek olan müfettişlik görevinin önem ve özellikleri dikkate alındığında, Yönetmeliğin dava konusu edilen 35/3. maddesindeki düzenlemenin, üst hukuk normlarına aykırı hüküm içermediği, genel ve objektif bir düzenleme olduğu anlaşıldığından, söz konusu düzenlemede mevzuata aykırılık görülmediği,
Davacının, yeterlik sözlü sınavından başarısız sayılarak müfettişliğe atamasının yapılmamasına ilişkin işlem yönünden;
Sözlü sınavda 55,60 puanla başarısız sayılan davacının, hukuka uygun olduğu kararına varılan dava konusu Yönetmelik hükmüne uygun olarak müfettişliğe atamasının yapılmamasına ilişkin bireysel işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Bu doğrultuda; davacının yeterlik sınavında başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine hükmedilmesi isteminin de yerinde görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, hukuka aykırılık iddialarının Daire kararında yeterince irdelenip değerlendirilmediği, hukuksal temele dayalı bir şekilde karşılanmadığı, kararın karşı oyundaki gerekçelerin de davadaki haklılıklarını teyit ettiği belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile ihraç edilen davacı bakımından davanın konusuz kaldığı; tüm kurumların hizmet birimlerinin çalışma usul ve esaslarını düzenleyen yönetmeliklerinin bulunduğu, 15/06/1963 tarih ve 21608 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Başbakanlık Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin de bir dayanak maddesinin bulunmadığı ve bu Yönetmeliğin 34. maddesinde de iptali talep edilen Yönetmelik hükmüne benzer bir kuralın yer aldığı; dava konusu Yönetmeliğin, Anayasa’nın 124. maddesinden alınan yetki kapsamında, 3289 sayılı Kanun'un 9. maddesinde düzenlenen Merkez Danışma Kurulu tarafından, aynı Kanun'un 10. maddesinde yer alan görev kapsamında hazırlanan ve teşkilatı ilgilendiren bir Yönetmelik olduğu, Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, dolayısıyla dava konusu Yönetmeliğin kanunilik ilkesine uygun olduğu, davacının göreve başladığı 14/09/2012 tarihinde yürürlükte olan Yönetmeliğin kendisine uygulanacağını bildiği, savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğünde 3 yıllık yetişme dönemi sonunda aralarında davacının da bulunduğu … olarak görev yapanlara yönelik olarak, 21/01/2016 tarihinde yazılı, 19/04/2016 tarihinde sözlü bölümleri yapılan yeterlik sınavı yapılmıştır.
Yetişme Notu 73,83 puan olan davacı, yazılı sınavda 74,35 puan alarak başarılı sayılmış ancak sözlü sınavda 55,60 puan alarak başarısız olduğundan yeterlik sınavını kazanamamıştır.
Yeterlik sınavını kazanamadığının davacıya 07/06/2016 tarih ve 1103 sayılı işlemle bildirilmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
Bilahare davacı, 27/06/2016 tarihinde Ankara İl Müdürlüğüne … olarak atanmış ve 01/09/2016 tarih ve 29818 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kamu görevinden çıkarılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa'nın 6. maddesinin 3. fıkrasının son cümlesinde "Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz." hükmü, 123. maddesinin 1. fıkrasında, "İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir." hükmü, 124. maddesinin -dava tarihinde yürürlükteki hâliyle- 1. fıkrasında, "Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü, 128. maddesinin 2. fıkrasında ise "Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir." hükmü;
3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un -02/07/2018 tarih ve 703 sayılı KHK ile adı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu olarak değiştirilmiştir- dava tarihinde yürürlükteki hâlleriyle; 4. maddesinde "Genel Müdürlük Merkez teşkilatı, anahizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ve yardımcı birimlerden meydana gelir. … Danışma ve Denetim birimleri a) Teftiş Kurulu Başkanlığı, b) Hukuk Müşavirliği, .. Genel Müdürlük Merkez Teşkilatı Ek-1 sayılı cetvelde gösterilmiştir." hükmü, 10. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde ise "Merkez Danışma Kurulunun görevleri şunlardır : … c) Teşkilatı ilgilendiren yönetmelikleri hazırlamak... " hükmü yer almaktadır.
20/12/1993 tarih ve 21794 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Teftiş Kurulu Yönetmeliği'nin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde "Bu Yönetmelik, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 3289 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine istinaden düzenlenmiştir.", 35. maddesinde ise "Yeterlik sınavı notu, yazılı ve sözlü sınav notu ile yetişme notu ortalamasından meydana gelir.
Yazılı sınav kağıtları, sınav kurulu üyeleri tarafından 100 puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı sınavda başarılı sayılabilmek için üyelerin verdikleri notların ortalamasının en az 65 olması gerekir.
Yazılı sınavda başarılı olan Müfettiş Yardımcıları, sözlü sınava tabi tutulurlar. Sözlü sınavda Müfettiş Yardımcılarına, sınav kurulu üyelerinin her biri 100 tam puan üzerinden not verir. Verilen notların ortalaması sözlü sınav puanını teşkil eder. Sözlü sınavda başarılı sayılabilmek için bu puanın en az 65 olması şarttır." düzenlemeleri bulunmaktadır.
Öte yandan, 01/09/2016 tarih ve 29818 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname (KHK)'nin "Kamu personeline ilişkin tedbirler" başlıklı 2. maddesinin 2. fıkrasında "... kamu görevinden, ... çıkarılan kişilerin, ...memuriyetleri alınır ve bu kişiler görev yaptıkları teşkilata yeniden kabul edilmezler; bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemezler, doğrudan veya dolaylı olarak görevlendirilemezler..." hükmü yer almış ve bu Kanun Hükmünde Kararname, 08/03/2018 tarih ve 30354 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7080 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun ile kanunlaşmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa'nın 123. maddesinde idarenin bütünlüğü ve kanuniliği ilkesi kabul edilmiş olup, idarenin kanuniliği ilkesinin bir sonucu olarak Anayasa'nın 128. maddesinde memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenleneceği belirtilmiş, idarenin düzenleme yetkisine yönelik olarak ise Anayasa'nın -dava tarihinde yürürlükte olan hâliyle- 124. maddesinde kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarılabileceği hükmolunmuştur.
Kanunilik ilkesi, idarece düzenleme yapılan alanda temel ilkelerin kanunla konulmasını ve çerçevenin kanunla çizilmesini ifade etmektedir. Dolayısıyla, kanunun daha önce hiçbir şekilde düzenlemediği bir alanda yönetmelik çıkarılmasına olanak bulunmamaktadır. Yürütmenin düzenleme yetkisi; sınırlı, tamamlayıcı ve bağımlı bir yetkidir.
Memurların Devlet ile olan ilişkileri ise statü hukuku içinde yürütülmektedir. Devlet, statüleri kanunlarla belirlenen ve bu statü kurallarına göre mesleğe alınan kamu görevlilerine atama, yükselme, aylık, ödül, nakil ve sınav gibi hak ve yükümlülükler getirebilir.
Memur statüsündeki müfettiş yardımcılarının, müfettişlik mesleğine alınması kanun koyucunun takdir yetkisinde olmakla birlikte, bu personelin yetişme ve yeterlik sınavları ile mesleğe alınmalarına ilişkin temel ilkelerin Anayasa'nın 128. maddesi uyarınca kanunla düzenlenmesi gerekir.
Dava konusu düzenlemeyi içeren Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliği'nin dayanağı olarak 3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 4. maddesi gösterilmiştir. Anılan Kanun'un -dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükteki hâlinde- gerek bu maddesinde, gerek diğer maddelerinde müfettişlerin yetişme ve yeterlik sınavları ile ilgili herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği görüldüğünden, dayanak Kanun'da öngörülmeyen bir hususun dava konusu yönetmelik hükmü ile düzenlenmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, hukuka aykırılığı yukarıda açıklandığı üzere saptanan Yönetmelik hükmüne göre tesis edilen davacının yeterlik sınavında başarısız sayılarak müfettişliğe atamasının yapılmamasına ilişkin işlemde de hukuka uyarlık bulunmamakta olup, bu işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığını ileri sürdüğü parasal haklarının kamu görevinden çıkarıldığı tarihe kadar olmak üzere tazmini gereklidir.
Öte yandan belirtilen gerekçeler, davacının müfettişliğe doğrudan atanması sonucunu doğurmayacağı gibi, davacının 672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarıldığı gözetildiğinde, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonunca veya yetkili yargı yerlerince davacının kamu görevine iadesine yönelik karar verilmediği sürece kamu görevine atanması sonucunu da doğurmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 26/12/2019 tarih ve E:2016/4013, K:2019/7535 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 14/06/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay İkinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.