Vekilleri  : Av. H.A., Av. F.M.B.A.

                Davalı     : Tütün, Tütün Mamülleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.(tta) (TEKEL A.Ş.)

                Vekilleri : Av. M.K., Av.E.İ. 

O L A Y                   : 1-Davacı vekili, müvekkilinin, davalıya ait alt işyerinde, ambalaj fabrikasında 15.01.2007 tarihinden itibaren matbaa teknisyeni olarak çalışmakta olduğunu; fabrika çalışma sisteminde vardiya sistemi olmasına rağmen, müvekkili bu sistemin dışındaymış gibi sözleşme yapıldığını, belgelerin bu duruma göre düzenlendiğini; müvekkilinin, işin gereği olarak mesai saatleri dışında da çalışmak zorunda kaldığını;  08.00-16.00 ve 16.00-24.00 vardiyaları mevcut olan işyerinde müvekkilinin sözleşmeye aykırı biçimde vardiya sistemine dahil edildiğini; davalı işyerinde vardiya sistemine dahil diğer çalışanlar gece çalışma fark ücreti almasına rağmen, müvekkilinin cumartesi ve gece çalışmalarının farkını alamadığını; hatta davalının, evraklarda dahi çalışma sürelerini 08.00-17.00 olarak göstererek hile yoluna başvurduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla, Cumartesi ve gece çalışma fark ücreti olarak 500 TL’nin hak ettikleri tarihten itibaren en yüksek mevduat faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle 5.2.2009 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

2-Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacının Kapsam Dışı statüde çalıştığı; Mahkemenin 11.11.2009 tarih ve E:2009 sayılı ara kararına, davalı Kuruluş tarafından verilen 17.11.2009 tarih, 7714 sayılı cevabi yazıda; Tütün, Tütün Mamülleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.(tta)’nin sermayesinin tamamının (%100’ü) kamuya ait olduğu belirtilmiştir.

KARTAL 4.İŞ MAHKEMESİ:30.12.2009 gün ve E:2009/90, K:2009/1182 sayı ile; davacının talebine yer verdikten sonra;  davalı vekilinin,  öncelikle açılmış bulunan davada idari yargı mahkemelerinin görevli olduğunu, davanın görev yönünden reddi gerektiğini, esas yönünden ise, iş hukuku mevzuatında gece çalışmasının gündüz çalışmasından ücret yönünden farklılaştırılacağı yönünde bir hüküm bulunmadığını, ayrıca müvekkili işverenin bir kamu işvereni olduğu, davacının tüm işçilik alacaklarının kendisine ödendiğinden huzurda açılan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunduğu;  toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına nazaran; Davacının, davalı işyerinde kapsam dışı personel olarak çalışmakta olduğu; Uyuşmazlık Mahkemesinin 1.3.1996 tarih ve 22567 sayılı resmi gazetede yayımlanan 22.1.1996 gün, ve E. 1995/1, K. 1996/1 sayılı ilke kararı ile özelleştirme kapsamında bulunan ya da bulunmayan Kamu İktisadi Teşebbüslerinde sözleşmeli ya da kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların idari yargı yerinde çözümleneceğinin belirtilmiş olduğu, anılan ilke kararı kapsamında kalan işyerinde ve kapsam dışı personel olarak çalışanların, 4857 sayılı yasanın 18. ve devamı maddeleri uyarınca feshin geçersizliği işlemi ile iş mahkemesinde dava açmaları olanağı bulunmadığından, uyuşmazlıkta idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle; Dava dilekçesinin görev yönünden reddine ve Mahkemelerinin görevsizliğine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, her hangi bir miktar göstermeden, müvekkilinin Tütün, Tütün Mamulleri Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürlüğünde 15.01.2007-14.07.2009 tarihleri arasında yapmış olduğu cumartesi ve gece çalışmaları fark ücretinin tazmini istemiyle,  5.3.2010 gününde idari yargı yerine dava açmıştır.

İSTANBUL 5. İDARE MAHKEMESİ;14.3.2012 gün ve E:2010/415, K: 2012/839 sayı ile,  5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu"nun 1 inci maddesinde, İş Kanunu"na göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya İş Kanunu"na dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi ile görevli olarak iş mahkemelerinin kurulacağını belirtilmiş olduğu;  huzurdaki davaya konu çalışma ücretinin veya davalı idaredeki vardiya sisteminden kaynaklanan fark ücretlerinin, İş Kanunu"na dayanan hak kapsamında bulunduğunun anlaşıldığı;  bununla birlikte, yukarıda belirtilen mevzuata göre, İş Kanunu"na dayanan hak iddialarından doğan uyuşmazlıkların iş mahkemeleri tarafından çözümlenmesinin gerektiği; bununla birlikte, Uyuşmazlık Mahkemesi"nin 2008/53 esas, 2009/5 sayılı ve 02/02/2009 tarihli kararında da belirtildiği üzere, anlaşmazlığın çözümünde, davacının statüsü değil, alacağın niteliği önem taşımakta olduğundan, istenilen tazminata yönelik ihtilafın İş Kanunu kapsamında bulunduğu;  netice olarak, davacının, TEKEL Anonim Şirketi"nde 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında ve kapsam dışı statüde matbaa teknisyeni olarak görev yaptığı 15/01/2007 ila 14/7/2009 tarihleri arasındaki Cumartesi ve gece çalışmalarına ilişkin ücretlerinin veya davalı idaredeki vardiya sisteminden kaynaklanan fark ücretlerinin tazmini talebinden kaynaklanan bu davanın çözümünde iş mahkemeleri görevli olduğu gerekçesiyle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 15. maddesinin (1/a) bendi hükmü uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 13.5.2013 günlü toplantısında:

I-İLK NCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı M. BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Tütün, Tütün Mamülleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.(tta) Genel Müdürlüğü, Ambalaj Fabrikası Müdürlüğünde, Kapsam Dışı İşçi Statüsünde, matbaa teknisyeni olarak görev yapan davacının, kendisine cumartesi ve gece çalışmaları fark ücretinin ödenmesi istemiyle açılmıştır.

233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye tabi bir kamu iktisadi kuruluşu olan Tütün ve Tütün Mamülleri Tuz ve Alkol İşletmeleri (TEKEL) Genel Müdürlüğü, 233 sayılı KHK. eki listede Başbakanlık ile ilgilendirilen kamu iktisadi kuruluşu olarak gösterilmiş iken; 9.1.2002 tarihli 4733 sayılı Kanunla yeniden yapılandırılarak İktisadi Devlet Teşekkülü haline getirilmiş;  5.2.2002 tarihli 2002/6 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararıyla Özelleştirme Yöntemleri arasına mülkiyetin devri de dahil edilmiş ve 1.1.2003 tarihinden itibaren Tütün, Tütün Mamülleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.’ne dönüştürülmüştür.

31.3.2003 gün ve 2003/12 sayılı ÖYK kararı ile yeniden yapılandırılmasına ve Sigara Üretim ve Alkollü İçki Üretim Birimlerinin Pazarlama ve Dağıtım birimleri ile birlikte 2003 yılı sonuna kadar özelleştirme süreçlerinin tamamlanmasına karar verilmiş; bu karar çerçevesinde şirket, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının 2.6.2003 gün ve 527 sayılı Oluru ile yeniden yapılandırılmış, anılan olur ile Şirkete (TEKEL) bağlı iki Anonim Şirket (Sigara Sanayi İşletmeleri ve Ticareti A.Ş., Sigara Pazarlama Dağıtım A.Ş.) ve iki Müessese Müdürlüğü (Yaprak Tütün İşletmeleri ve Ticareti Müessesesi Müdürlüğü,Tuz Sanayi İşletmeleri Müessesesi Müdürlüğü) olarak faaliyetine devam etmiştir.

Sigara Sanayi İşletmeleri ve Ticareti A.Ş.’ye ait sigara üretim işi ile ilgili varlıkların “satış” ve “mülkiyetin gayri ayni hak (intifa) tesisi” yöntemi ile 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde bir bütün halinde özelleştirilmesine yönelik ihale ilanı 26.10.2007 tarihinden itibaren kamuoyuna duyurulmuş, son teklif verme tarihi 25.1.2008 olarak belirlenmiş,  22.2.2008 günü yapılan nihai pazarlık görüşmesinde ihale sonuçlanmış, en yüksek teklifi 1 Milyar 720 Milyon dolarla BAT–British American Tobacco vermiştir. Anılan ihale konusu varlıklar bir bütün halinde British American Tobacco Tütün Mamülleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye satışı suretiyle özelleştirilmiştir.

İhale sonucu, Özelleştirme Yüksek Kurulunun 22.4.2008 tarihli ve 2008/23 sayılı kararıyla da onaylanmış ve 24.4.2008 tarihi ve 26856 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Devir Sözleşmesini takiben devir teslimler yapılmış; bunun sonucunda kamu, tütün mamulü (sigara) üretimi ve dağıtımı işinden tamamen çekilmiş; ancak, Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.’nin hukuki varlığı, sermayesinin tamamı kamuya ait olarak devam etmiştir.

Daha sonra, Tekel"in logosu BAT"a devredildiği için, Şirket Ana Sözleşmesinin 2.maddesi, Şirket Yönetim Kurulunun 23.10.2008 tarih ve 201 sayılı Kararı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığının 01.12.2008 tarih ve 1090 sayılı Olur’ları ile Şirketin ticari unvanı “Tütün, Tütün Mamulleri Tuz ve Alkol İşletmeleri Anonim Şirketi” işletme adı “tta” olarak değiştirilmiş, buna ilişkin değişiklik Ticaret Sicil Memurluğunda 05.12.2008 tarihinde tescil edilmiştir.

Nihayet, davalı Şirketin Ticaret Unvanı “Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş. (tta)” iken, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının 03.02.2012 tarihli ve 135 sayılı Olurlarıyla; Gayrimenkul Anonim Şirketi olarak değiştirilmiş; değişiklik 17 Şubat 2012 tarih, 8008 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilmiş;  Ana Sözleşme değişikliği yapılmış ve faaliyet konuları da gayrimenkul işlemlerine (alım, satım, kira v.s.) özgülenmiştir. Anılan Kuruluş’un, Başbakanlık Resmi Web sitesinde bulunan,  Kamu Kurum ve Kuruluşları Listesinde Maliye Bakanlığı/Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bağlı olarak yer aldığı görülmüştür.

Buna göre, davanın açıldığı ve devam ettiği aşamada davalı olarak görülen Tütün, Tütün Mamülleri Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.nin, sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan, Başbakanlık ile ilgilendirilmiş bulunan bir kamu iktisadi teşebbüsü olduğu; ismi ve faaliyet konuları değişmesine karşın halen kamu kurumu/kuruluşu niteliğini devam ettirdiği  görülmektedir.

Diğer taraftan Kapsam Dışı İşçi Statüsünde çalışan Davacı ile Davalı Kuruluş arasında imzalanan Belirli Süreli İş Sözleşmesinde, çalışanın sosyal güvenlik yönünden 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na (mülga) , tabi kılınması veya bir kısım hak ve yükümlülüklerinin 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine paralel olması ya da anılan Kanuna atıfta bulunulması, idare ile personeli arasındaki idare hukuku ilkelerine dayanan kamu hukuku ilişkisini ortadan kaldıramaz. Ne zaman ki,  teşebbüs veya bağlı ortaklıktaki kamu kesimi payları %50’nin altına düşer ve kuruluş kamu kurumu niteliğini kaybederse, işte o zaman işveren ile personeli arasındaki hukuki ilişki özel hukuk ilişkisi niteliğine bürünecektir.

                Belirtilen tüm bu hususlar ile Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, 1.3.1996 tarih ve 22567 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 22.1.1996 gün ve E:1995/1, K:1996/1 sayılı ve özelleştirme kapsamında bulunan ya da bulunmayan Kamu İktisadi Teşebbüslerinde kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile olan ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların çözüm yerinin idari yargı olduğuna ve konunun 2247 sayılı Yasa’nın 30. maddesi doğrultusunda ilke kararına bağlanmasına karar verilmiş olması, anılan 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 30. maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “Bir ilke kararının değişmesi veya kaldırılması yeni bir ilke kararıyla olur.” hükmü ile yedinci fıkrada yer verilen “Görev konusundaki ilke kararları; Uyuşmazlık Mahkemesini ve bütün yargı mercilerini (...) bağlar.” hükmü karşısında,  davacının talep ettiği hakların hizmet sözleşmesi ve dayanağı mevzuat hükümlerine göre ödenip ödenemeyeceğine ilişkin bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde sayılan idari dava türleri arasında yer alan, genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar kapsamında idari yargı yerinde çözümleneceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle; İstanbul 5. İdare Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir. 

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 5.İdare Mahkemesi’nin 14.3.2012 gün ve E:2010/415, K:2012/839 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 13.5.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.