MAHKEMESİ : Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 20. İş Mahkemesi

TÜRK MİLLETİ ADINA
KARAR
A)Davacı İstemi:
Dava, sigorta başlangıç tarihinin 01/08/1990 olarak tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı ... vekili; davacının 01.08.1990 tarihinde işe başladığını, işe giriş bildirgesi düzenlenerek Kuruma verildiğini, ancak maddi sebeplerle primlerin yatırılamadığını belirterek, davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili; davacı iddiasının Kurum kayıtlarına eş değer belgelerle ispatlanması gerektiğini belirterek, davanın reddini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
İlk Derece Mahkemesi; “Tüm dosya kapsamından, toplanan delillerden, dosya kapsamıyla uyumlu grafolog bilirkişi raporundan, dinlenen tanık beyanlarından, davacının davasının kabulüne karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur. ” gerekçesiyle “... T.C. Kimlik numaralı davacı ..."nın sigortalılık başlangıç tarihinin 01/08/1990 olarak tespitine, ” karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı ... vekili; süre tutum dilekçesi vermiştir.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesince ""Kurumun 643272 sicil numarasında işlem gören davalı ..."ya ait inşaat işyerinin 01.08.1990 tarihinde 506 sayılı Yasa kapsamına alındığı, 31.10.1991 tarihinde Yasa kapsamından çıkarıldığı, 03.08.1968 doğumlu olan davacı adına düzenlenen 01.08.1990 tarihli işe giriş bildirgesinin 22.08.1990 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal ettirildiği, bildirgedeki kimlik bilgileri ile imza ve fotoğrafın davacıya ait olduğu, davacının sigorta sicil numarasının ilk işe giriş bildirgesinin Kuruma verildiği yıla ait olduğu, ... Zafer Mah. ... Ada ... Parsel üzerinde yapılan davalıya ait inşaatın proje yapı sorumlusu ..."ın tanık sıfatıyle verdiği beyanında davacının inşaatta fiilen çalıştığını belirttiği, Kurum kayıtlarına intikal ettirilen ve sahteliği ileri sürülmeyen işe giriş bildirgesinin işyerinde en az 1 gün süre ile çalıştığına karine teşkil ettiği, mahkeme kararında usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı anlaşılmakla davalı kurum vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur. ” gerekçesiyle “Davalı Kurumun istinaf başvurusunun esastan reddine, ” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “ Davacının davada dinlettiği tanıklar Yargıtay vasıflarına haiz değildir. Davacı fiili çalışmayı ispatlayamamıştır. ” gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının, sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 03/08/1968 doğumlu davacının, işe giriş bildirgesindeki işe giriş tarihi olan 01/08/1990 tarihinde 22 yaşında olduğu, işe giriş bildirgesinin, 643272.32 sicil numaralı, ... ünvanlı, Yenibosna /İst adresindeki inşaat işyerinden 22/08/1990 tarihinde Kuruma verildiği, bilirkişi tarafından bildirgedeki imza ve fotoğrafın davacıya ait olduğunun bildirildiği, sigorta sicil numarasının verildiği yılın serilerinden olduğu, 643272 sicil numaralı, davalı ..."ya ait inşaat işyerinin 01.08.1990 - 31.10.1991 tarihleri arasında Yasa kapsamında olduğu, işyerinden dönem bordrosu verilmediği, tanık olarak inşaatın denetim ve projesini yapan inşaat mühendisinin tanık olarak dinlendiği, tanığın iddiayı doğruladığı, başka tanık dinlenmediği, yeterli ve aranılan vasıfta tanık dinlenmediği, davacının hizmet cetvelinde 4/a çalışmasının olmadığı, 2004 yılında 4/b zorunlu sigortasının başladığı, davacının, eylemli çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş; bordro tanığı dinlenemeyeceğinden ,Kurumdan, Belediye"den ve Vergi Dairesinden sorulmak suretiyle ayrıca zabıta marifetiyle sağlıklı bir araştırma yaptırılarak komşu işyerlerindeki işverenler veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarını tespit etmek, tanık olarak beyanlarına başvurmak, mümkünse yapı ruhsatındaki mimarı tanık olarak dinlemek, tespiti istenen dönemde Kurum müfettişlerince yapılan bir inceleme olup olmadığını sormak, davacının askerlik durumunu araştırmak, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
O halde, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, Bölge adliye Mahkemesince davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına ve ilk derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G)SONUÇ:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 18/09/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.