Danıştay 6. Daire 2018/2433 Esas 2021/8215 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/2433
Karar No : 2021/8215

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN ÖZETİ : ... İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararın onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 27/11/2017 tarih ve E:2013/3711, K:2017/9970 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı olan dava konusu parselasyon işlemiyle bedele dönüştürme işlemi yapılmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmediğinden, kararın düzeltilmesi isteminin kabul edilerek, temyize konu kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 27/11/2017 tarihli, E:2013/3711, K:2017/9970 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
Dava, İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... Mevkii, ...- ... pafta ... ve ... parsel sayılı taşınmazların bulunduğu alanda ... tarihli, ... sayılı belediye encümeni kararıyla kabul edilen parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca ıslah imar planı yapılan alanlardan eşit oranda düzenleme ortaklık payı (DOP) alınabileceği, yapılaşmadan dolayı eşit oranda DOP kesilemeyen kısımda bedele dönüştürülerek ilgilisinden istenebileceği, davacının taşınmazının bulunduğu alanda 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan imar uygulamasında düzenleme ortaklık payı alınması ve davacıya fazla hisse verilmesi nedeniyle bu kısmın bedele dönüştürülmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazilerin malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re`sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkili olduğu, sözü edilen yerlerin belediye ve mücavir alan dışında olması halinde bu yetkilerin valilikçe kullanılacağı belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebileceği, ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık paylarının, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemeyeceği, düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamayacağı," hükme bağlanmıştır.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 10. maddesinin (c) fıkrasında; “İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden ada veya parsellere ayırmaya, yapıları yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerine 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tesbit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni İpotek tesis edilerek Tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye ve valiliklerin re'sen yetkili oldukları kurala bağlanmıştır.
Yine aynı Kanunun Ek 1. maddesinde de; “İmar planı olan yerlerde, 09/05/1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18 inci maddesi gereğince arsa ve arazi düzenlemelerinde, binalı veya binasız arsa ve arazilere bu Kanundan önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler dikkate alınarak müstakil, hisseli parselleri veya üzerinde yapılacak binaların daire miktarları gözönünde bulundurularak kat mülkiyeti esasına göre arsa paylarını sahipleri adlarına resen tecsil ettirmeye valilik veya belediyeler yetkilidir.” kuralı yer almıştır.
2981 sayılı Kanunun amacı mevcudun tespiti ile kapsamına giren yapıların ruhsatlandırılması ve hisseli parsellerdeki yapılaşmanın yasal hale getirilmesi için ıslah imar planları yapılarak, buna dayalı ifrazların gerçekleştirilmesi ve mümkün olduğunca müstakil parsel üretilmesidir. Bu nedenle 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin amacı, işlevi ve teknik uygulama şekli ile 2981-3290 sayılı Kanunun 10/c maddesinin amacı, işlevi ve teknik uygulama şekli çok farklıdır. 18. madde uygulamasında imar planlarına uygun yapılaşmaya elverişli arsa üretmek amaçlanırken 2981 sayılı Kanunun 10/c maddesinde amaçlanan düzensiz ve hisseli oluşan taşınmazlar üzerindeki yapılaşmaları mümkün olduğu kadar düzene sokmak ve müstakil parseller oluşturarak maliklerine tahsis etmektir. 18. madde uygulamasında belediyenin bedele dönüştürme yetkisinin olmamasına karşın, 2981 sayılı Kanunun 10/c maddesinde ifraz, taksim, bedele dönüştürme ve yer tahsis edilemeyecek durumlarda hissenin bedele dönüştürülmesi yetkisi bulunmaktadır. 3194 sayılı Kanunun 18. maddesine göre yapılan parselasyon işleminin uygulama imar planına dayanması gerekmektedir.
2981 sayılı Kanunun 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminde ise, hisselerin mümkün olduğunca azaltılması ve müstakil parseller oluşturulması, imar parseli tahsis edilemeyecek küçüklükteki hisselerin ise bedele dönüştürülmesi amaçlanmakta ve bu maddenin uygulanabilmesi için düzenlemenin ıslah imar planına dayanması gerekmektedir.
18. madde uyarınca hisse çözümü (ferdileştirme) mümkün değildir. Kadastral parsel hissedarlarının hepsinin oluşan imar parsellerinin her birinde yine birlikte hisselendirilmesi gerekir. 10/c maddesinde ise mümkün olduğunca hisselerin azaltılması ve müstakil parsel verilmesi gerekir.
Kısacası her iki yasa ve maddeleri farklı amaca yönelik olduğundan parselasyon işlemi yapılırken her iki yasa kuralının birlikte uygulanması mümkün değildir.
İmar planı olan yerlerde 10/c maddesinin uygulanması mümkün olmadığından bu alanlarda özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler olduğunda çok hisseli imar parsellerinin oluşmaması ve ferdileştirme yapılabilmesi için 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılarak yerlerde uygulanmak üzere 22.05.1986 tarih ve 3290 sayılı Yasa ile 2981 sayılı Yasaya Ek-1. madde ilave edilmiştir. 18. madde uygulaması yapılan ve imar planı bulunan yerlerde kalan ve bu kanundan önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler için çözüm getirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu parselasyon işlemi ile 110,11 m2 büyüklüğündeki ... sayılı parselden 27,77 m2 DOP kesildikten sonra kalan 82,34 m2 imara tahsis miktarı ile 69,77 m2 büyüklüğündeki ... sayılı parselden 17,60 m2 DOP kesildikten sonra kalan 52,17 m2 imara tahsis miktarı karşılığında davacıya toplam 134,51 m2 büyüklüğünde parsel tahsisi yapılması gerekirken davacıya 153,44 m2 büyüklüğündeki ... ada, ... sayılı imar parselinin tahsis edildiği, davacıya daha büyük bir taşınmazın verilmesi nedeniyle, fazla verilen 18,93 m2 nedeniyle belediye lehine, davacı aleyhine taşınmaza ipotek konulması üzerine bu borçlandırmanın hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu iddiasıyla parselasyon işleminin iptali istemiyle bakılan davanın anlaşılmıştır.
Dava konusu parselasyon işleminin uyuşmazlık konusu parseller yönünden iptali istemiyle davacı dışındaki kişiler tarafından açılan davanın reddi yolunda verilen ... İdare Mahkemesinin ... tarihli, E: ..., K: ... sayılı kararı, Danıştay Altıncı Dairesinin 02/05/2019 tarihli, E:2014/3033, K:2019/3467 sayılı kararıyla, dava konusu parselasyon işleminin dayanağının ... tarihli, ... sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı olduğu, ancak, parselasyon dağıtım cetvelinin incelenmesinden davacılara ait taşınmazların da aralarında bulunduğu pek çok taşınmaz açısından bedele dönüştürme işleminin yapıldığı görüldüğünden, hukuka aykırı olan dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş, 20/04/2021 tarihli, E:2019/21079, K:2021/5760 sayılı kararıyla kararın düzeltilmesi isteminin reddine karar verilmiştir.
Bu durumda, dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı olan dava konusu parselasyon işlemiyle bedele dönüştürme işlemi yapılmasında hukuka uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, ... İdare Mahkemesince verilen ... tarihli, E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 14/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.