Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1486 Esas 2021/1223 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1486
Karar No : 2021/1223

TEMYİZ EDEN (DAVALI) :… Genel Müdürlüğü-…
VEKİLİ : Av….

KARŞI TARAF (DAVACI) :… Sendikası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU :Danıştay İkinci Dairesinin 03/10/2019 tarih ve E:2019/66, K:2019/4653 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün … tarih ve …sayılı oluru ile kabul edilerek 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe giren, Başmakinistlerin, Makinistlerin ve Yardımcı Makinistlerin Seçimi, Yetiştirilmesi, Görev, Yetki ve Sorumluluklarına Ait 214 numaralı Genel Emrin, … tarih ve …sayılı olur ile eklenen "Görev Kusurları Halinde Yapılacak İşlemler" başlıklı 16. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 03/10/2019 tarih ve E:2019/66, K:2019/4653 sayılı kararıyla;
Danıştay Beşinci Dairesinin davanın reddine ilişkin 27/04/2012 tarih ve E:2010/5935, K:2012/2757 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 05/03/2015 tarih ve E:2013/568, K:2015/699 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak;
TCDD Genel Müdürlüğünün … tarih ve …sayılı oluru ile kabul edilerek 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe giren, Başmakinistlerin, Makinistlerin ve Yardımcı Makinistlerin Seçimi, Yetiştirilmesi, Görev, Yetki ve Sorumluluklarına Ait 214 numaralı Genel Emrin amacının, Cer Servis Müdürlüklerinde çalışan lokomotif personelinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemek olarak belirlendiği ve bu Genel Emrin başmakinist, makinist ve yardımcı makinistlerin seçimi, yetiştirilmesi, görev, yetki ve sorumluluklarını kapsayacağının düzenlendiği,
Genel Emir'e … tarih ve … sayılı olur ile ilave edilen, dava konusu "Görev Kusurları Halinde Yapılacak İşlemler" başlıklı 16. maddede ise; ''Kaza ve karambole sebep olan, dur bildirisi veren sinyal ve işaretleri ihlal eden;
a) Makinist ve Yardımcı Makinistler;
1- İlk seferinde 1 ay süre ile
2- İkinci seferinde 3 ay süre ile depo hizmetlerinde görevlendirilir.
Soruşturma sonunda sorumluluğu bulunmayan personel yukarıda belirtilen süreler beklenmeksizin görevlerine iade edilir.
3- Üçüncü seferinde ise tahsil durumu dikkate alınarak ihtiyaç bulunan başka bir unvana atanır.
b) Başmakinistler, bilfiil makinsitlik yaptıkları veya refakat ettikleri trenleri kullanmaları esnasında kaza ve karambole sebep olmaları, dur bilgisi veren sinyal ve işaret ihlali yapmaları durumunda, tahsil durumu dikkate alınarak ihtiyaç bulunan başka bir unvana atanır." hükmüne yer verildiği,
Anılan hüküm ile başmakinistler, makinistler ve yardımcı makinistlerin kural ihlali sonucu kazaya sebebiyet vermeleri hâlinde, haklarındaki idari soruşturmadan ayrı olarak, belli sürelerde bazı birimlerde görevlendirilmeleri, aynı kural ihlallerinin tekrarı durumunda ise eğitim durumları gözetilerek başka unvanlara atanmalarının öngörüldüğü,
28/10/1984 tarih ve 18559 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü Ana Statüsü'nün "Personele İlişkin Hükümler" başlıklı 21. maddesinde; Kuruluş, Müessese ve bağlı ortaklık personelinin istihdam şekilleri, atama, göreve son verme, yükümlülük ve sorumlulukları, kadro tespiti, ücret, prim, ikramiyeler, yurtdışına gönderme, siyasi faaliyet yasağı, vekâlet ücretinin dağıtımı ile Yönetim Kurulu üyesi, denetçi ve tasfiye kurulu üyelerinin ücret ve hakları konusunda KHK (Ana Statü'nün 2. maddesine göre KHK, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname yerine kullanılmıştır.) ve söz konusu KHK'ya uygun olarak çıkarılacak Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel rejimi esaslarını düzenleyen kanun hükümlerinin uygulanacağı düzenlemesine yer verildiği,
Bu düzenleme uyarınca TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün, personelin yükümlülük ve sorumlulukları konusunda belirleme yapma konusunda yetkili bulunduğu; ancak bu yetkiyi kullanırken KHK ve söz konusu KHK'ya uygun olarak çıkarılacak Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel rejimi esaslarını düzenleyen kanun hükümlerinin uygulanacağı,
Buna göre, normlar hiyerarşisine ve ilgili düzenlemelere aykırı olarak genel emirle personelin yükümlülük ve sorumlulukları belirlenemeyeceğinden, kanun veya kanunun bu konuya dair düzenleme yetkisi öngördüğü tüzük ve yönetmelik ile düzenleme yapılması gerekirken, personelin kural ihlali yapması halinde öngörülen yaptırımların genel emirle düzenlenmesinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu düzenlemenin yer aldığı Genel Emirle, demiryolu taşımacılığında işletilen trenlerin seyrüseferini sağlayan ve bu konuda can ve mal emniyeti bakımından oldukça önemli görev üstlenmiş olan başmakinist, makinist ve yardımcı makinistlerin seçimi, görev, yetki ve sorumluluklarının sistematik bir yapı içerisinde kurala bağlandığı; ilgili mevzuatla düzenlenmiş olan görevden uzaklaştırma müessesesi dışında personelin kaza sonrası psikolojik sıkıntılarının giderilerek yeniden göreve hazırlanmalarını sağlamak için idari önlem ve tedbirlerin belirlenmesine yönelik kuralları içeren dava konusu düzenlemede hukuka, hizmet gereklerine ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a)Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b)Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerine uyulmamış olunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkün olduğu belirtilmiş; 4. fıkrasında, "Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümleri kıyasen uygulanır." denilmiş; 50. maddesinin 4. fıkrasında ise Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesinin, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu kararı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 05/03/2015 tarih ve E:2013/568, K:2015/699 sayılı bozma kararında belirtilen gerekçeler göz önüne alınarak verilmiş olduğundan, usul ve hukuka uygun kararın bozulmasını gerektirecek bir husus bulunmamaktadır.
Her ne kadar, Daire kararında "personelin yükümlülük ve sorumluluklarının kanunun bu konuya dair düzenleme yetkisi öngördüğü 'tüzük' ile de düzenlenebileceği" yolunda ifadeye yer verilmişse de, Anayasa’nın 2017 yılındaki değişiklikten önceki 115. maddesinde yer alan “tüzük” adlı düzenleyici işlemin varlığına anılan değişiklikle son verilmiş olduğundan bu türde bir düzenleme yapılması mümkün olmamakla birlikte, bu husus kararı kusurlandırıcı nitelikte görülmemektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Dava konusu düzenlemenin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 03/10/2019 tarih ve E:2019/66, K:2019/4653 sayılı kararının ONANMASINA,
3.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14/06/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.