Danıştay 6. Daire 2019/16013 Esas 2021/8229 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/16013
Karar No : 2021/8229

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av….

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Gıda İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın kabule ilişkin kısmının usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Gaziosmanpaşa İlçesi, … Mah, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda yapılan parselasyon işlemi sonucunda fazladan verilen pay için tesis edilen ipotek bedelinin 341.675,00-TL olarak güncellenmesine ilişkin … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu 3915 ada, 1 parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda, 2981 sayılı Kanunun 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemiyle ipotek tesis edildiği, dava konusu belediye encümeni kararı ile ipotek bedelinin 341.375,00-TL olarak güncellenmesine karar verildiği ancak davalı idarece yapılacak güncellemenin ancak daha önce belirlenen ve ödenmeyen ipotek bedeline 3095 sayılı Yasa uyarınca kanuni faiz işletilmek suretiyle yapılabileceğinden rayiç bedel belirlenmek suretiyle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: dava konusu taşınmazın diğer maliki … tarafından … İdare Mahkemesinin E:… esasında açılan davada, taşınmazın güncel bedelinin belirlenmesi amacıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; "-dava konusu İstanbul İli, Gaziosmanpaşa İlçesi, … Mahalle, … ada, … parsel sayılı 220,00 m² yüzölçümlü taşınmazın, … adına kayıtlı 11/ 60 hisse payı ile 30.09.1991 tarih … yevmiye numarası ile 4.384.000.00-TL olarak Gaziosmanpaşa Belediyesi lehine ipotekli olduğu, -dava konusu taşınmazın bulunduğu bölge, çevresinin teşekkülü ve gelişmişliği, bu bölgeye olan talepler ve bu talepler sonucu oluşan değerler, ana merkezlere yakınlığı ve uzaklığı gibi genel özellikleri ile belediye ve ulaşım hizmetlerinden yararlanma derecesi, imar durumu, geometrik ve topoğrafik yapısı, serbest piyasa alım-satım rayiç bedelleri, Tapu Müdürlüğü’nden bilgisi edinilen emsal satış bedelleri, dava konusu taşınmazın 2981 ve 3290 sayılı Kanunlar gereği davacıdan başkasına verilmesinin olanaklı olmaması gibi objektif özellikleri sonucu, dava konusu taşınmazın ipotek bedeli olarak; güncel bedellerden değer düşürücü sebepler dikkate alınarak; 799,68TL x 37,58 = 30.051,97-TL olarak belirlendiği, -Belirlenen bedel 30.051,97-TL ile davalı İdarenin belirlediği 93.950,00-TL bedel arasındaki 63.898,03-TL’lik farkın davalı İdarenin, aynı nitelikteki emsaller, değer düşürücü ve kazanılmış haklara ilişkin kriterler dikkate alınmadan değer belirlenmesinden kaynaklandığı" görüşlerine yer verildiği, söz konusu raporun iş bu davada hükme esas alınabilecek nitelikte görüldüğü, bu itibarla, dava konusu taşınmazın m² birim fiyatının 799,68 TL olarak belirlendiği görüldüğünden, dava konusu taşınmazın güncel bedelinin (davacı hissesine isabet eden kısmının) 799,68TL x 136,67 = 109.292,26 TL olduğu anlaşıldığı, bu durumda, dava konusu taşınmaz hakkında hesaplanan ipotek bedelinin 109.292,266 TL'lik kısmının hukuka aykırılık, bu tutarı aşan 232.382,734 TL'lik kısmın da ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusu kabul edilerek davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Karara esas alınan bilirkişi raporunda hesaplamaya ilişkin olarak esas alınan emsallerin hukuka aykırı olduğu, raporun hatalı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ:Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.



TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : İstanbul ili, Gaziosmanpaşa ilçesi, … Mahallesi, 205 metrekare yüzölçümlü (eski) … ada, … parsel sayılı taşınmazın belediye encümeninin … tarihli, … sayılı kararı ile … adına tesciline, Gaziosmapaşa Belediyesi lehine tapuda 4,384,000.00-ETL ipotek bedelinin tesis edilmesine karar verildiği, daha sonra taşınmazda parselasyon yapılarak taşınmazın 220,00 metrekare yüzölçümlü … ada, … sayılı parsel olarak tescil edildiği, taşınmazın diğer malikleri tarafından taşınmaz üzerindeki ipoteğin kaldırılması istemiyle başvurular üzerine Gaziosmanpaşa Belediye Başkanlığı Kıymet Takdir Komisyonunca 11.08.2016 tarihinde taşınmaza ait tespit ve tahmin edilen hesap tutanağının düzenlendiği, … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararı ile ile davacı adına 341.675,00-TL güncel ipotek bedelinin belirlendiği, davacı tarafından taşınmaz üzerine belediye lehine konulan ipoteğin kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun, … tarihli, … sayılı Gaziosmanpaşa Belediyesi-Emlak ve İstimlak Müdürlüğü işlemi ile güncel ipotek bedelinin ödenmesi gerektiğinden bahisle reddi üzerine iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Islah imar planının uygulama araçlarından birini oluşturan parselasyon işlemi açısından, 2981 sayılı Yasanın "Tapu verme" başlıklı 3290 sayılı Yasanın 4. maddesi ile değişik 10. maddesinin c) fıkrasında "İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek

veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir. Belediye veya valiliklerin talebi halinde bu yetkiler kadastro müdürlüklerince de kullanılır." hükmü yer almaktadır.
Buna göre 2981 sayılı Kanunun 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemlerinde zorunlu hallerde bedele dönüştürme imkânı tanınmış bulunmaktadır.
Diğer taraftan, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 1. maddesinin 1. fıkrasında: "Devlete, vilayet hususi idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer'i amme alacakları ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve amme hizmetleri tatbikatından mütevellit olan diğer alacakları ile; bunların takip masrafları hakkında bu kanun hükümleri tatbik olunur." hükmüne yer verilmiş olup 37. maddesinde ise; amme alacaklarının hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödeneceği, hususi kanunlarında ödeme zamanı tesbit edilmemiş amme alacaklarının Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödeneceği, 51. maddesinde de, amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 4 oranında (12/10/2010 tarihli ve 2010/965 sayılı Bakanlar Kurulu kararının eki Kararın 1. maddesiyle bu oran aylık %1,40 olarak belirlenmiştir.) gecikme zammı tatbik olunacağı, 55'inci maddesinde; amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı, "ödeme emrine itiraz" başlıklı 58'inci maddesinde ise, kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı iddialarıyla dava açılabileceği, hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bu davanın konusunu oluşturan kanuni ipotek bedeli, amme hizmetleri tatbikatından doğduğundan 6183 sayılı Kanunun 1. maddesi kapsamında olup, tahsilat işlemlerinin 6183 sayılı Kanunun uygulanmasıyla ve anılan Kanun hükümlerince yerine getirilmesi gerekmektedir.
Olayda, uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararı ile tahakkuk ettirilen ipotek bedelinin, tahakkuk yılı olan 1991 yılı için geçerli olan rayiç arsa ve arazi birim metrekare değeri üzerinden her yıl için Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranlarında artış yapılarak güncel bedelin belirlendikten sonra aynı Kanun'un 37. Maddesi uyarınca ilgilisine bir vade tanınarak borç usulüne uygun bir şekilde kesinleştirildikten sonra, şartları oluşmuşsa 6183 sayılı Kanun'da öngörüldüğü şekilde gecikme zammı uygulanarak ödeme emrinin düzenlenmesi gerekirken, kıymet takdir komisyonunun belirlediği bedel üzerinden ipotek bedelinin güncellenmesine ilişkin tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Dosyanın adı geçen … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi gönderilmesine, 15/06/2021 tarihinde oy birliğiyle, kesin olarak karar verildi.